دریل چکشی چیست؟ و چه کاربردهایی دارد؟

دریل چکشی به انگلیسی Hammer Drill یک ابزار برقی جهت سوراخکاری است که خاصیت چرخیدن و ضربه زدن را باهم ترکیب می‌کند. این دستگاه وظیفه سوراخ زنی و ایجاد حفره روی انواع سطوح و متریال‌های سخت مثل دیوار، بتن، سیمان، گچ، آجر و... دارد. دریل چکشی چه برقی باشد و چه شارژی، معمولا قدرتمند است و قسمت ضربه زن آن به مته الماسه کمک می‌کند تا براحتی در سطح کار نفوذ کند. قدرت موتور دریل چکشی می‌تواند از 400 وات تا 1500 وات ساخته شده و همچنین این گروه ابزار با سه نظام سایز 10 میلی متر، 13 میلی متر و یا حتی گاهی 16 میلی متر عرضه می‌شوند.

اگر از قسمت برقی، سوییچ، کابل، موتور و سیم‌پیچی دستگاه صرفنظر کنیم؛ مکانیزم اصلی دریل چکشی در قسمت مکانیکی و گیربکس آن است که بر اساس ضربه و کوبش (Impact) کار می‌کند. جایی که هنگام چرخیدن محور و سه نظام دریل، ترکیب چرخ دنده+پلیت یا صفحه ضربه زن+شفت دستگاه در یک حرکت هماهنگ، باعث بوجود آمدن ضربات مداوم و یکنواخت می‌شوند. این ضربات به نوک مته انتقال پیدا کرده و در نتیجه نفوذ مته الماسه روی دیوار و مصالح ساختمانی با سرعت و راحتی بیشتری انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است که اکثر مدل‌های دریل چکشی بازار دارای 2 حالت سوراخکاری ساده بدون چکش (برای چوب و فلزات) و حالت چکشی و ضربه زن هستند.

پرکاربردترین مواقع دریل چکشی در شرایطی است که یک دریل ساده (بدون خاصیت ضربه زنی) امکان کمک کردن به کاربر را ندارد؛ بطور مشخص در سطوح و موادی که باید با ضربه زدن سوراخ شوند. البته دقت کنید که تفاوت دریل چکشی و بتن کن کاملا در کار مشهود است! دریل بتن کن بحث جداگانه‌ای دارد اما از دریل چکشی که کوچکتر و سبکتر است، در خانه و مشاغل مختلف برای نصب انواع لوازم خانگی، تابلو، پرده و...، یا در محل کار، صنایع مختلف، نصابی کابینت، کانال کولر، سقف کاذب و دکوراسیون، پروژه‌های تاسیساتی، بنایی و معماری، برقکاری و سیم کشی، کارگاه‌ها و... خلاصه هر عملیاتی که فرد نیاز به قدرت و سرعت بالا حین سوراخکاری در مصالح و دیوار دارد، استفاده می‌شود.

علاوه بر این، مواد و متریال‌هایی که هر دریل چکشی می‌تواند سوراخ کند نیز اهمیت دارد؛ چرا که یک دریل با مته الماسه به تنهایی قادر به نفوذ در همه مصالح نیست! بلکه برای برخی از اجناس خاص مثل سرامیک و گرانیت، باید مته مخصوص به آنها تهیه شود. از جمله کاربردها و موادی که دریل چکشی می‌تواند به سوراخ کردن راحت‌تر آنها کمک کند، موارد زیر است:

• سوراخکاری در بتن، آجر و... جسم‌های سخت ساختمانی
• دریل کاری در دیوار گچی و سیمان جهت پیچ گذاری (به کمک رولپلاک)
• سوراخکاری در موزاییک، بلوک و قالب های بتنی و...
• دریل کاری در انواع سنگ ها با سطح منظم و نامنظم
• گشاد کردن و عمیق کردن انواع سوراخ ها
• و...

نکته مهم:

بسیاری ار افراد این تصور را دارند که برای سوراخکاری برخی مصالح حساس مثل کاشی و سرامیک هم باید از حالت چکشی دریل استفاده کرد. توجه کنید که این مواد و قطعات ساختمانی به دلیل ظرافت بالا علاوه بر اینکه نیاز به مته مخصوص دارند، نباید زیر ضربات شدید قرار بگیرند، چرا که امکان شکستن آنها وجود دارد. برای سوراخکاری این مواد باید با صبر و حوصله از حالت غیرچکشی دریل بهره برد.

