راهنمای خرید تیغ اره و آشنایی با انواع تیغ اره

توان برش و جنسی که یک تیغ اره می‌تواند برش دهد در اولویت اول خرید قرار دارد. مثل بسیاری از ابزارآلات، هر تیغ اره‌ای نیز مناسب هر کاری نیست! برای برش سنگ، بتن چوب، فلز، درخت و گیاهان و اجناس مختلف باید تیغ اره ایده‌آل برای همان جنس را تهیه کرد. از آنجا که انواع تیغ اره از لحاظ برش و توانایی کات اجناس مختلف بسیار مهم است در ادامه مطلب به طور جداگانه به هر کدام از این تیغه‌ها پرداخته‌ایم.

از آشناترین تیغ اره‌های بازار نوع آهن بر است که در گروه تیغ اره فلز بر قرار می‌گیرد. تیغ اره آهن بر هم بصورت قلمی و نواری و هم دیسکی تولید شده و دندانه‌های الماسه آن مخصوص برش انواع پروفیل، صفحات آهنی درب و پنجره و ورق‌های آهنی متنوع است. اره گردبرهای بزرگ آهنگری از نوع دیسکی آن استفاده می‌کنند؛ نوع نواری برای اره فلکه نواری خواهد بود و برای دستگاه‌های عمود بر، افقی بر و کمان اره دستی نیز نوع خطی و قلمی آن ساخته می شود. تیغه اره آهن بر معمولا دندانه‌های درشت‌تری نسبت به تیغ اره‌های برش فلزات سخت تر دارد و در یک تیغ کمان اره مناسب آهن، تعداد آنها چیزی در حدود 14 تا 16 دندانه در اینچ خواهد بود.

برای سایر فلزات مثل آلومینیوم، فولاد، مس، چدن و ... نیز تیغ اره مربوط به خود وجود دارد که با نام تیغ اره فلز بر معروف است و از جنس فلز نرم به سخت دسته‌بندی شده و تغییر می‌کند. هر چه جنس فلز نرم تر باشد، دندانه‌ها درشت‌تر، تعدادشان کمتر و در سایزهای مشابه میزان نفوذ تیغه به عمق آن قطعه و جنس بیشتر خواهد بود. به طور مثال یک تیغه مس بر یا آلومینیوم بر در هر شکل و نوعی، دارای تعداد دندانه‌های کمتری نسبت به یک تیغه هم‌سایز با فولاد بر و چدن بر است اما قدرت عمق برش بیشتری دارد. اگر متوسط تعداد دندانه یک تیغ کمان اره آهن بر 14 تا 16 عدد در اینچ است، این عدد برای فولاد به 18 تا 22 عدد و برای چدن به 28 تا 32 عدد در اینچ می‌رسد.

یک اشتباه رایج در خرید و استفاده از تیغ اره‌های چوب بر، استفاده همزمان یک تیغ برش چوب برای MDF و سایر چوب‌هاست!... برای اینکه بدانید تفاوت تیغ اره گرد بر چوب ساده و تیغ اره ام دی اف بر چیست؟ بهتر است از نحوه ساخت، ساختمان، جنس دندانه و روکش آنها آگاه باشید.

به طور کلی تیغ اره چوب بر طبیعی در 2 مدل و نوع استاندارد جهانی، یکی هم راستا با بافت داخلی چوب (Rip Cut) و دیگری خلاف جهت بافت یعنی (Cross Cut) ساخته می‌شود؛ نوع ریپ کات دارای تعداد دندانه‌های کمتر، آج و گالت درشت‌تر و الماسه سر صاف بوده و معمولا برای ماشین‌آلات برش چوب طبیعی مثل اره میزی، اره نواری افقی (رام)، دورکن‌ها و ... کاربرد داشته و سرعت برش بیشتری دارند. نوع کراس کات نیز تا اندازه‌ای شبیه به ریپ کات است اما الماسه آنها زاویه دار بوده و میزان بافت برداری کمتر و سرعت برش کمتری دارند؛ ضمن اینکه در بازار تیغ اره چوب بر طبیعی ترکیبی کراس و ریپ کات نیز وجود دارد و می‌تواند به هر دو روش کار برش را انجام دهد. این گروه تیغ اره مخصوص برش جنس چوب معمولی، طبیعی و غیر از ساخت دست بشر است و معمولا با استاندارد (ATB) که بر روی دیسک آن حک شده شناخته می‌شوند. از آنجا که ام دی اف ها طبیعی نیستند و در عملیات برش به اصطلاح نباید لب پر شوند، تیغ اره چوب بر طبیعی که به مشخصات ظاهری آن اشاره شد مناسب برش MDF نخواهند بود.

