شیارزن چیست و چه کاربردی دارد؟
در بسیاری از مواقع، در پروژه‌های ساختمانی، کارگاهی، برقکاری و ... یک استاد کار نیاز دارد تا از یک شیار در کف، دیوار و حتی سقف استفاده کند. برای ایجاد این شیار از دستگاه شیار زن استفاده می‌شود. اما اساسا شیارزن چیست؟ انواع شیارزن دیوار کدام مدل‌ها هستند و هر شیارزن دقیقا در کجا استفاده دارد؟ چگونه می‌توان با این دستگاه کار کرد و تفاوت شیارزن تک تیغ و شیارزن دو تیغ در چه بخش‌هایی دیده می‌شود؟... عمل شیار زنی فرآیندی پیچیده ندارد اما این کار فنی هم مثل باقی موارد، دانش صحیح و ابزار مربوط به خود را می‌طلبد. ضمن اینکه تهیه و خرید یک دستگاه شیارزن مناسب وابسته به دانستن برخی نکات صنعتی و مهم است که در ادامه مطلب آنها را بررسی می‌کنیم.
شیارزن چیست؟
به طور کلی یک شیارزن به انگلیسی Wall Chaser دستگاهی برقی یا شارژی شبیه به سنگ فرز و اره گرد بر و یا ترکیبی از این دو بوده که مخصوص ایجاد شیار یکدست، تمیز و استاندارد و بدون خطا با عمق کنترل شده در انواع سطوح کاری است. اجزاء شیارزن معمولا از یک بدنه، دسته اصلی و کمکی، موتور و گیربکس، تیغه برش و چند بخش و آپشن‌های متفاوت دیگر تشکیل شده است. در نگاه اول اگر به ساختمان و تیغه‌های آن دقت نکنید، ممکن است این ابزار را با اره دیسکی و فرز سنگبری اشتباه بگیرید؛ اما بزرگترین وجه تمایز و تفاوت یک شیار زن با این محصولات مشابه مذکور، شکل تیغ و بازه کم نفوذ و قابل تنظیم تیغ و کفی در عمق قطعه کاری است. این دستگاه‌ها به میزان خیلی زیاد در عمق کار نفوذ نمی‌کنند و به اصطلاح برای برش کامل، کات و قطع کردن یک قطعه نیستند. بلکه روی این سطوح و بنا به نیاز کاربر، یک درز به وجود می‌آورند.
کاربرد شیارزن
شیارزن تک تیغه، شیار زن دو تیغه و سه تیغه و بیشتر در کاربری‌های گوناگونی مصرف دارند. از این دستگاه برای ایجاد شیار تکی، دوبل و چندتایی با قطر، عرض و عمق‌های معین روی انواع سطوح بتن، خاک، گچ، دیوار، زمین، فلز و میلگرد، کف، چوب، سرامیک و ... استفاده می‌شود. نصب و جایگذاری لوله و میله در معماری و ساختمان سازی، نصب سیم و کابل و داکت برق و خرطومی در برقکاری، طراحی جای نصب لوله آب، فاضلاب و گاز در لوله کشی، ایجاد خطوط تزیینی و طراحی روی بتن، سطوح سنگی و ... در نمای ساختمان و مجسمه سازی، ایجاد شیارهای کاملا موازی و همزمان چندتایی با فاصله مشخص شده جهت انواع پروژه‌های شهری و ساختمانی و ... از جمله مواردی است که دستگاه شیارزن در آنها کاربرد دارد.
انواع شیارزن
شیارزنها هر چند به لحاظ چند تیغه بودن و کاربری گاهی دسته بندی می‌شوند، اما واقعیت اینست که این گروه ابزار دسته‌بندی خاص و جدی ندارند. در واقع از آنجا که ساختمان فنی و ظاهری تقریبا همه شیارزنها شبیه به هم بوده و با تعویض تیغ و نصب صفحه استاندارد و مورد نظر برش یک جنس و قطعه خاص، می‌توان کاربری آن را تغییر داد و از یک دستگاه شیارزن در چند کار بهره برد، باعث می‌شود تا این محصولات طبقه‌بندی چندان گسترده و متفاوتی نداشته باشند. ضمن اینکه جز شیارزن برقی، شیار زن شارژی هم وجود دارد که بجای کابل برق شهری، برای تغذیه از یک باتری لیتیومی صنعتی بهره می‌برد.