به جرات می‌توان گفت که تمام دریل‌های چکشی برقی کم و بیش دارای چندین قسمت مشترک هستند. اجزایی که وظیفه و کار مشخصی دارند و تفاوت‌شان نه در ظاهر، بلکه بیشتر در کیفیت و مرغوبیت ساخت با توجه به برند و شرکت سازنده دیده می‌شود. این دریل‌ها مثل دریل‌های ساده و دریل گیربکسی، دارای 2 بخش کلی یعنی قسمت برقی شامل مجموعه موتور، کابل، سوییچ، دسته و بدنه و همینطور یک قسمت مکانیکی شامل گیربکس و چرخ دنده‌ها، شفت و سه نظام هستند. اجزاء دریل چکشی را می‌تواند به این ترتیب نام برد:

• موتور (شامل آرمیچر و بالشتک) سیم پیچ مسی
• دسته اصلی
• سوییچ روشن/خاموش و قفل کن سوییچ
• کلید چپگرد/راستگرد
• دیمر (کلید دیمر از نوع جداگانه و یا مدل دیمر روی سوییچ پاور)
• کلید کشویی تغییر حالت کاری ساده به چکشی
• کابل برق
• بدنه
• شفت و محور فولادی
• گیربکس (شامل چرخ دنده تک، جفت یا ترکیب چند چرخ دنده)
• سه نظام
• دسته کمکی
• خط کش عمق سنج (جهت تنظیم میزان عمق نفوذ مته در دیوار و سطوح طبق نیاز کاربر)

حال که تا حدی با نکات فنی و ساختار این تیپ دریل آشنا شدیم، بهتر است بدانید که حین خرید دریل چکشی باید به چندین مورد مهم توجه کرد. خانواده دریل چکشی در بازار ابزارآلات ایران بسیار گسترده و متنوع است. اگر بخواهید بدون در نظر گرفتن نیاز کاری خود و همچنین بدون توجه به برند سازنده، کیفیت ساخت و مشخصات فنی انواع دریل چکشی یک مدل را انتخاب کنید، کار سختی خواهید داشت. پس برای جلوگیری از اشتباهات احتمالی، بهتر است این پارارمترهای زیر را مد نظر داشته باشید.

توان دریل چکشی

شاید بتوان گفت که توان موتور دریل چکشی مهمترین مشخصه فنی این ابزار است. اگر قرار است روی مصالح سبک و نسبتا نرم مثل گچ و خاک و عملیات خانگی ساده کار کنید، نیازی به توان خیلی بالا نیست و شاید دریل چکشی 400 وات تا حدود 800 وات کار شما را به خوبی راه بیندازد. اما اگر قرار است مدام از دریل چکشی برای نصابی حرفه‌ای روی مصالح سخت مثل بتن، آجر، سیمان و... استفاده کنید، حتما به دریل چکشی با موتور بالای 800 وات نیاز خواهید داشت.

قدرت دریل چکشی

بسیاری از افراد قدرت دریل چکشی را با توان موتور و وات (W) اشتباه می‌گیرند! در حالیکه قدرت ضربه یک دریل چکشی با مشخصه ژول (J) تعیین می‌گردد. انواع مدل‌های این گروه دریل با قدرت ضربه 1 ژول، 2 ژول، 3 ژول، 5 ژول تا بالاتر و حتی حدود 10 ژول نیز ساخته می‌شوند. انتخاب قدرت کوبش دریل چکشی بسیار اهمیت دارد. اگر قرار است کارهای سبک انجام دهید، قدرت 1-2 ژول کافی خواهد بود. ضربه‌های بین 3-5 ژول برای عملیات عمومی و نیمه سنگین در مصالح ساختمانی نه چندان سخت مناسب است. اما برای کارهای سنگین، تخریبی، نفوذ در سنگ و بتن‌های کاملا سخت باید به قدرت کوبش بالای 5 ژول فکر کنید.