ام دی اف ها در صنایع ایران در دو نوع بدون روکش معمولی، تخت چند لایه و یا روکش دار (لمینت) ساخته می‌شوند. در صورت استفاده از تیغ اره چوب بر معمولی بجای تیغ اره مخصوص ام دی اف، مشکلات عدیده‌ای مثل سوختن سطح چوب، سطح دندانه و همینطور لب پر شدن سطح کار بسیار محتمل است. تیغ اره MDF بر (تیغ اره ام دی اف بر) با شناسه (TCG) بر روی صفحه مشخص شده و تفاوت‌های ظاهری کمی با تیغ اره چوب معمولی دارد. یکی از این تفاوت‌ها تعداد دندانه‌های بیشتر نسبت به یک تیغ اره چوب بر معمولی و هم‌سایز است. فرق مهم دیگر چیدمان دندانه و الماسه‌هاست؛ در تیغ اره برش ام دی اف، دیگر تمام دندانه‌ها در یک راستا نیستند، بلکه تیغه‌ها یکی در میان صاف و زاویه دار ساخته می‌شوند. این موضوع کمک می‌کند تا سطح ام دی اف و تخته چند لایه لب پر نشود.

لمینت به نوعی از ام دی اف گفته می‌شود که روکش‌های مخصوصی دارد. تیغ اره‌های ام دی اف بر سری TCG که چیدمان و ساخت آنها از نوع دندانه FTG و TRZ بوده مخصوص لمینت‌ها با روکش‌های متنوع است و براحتی کار برش را انجام خواهد داد. تیغ اره گردبر چوب، ام دی اف و لمینت در سایزهای مختلف کوچک و بزرگ و با قطر 100 تا 400 میلی متر ساخته می‌شوند و تعداد دندانه‌های آنها با توجه به کاربری و سرعت و ظرفیت عمق برش کم و زیاد خواهد بود.‎

تیغ گرانیت بر که به صورت صفحه‌ای ساخته می‌شود و گاهی در دسته صفحه سنگ فرز نیز قرار می‌گیرد شباهت نسبی به یک تیغ اره چوب بر گرد بر دارد. تیغ اره گرانیت بر از الماسه و سگمنت صاف تشکیل شده و نوک الماسه آن برخلاف صفحه دیسکی چوب برها که دندانه‌ای و تیز هستند، بصورت همراستا با صفحه ساخته شده است. ضخامت این صفحه‌ها به همراه سگمنت بسیار نازک و بین 1.8 تا 2.6 میلی متر بوده تا براحتی در انواع گرانیت کارکرد داشته باشد. سگمنت این تیغ‌ها گاهی یکپارچه و گاهی بصورت جدا جدا ساخته می‌شود که نوع دوم کاربری بهتری داشته و فضای خالی بین سگمنت و الماسه‌ها به بافت برداری و برش بهتر، سریعتر و یکدست‌تر کمک می‌کند.

تیغ اره شیارزن، تیغ اره هایی مخصوص شیار و نوع دیگری از مدل صفحه دیسکی است که برای گرانیت، مرمر، آسفالت، سرامیک و ... کاربرد دارد. این گروه تیغ اره به دو حالت دندانه دار و صاف مثل گرانیت بر ساخته می‌شود که هر کدام مخصوص کاربری خاص خود است. صفحه دیسک شیار زن صاف استفاده بیشتری داشته و دارای ابعاد کوچکتری نسبت به سایز تیغ اره هاست. این تیغ همانطور که از نامش پیداست برای کاتینگ و قطع کامل سطوح نیست، بلکه جهت ایجاد شیارهای تزیینی و یا راهنمای برش اصلی با اندازه و عمق مشخص بکار می‌رود. از آنجا که در بسیاری از مواقع شیارزنی به شکل هندسی و موازی استفاده می‌شود، معمولا مصرف تیغه اره شیارزن نیز به صورت جفتی یا سه تایی بوده و بر روی دستگاه‌های شیار زن دو یا چند تیغه با فاصله‌ای معین نصب می‌شود.

یکی از جدیدترین محصولاتی که در گروه تیغ اره در بازار وجود دارد و مصرف و مشتریان خاص خود را داشته تیغ اره علف زن است. ابزاری که به صورت دیسکی یا گاهی چند پر بوده و نوع دیسکی آن برخلاف سطح یکپارچه و بدون حفره تیغ اره گرد بر چوب و فلز، به شکل سوراخ دار و شکاف دار تولید می‌شود. تیغه اره علف زن مخصوص کارهای باغبانی، کشاورزی، علف زنی است و با جنس فولادی ضد زنگ و به دلیل وجود سوراخ ها و شکاف‌ها کار برش محصولات تر و نم‌دار باغ و علف، چمن و ... را به خوبی انجام می‌دهد.