اما به طور مختصر و از دید کاربری، می‌توان گفت که شیارزن دیوار، شیارزن بتن، شیارزن زمین، شیارزن باغبانی، شیار زن برقکاری، شیار زن سرامیک و سنگ، شیار زن گچ و تزیینی، شیارزن چوب و نجاری و ... از جمله شیار زن ها از لحاظ کارکرد هستند. ضمن اینکه گاهی برخی فروشندگان و تولیدکنندگان به مرمربر و آسفالت بر نیز، دستگاه شیار زن می‌گویند. اطلاق لقب شیار زن به مرمر بر و آسفالت بر چندان صحیح نیست؛ چرا که کاربری این 2 دستگاه مذکور برای قطع کردن سنگ مرمر و آسفالت بوده و با وجودی که کار برش را با ایجاد شیار انجام می‌دهند، اما با دستگاه مخصوص شیار زنی کمی تفاوت دارند. هر چند که در بازار دستگاه‌های دوکاره مرمربر و شیارزن همزمان نیز وجود دارد.
انواع شیارزن دیوار از لحاظ تعداد تیغ نیز به شیارزن تک تیغ، شیار زن دو تیغ و شیار زن چند تیغه دسته بندی می‌شود. شیارزن چند تیغه دارای تعداد صفحات تیغه 3 عددی تا 8 عددی همزمان با فاصله معین و تنظیم شونده بوده که می‌تواند روی سطح قطعه و در هر نوبت کاری تعداد شیار مورد نظر به اندازه تعداد تیغه را ایجاد کند. این مدل‌ها برای ایجاد خطوط طراحی و زیبا روی نما و کندن شیار با پهنای دقیق و بدون اشتباه و کج شدگی کاملا مفید بوده و کارایی دارند.
تفاوت شیارزن تک تیغ و شیارزن دوتیغ
یکی از عمده‌ترین تفاوت‌ها در هنگام انتخاب یک دستگاه شیار، توجه به تعداد صفحه و تیغه آن است. نوع تک تیغ که تکلیف روشنی دارد؛ مثل یک اره دیسکی و گردبر، توسط یک تیغ تکی کار شیار زدن را انجام می‌دهد. مدل تک تیغه برای کابل گذاری، لوله گذاری و خلاصه تمام مکان‌ها و کاربری‌هایی که احتیاج به شیار دوتایی و دقیق دارند و بعد از برش باید آن قطعه از روی سطح کار جدا شود مناسب نیستند. در واقع برای برداشتن یک تکه کاملا دقیق و تمیز شیاری از روی سطح قطعه کار و خالی کردن آن مقطع، استفاده از شیارزن تک تیغه کار را کمی سخت می‌کند. چرا که کاربر باید با توجه به تنظیم کفی و گونیا، هر دو شیار را با پهنای دقیق بزند و در طول برش مراقب باشد پهنای شیار کج نشود.
اما شیارزن دو تیغه و چند تیغه این نیاز را به خوبی برطرف کرده است. دستگاه شیار زن چند تیغه می‌تواند بطور همزمان 2 یا 3 یا حتی تعداد شیار بیشتری را به طور همزمان و با پهنای از قبل تنظیم شده بین شیارها توسط کاربر ایجاد کند. در شیار زن چند تیغه، بین هر دو صفحه برش یک مهره و حلقه مخصوص فلزی و استاندارد قرار می‌گیرد که کار تنظیم پهنای شیار را انجام می‌دهد. معمولا این حلقه‌های فلزی در جعبه این شیارزنها وجود دارد و کاربر می‌تواند با گذاشتن و برداشتن هر کدام، فاصله بین دو تیغه را تنظیم و در نتیجه پهنای شیار را باریک و ضخیم کند. این آپشن برای نصب، جایگذاری و خواباندن اجناس با سایزهای مختلف در پروژه های ساختمانی، برق کاری و لوله کشی آب و فاضلاب بسیار مفید است. ضمن اینکه روکش قطعه به لطف شیار یکدست ایجاد شده با دستگاه شیار زن دو تیغه و چند تیغه، براحتی قابل جدا شدن از روی سطح بوده و می‌توان وسیله مصرفی مثل لوله سبز، لوله پلیکا، کابل، سیم و ... را درون شیار جای داد. در بازار بسیاری از شیارزنها امکان کار همزمان بصورت تک تیغ و دو تیغ را دارند.
نکات مهم خرید شیارزن
در انتخاب یک مدل شیارزن توجه به چند معیار و پارامتر مهم است؛ توان خروجی دستگاه که از حدود 600 وات به بالا تولید می‌شود. قطر تیغه قابل نصب که سایز استاندارد داشته و از قطر 110 میلی متر به بالاتر در بازار وجود دارد. حداکثر عمق نفوذ و شیار زدن که معمولا بین 20 میلی متر تا 70 میلی متر است. ضمن اینکه بجز نوع تک تیغه، مدل‌های شیار زنی در بازار وجود دارد که دارای 2 عدد یا 3 عدد و یا حتی تعداد بیشتری تیغ همزمان هستند؛ به این ترتیب هنگام خرید این مدل‌ها پارامتر دیگری در مشخصات فنی مهم می‌شود که ماکزیمم تنظیم اندازه بین دو شیار است؛ این عرض شیار در مدل‌های شیارزن چند تیغه بین 3 میلی متر تا حدود 50 میلی متر می‌تواند تنظیم شود.