تعداد ضربات در دقیقه BPM

نکته مخفی دیگری که در خرید دریل چکشی اهمیت دارد اما کسی چندان به آن توجهی نمی‌کند، میزان تعداد ضربه در دقیقه یا BPM است. یک دریل کوبشی برقی با کیفیت و قدرتمند، حداقل در کمترین حالت باید تا 4000 ضربه بر دقیقه بکوبد؛ ضمن اینکه در بازار مدل‌های بسیار قوی وجود دارند که بیشترین تعداد ضربات آنها به نزدیک 56000 ضربه در دقیقه هم می‌رسد!... هر چه تعداد ضربه دریل بیشتر باشد، نفوذ مته الماسه در جسم سخت راحت‌تر، سوراخکاری منظم‌تر، یکنواختی بهتر و حاصل کار تمیزتر خواهد بود.

میزان سرعت در دقیقه RPM

باید اشاره کرد که برخلاف دریل های ساده و یا پیچگوشتی های برقی و شارژی، مشخصه سرعت دستگاه یا گردش همان دور بر دقیقه RPM در دریل چکشی اولویت بالایی ندارد. البته در این دریل‌ها، چون حالت کار غیرچکشی هم وجود دارد، مدل‌هایی تا ماکزیمم سرعت 3500 دور بر دقیقه ساخته می‌شوند، اما در حالت کاری ضربه زن، توان موتور و قدرت ضربه اولویت بالاتری نسبت به سرعت چرخش دارند.

سه نظام دریل چکشی

قسمت مته گیر یا سه نظام دریل چکشی می‌تواند ظرفیت مته از سایز 1 میلی متر تا حداکثر 10 میلی متر، 13 میلی متر و در برخی موارد محدود تا 16 میلی متر داشته باشد؛ علاوه بر این پارامتر، بیشترین میزان عمق نفوذ در چند مصالح مثل بتن و آجر نیز در دفترچه راهنمای برخی از دریل های چکشی نوشته می‌شود. معمولا سوراخکاری با سایز مته الماسه کوچکتر از 3 میلی متر روی مصالح و دیوار جایگاهی ندارد، اما اگر قرار است سوراخکاری سایز بزرگ انجام دهید، ابتدا بهتر است با مته های دیوار سایز کوچکتر، سوراخ‌های اولیه و راهنما ایجاد کنید.

ضمنا سه نظام دریل چکشی در 2 تیپ آچاری و اتوماتیک ارائه می‌شود. نوع آچارخور (با بدنه تمام فلزی فولادی) برای کارهای سنگین‌تر با گرد و غبار، خاک و آلودگی بیشتر، انتخاب مناسب‌تری است. چرا که این مدل سه نظام کمتر آلوده شده و گیرایی بیشتری در مته‌های بزرگ دارد. اما سه نظام اتوماتیک (بدنه پلاستیکی یا بدنه فلزی) سرعت عمل بالاتری در باز و بسته شدن دارند و بدون نیاز به آچار، برای سوراخکاری های کوچک و سریعتر روی دیوارها راندمان بهتری ارائه می‌دهند. سه نظام اتوماتیک برای ضربات بسیار سنگین چندان توصیه نمی‌شوند.

خاصیت ضد لرزش

یکی از امکانات جذاب دریل چکشی می‌تواند ویژگی آنتی ویبره و ضد لرزش بودن آن باشد. در برخی مدل‌های پیسرفته، سیستم عدم ویبره دستگاه روی بدنه یا روی دسته کمکی نصب شده تا از لرزش زیاد ضربات دریل حین سوراخکاری و انتقال به دست کاربر جلوگیری شود و به این ترتیب عمل ایجاد حفره به شکل بهتری صورت گیرد. 

وزن و ابعاد دریل

هنگام انتخاب یک دریل چکشی تنها به فکر قدرت و سرعت و برند دستگاه نباشید! وزن و ابعاد دریل در کار به خوبی خود را نشان خواهد دارد. یک دریل چکشی هر چقدر قدرتمند، اگر طراحی ارگونومیک نداشته باشد یا وزن آن سنگین‌تر از حالت نرمال باشد، خیلی زود دست کاربر را خسته می‌کند. دریل چکشی معمولا بین 1 تا نهایتا 2.5 کیلوگرم وزن دارد و ابعاد آن نیز نباید در طول از 30 سانتی متر و در عرض از 20 سانتی متر تجاوز کند.

سوییچ و دیمر دریل چکشی

سوییچ روشن/خاموش دریل دارای خاصیت پدالی-گازی است؛ به این معنا که با فشار بیشتر انگشت روی آن سرعت بالاتر رفته و با فشار کمتر، سرعت پایین می‌آید. اما حتما دستگاه دریلی تهیه کنید که دارای دیمر تنظیم سرعت جداگانه و یا حداقل دیمر روی سوییچ باشد. این قطعه برای مواقع مختلف مثل سوراخکاری مواد حساس، شکننده و نازک که باید میزان گردش و یا تعداد ضربات کوبش دریل را کنترل کنید بسیار کارآیی خواهد داشت.

گیربکس و دنده ها

در طراحی بخش مکانیکی دریل چکشی تنوع زیادی دیده می‌شود. برخی از مدل‌های سبک بدون گیربکس جداگانه هستند و چرخ دنده اصلی، صفحه کوبش چکش و شفت دستگاه در داخل یک بدنه یکپارچه قرار گرفته‌اند؛ این سری دریل چکشی برای کارهای سنگین مناسب نیستند. اما مدل‌هایی با نام دریل نیم تنه فلزی نیز وجود دارند که دارای یک قسمت گیربکس پوسته آلومینیومی جداگانه هستند. در این دریل های چکشی از مکانیزم چرخ دنده دوتایی یا چندگانه استفاده شده و گیربکس آنها قویتر بوده و دریلکاری با آنها روی مصالح سخت، راحت‌تر خواهد بود. اگر دوست دارید در مورد نحوه کارکرد این بخش بیشتر بدانید، توصیه می‌شود به مقاله علت ضربه نزدن دریل چکشی مراجعه کنید.

بدنه دریل چکشی

بدنه یک دریل کوبشی بهتر است از پلاستیک فشرده عایق دوبل، ضخیم و نشکن با بهترین مواد ساخته شده و دسته آن دارای روکش لاستیکی ضد لغرش دست باشد. ضمن اینکه دارا بودن گیره آویز فلزی و یا قلاب آویز کمری روی بدنه از جمله نقاط قوت یک دریل چکشی محسوب می‌گردد تا برای کار در ارتفاع و سوراخکاری سقف و بالای دیوارها به کاربر کمک بیشتری کند.

میله عمق سنج

خط کش یا میله عمق سنج پلاستیکی یا فلزی یکی از وسایل جانبی دریل چکشی است که در جعبه و کارتن بسیاری از مدل‌ها به عنوان اقلام همراه وجود دارد. با این میله که معمولا در راستای بدنه و کنار دسته جانبی نصب می‌شود، کاربر می‌تواند براحتی میزان عمق نفوذ مته در دیوار و سطح کار را تعیین و تنظیم نماید.

دسته کمکی

دسته جانبی دریل چکشی ضمن سبک بودن و داشتن مقاومت بالا (پلاستیکی یا فلزی)، باید مجهز به روکش رابری و لاستیکی ضد لغزش و ضد تعریق پوست دست باشد. علاوه بر آن، در برخی مدل‌ها ویژگی ضد ویبره نیز به دسته کمکی اضافه شده و باعث می‌شود تا لرزش سوراخکاری با دریل در حالت چکشی به مراتب کمتر شود.

گارانتی و خدمات پس از فروش

آخرین نکته قبل از تصمیم به انتخاب دریل چکشی، اهمیت داشتن گارانتی رسمی از سمت شرکت سازنده و نمایندگی آن و همینطور خدمات پس از فروش طولانی مدت است. معمولا مدت 1 تا 2 سال گارانتی در کنار 5 تا 10 سال خدمات پس از فروش معرف یک دریل چکشی مناسب است.

با توجه به مطالب بالا، کاملا مشخص است که برخی از مشخصات و ویژگی‌های دریل ضربه زن چقدر اهمیت دارد. اینکه کار شما خانگی است یا صنعتی؟ برای نصابی حرفه‌ای یا استفاده در مونتاژکاری، تاسیسات و کارگاه به دریل چکشی نیاز دارید؟ و یا پروژه‌های ساختمانی با مصالح سخت و سنگین‌تر بخش مهمی از شغل شماست؟ تمام این موارد باید در هنگام انتخاب یک مدل دریل چکشی در نظر گرفته شود.

بنابراین اگر به فکر خرید دریل چکشی اورجینال از برندهای معتبر ایرانی و خارجی به همراه گارانتی اصلی هستید، به مرجع تخصصی ابزار و فروشگاه آنلاین ابزارمارکت مراجعه کنید؛ سپس با چند کلیک، محصول سفارشی خود را در سریعترین زمان در کل کشور و درب منزل دریافت کنید.