از دیگر نکات قابل توجه می‌توان به سرعت چرخش موتور و تیغه، ضد گرد و غبار بودن، داشتن خروجی براده و خاک، چرخان بودن دسته اصلی و کمکی، امکان نصب کیسه و نصب به جاروبرقی و مکنده اشاره کرد که هر کدام از این آپشن‌ها به کاربر کمک شایانی خواهد کرد. بدنه و قاب محافظ ضد ضربه، استحکام بالا، داشتن لیزر خط برش و مجهز بودن به پمپ آب خودکار نیز در برخی پروژه‌های بسیار دقیق و مهندسی به لذت بردن بیشتر کار با شیارزن و نتیجه نهایی بهتر کمک می‌کند.
نکات ایمنی هنگام کار با شیارزن
شیار زن هم مثل بسیار از دستگاه های برقی و برشی یکسری نکات ایمنی عمومی و برخی نکات مخصوص به خود دارد. شباهت این ابزار به اره دیسکی‌ها باعث اشتراک داشتن چند نکته ایمنی با آنها هم شده است. برخی بدیهیات از جمله پوشیدن وسایل ایمنی و حفاظتی مثل کلاه، دستکش، عینک و ماسک (ضد گرد و غبار) در هنگام کار با شیارزن ضروری است.
- هر تیغه و مدل شیار زن برای برش قطعه و جنس مشخصی استفاده می‌شود. نمی‌توان از یک صفحه برای تمام کاربری‌ها استفاده نمود.
- از آنجا که تیغه‌ها در تماس مستقیم با سطح کار قرار دارند، حرارت کار با شیارزن بالا می‌رود. بهتر است بر اساس سایز، عمق و نوع جنس در حال برش به دستگاه استراحت بدهید.
- یک دستگاه شیارزن تنها مخصوص ایجاد شیار طبق دفترچه راهنما و جدول فنی آن مدل است؛ از استفاده از شیارزن برای برش کامل قطعات و کاربری اره دیسکی جدا خودداری کنید.
- اکثر پروسه‌های شیارزنی دارای گرد و غبار هستند، برای همین اگر دستگاه امکان نصب کیسه و جارو برقی و شیار زن با مکنده را دارد حتما از آن استفاده کنید.
- برای کار بهتر با دستگاه، از خط کش، ماژیک و مارکر و لیزر برای پیش نمایش و خط راهنمای برش شیار استفاده کنید.
- در هنگام برش زدن ابدا عجله نکنید!... شیار زنی یک فرآیند نسبتا کند و نیازمند حوصله و صبوری است.
- از سمت مخالف و غیر استاندارد حرکت تیغ برای برش استفاده نکنید چرا که هم خطر آسیب به کاربر و هم به دستگاه و تیغه را بالا می‌برد.
- جهت برشکاری با شیارزنها طوری طراحی شده که ضمن چرخش ساعتگرد تیغه‌ها، حرکت دستگاه از بالا به پایین و به سمت بدن کاربر انجام گیرد؛ اگر شیار نقشه کشی شده در موقعیتی خاص باید از پایین به بالا برش داده شود، شما نیازمند یک شیار زن پاد ساعتگرد یا چرخش خلاف عقربه ساعت هستید؛ و یا اینکه باید موقعیت قطعه کار یا اپراتور و نحوه دست گیری شیارزن را تغییر دهید.
- در شیارزن هایی که پمپ آب پاش دارند، جهت برش و کار با دستگاه را رعایت کنید تا از پاشش آب به سمت موتور و قسمت های برقی دستگاه جلوگیری شود.
- تیغه های شیارزن عمر مفید دارند و بعد از چند وقت یا باید تعویض شوند و یا در برخی مدل‌ها توان تیز شدن دارند. از استفاده از تیغ کند شده اجتناب کنید.
- از آنجا که شیار زنی عملیاتی با گرد و غبار و براده برداری زیاد است، دستگاه شیارزن مستعد آلودگی زیاد بوده و خیلی زود نیاز به تمیزکاری دارد؛ توصیه می‌شود بین نوبت‌های تمیز کاری شیارزن فاصله نیندازید.
در این مطلب از آشنایی با شیار زن گفتیم و به بررسی اینکه شیارزن چیست و چه کاربردی دارد پرداختیم. به انواع شیارزن دیوار اشاره شد و نکات ایمنی استفاده از شیار زن مرور کردیم برای این که در مورد نحوه کار با دستگاه شیارزن بدانید به مقاله آموزش کار با دستگاه شیارزن مراجعه نمایید و ویدئوی آموزشی مربوطه را مشاهده نمایید.
شما می‌توانید برای خرید شیار زن از برندهای معتبر و با گارانتی رسمی و ضمانت اصالت و سلامت فیزیکی کالا به همراه راهنمایی و مشاوره فنی رایگان به سایت و فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کنید.