در پروژه‌های ساختمانی و شهری نیز برخی تیغ اره‌ها به کار می‌روند که هر کدام نوع و توان برش جنس مخصوص خود را دارند. این گروه به صورت تیغ اره لبه یک دست و یا تیغه سگمنت دار معمولا در سایزهای بزرگ و بصورت دیسکی ساخته شده و به تیغ اره آسفالت بر و تیغ اره بتن بر معروف هستند. الماسه سر سگمنت این صفحه‌ها به گونه ای است که به خوبی در سطوح بتنی، آردواز، آجر، کاشی، بتن و سطحی که مخصوص همان صفحه دیسک است نفوذ می‌کنند. تیغ اره آسفالت و بتن معمولا نوبت کاری طولانی ندارند و به دلیل سختی در برش و ایجاد حرارت بالا حین کار، نمی‌توان از آنها در دفعات برشی ممتد و طولانی مدت استفاده کرد. ضمن اینکه نوع تیغ اره خشک بر و تیغ اره خیس بر نیز در استفاده و انتخاب این گروه مهم است؛ به عنوان مثال یک مدل از تیغه بتن بر به تیغ اره لبه توربو معروف بوده و مخصوص کار برای برش آجر و سطوح مشابه است. تیغ اره توربو ظاهری مشابه با لبه یکدست دارد اما الماسه یکپارچه و سگمنت آن بصورت اره‌ای و شیار دار ساخته می‌شود.

در بازار غیر از تیغه‌های مخصوص برش هر جنس، نوعی تیغ اره چند کاره یا مولتی نیز موجود است که همزمان توان برش چند جنس مختلف را دارد. این نوع تیغه‌ها در شرایط مختلفی کاربردی هستند اما برای برش تخصصی و بسیار دقیق یک جنس خاص ایده‌آل نیستند. حال که تیغ اره‌ها را از لحاظ جنس و برش بررسی کردیم، بهتر است ببینیم مشخصات هر تیغه مخصوص یک دستگاه برش خاص چگونه بوده و آیا می‌توان تیغه‌هایی که به لحاظ ساختاری و جنس شبیه هستند را در یک دستگاه استفاده کرد؟

به جرات می‌توان گفت معروف‌ترین تیغ اره‌ای که در بازار وجود دارد تیغ اره‌ صفحه‌ای هستند که با نام تیغ اره دیسکی یا تیغ اره گرد بر شناخته شده اند. این گروه شباهت بسیاری زیادی به تیغ اره‌ الماسه داشته و در واقع کاربرد آنها با تیغ اره الماسه در بیشتر موارد همخوانی دارد؛ چرا که دندانه‌های اغلب تیغ اره گردبرها نیز الماسه است. اما تیغه گردبرهای کوچک از سایز و قطر 235 میلی متر تجاوز نمی‌کند و بنابراین تیغ اره‌های بزرگتر از این سایز در دسته الماسه‌ها دسته بندی می‌شوند. تیغ اره دیسکی یا تیغ اره گردبر در اکثر مواقع تنها مخصوص برش چوب، ام دی اف و ترکیبات چوبی است و از سایز 125 تا 235 میلی متر بصورت استاندارد ساخته می‌شود اما نوع فلز بر آن نیز وجود دارد. تعداد و فرم دندانه آنها با توجه به جنس برش با یکدیگر تفاوت دارند و قطر سوراخ مرکزی و یا شفت آنها نیز بصورت استاندارد مناسب اره‌ دیسکی (اره گردبر) ساخته می‌شود.

هم‌خانواده بزرگتر تیغ اره گردبر، تیغ اره الماسه نام می‌گیرد. صفحات دیسکی که در سایز کوچک و تا بسیار بزرگ با آج و دندانه متفاوت ساخته می‌شوند و طیف گسترده‌ای از کاربری را در خود جای می‌دهند. از تیغ اره فارسی بر، تیغ اره دورکن و تیغ اره میزی گرفته تا تیغه‌های عظیم و حجیم مخصوص برش فلز در دستگاه‌های قدرتمند اره آهنگری، برش الوار و تنه درخت در کارخانه‌ها و کارگاه‌های چوبی و نجاری، آلومینیوم بر و برش آهن و فلزات تمامی در بین تیغ اره الماسه پیدا می‌شوند. گاهی سایز این تیغه‌ها در نوع صنعتی و فوق سنگین آنقدر بزرگ است که امکان حمل آن توسط شخص و یا تک نفره وجود ندارد. اما تمرکز اصلی کاربری عمومی و نیمه صنعتی این دسته از محصولات نیز روی انواع چوب، MDF و لمینت است. تیغ اره الماسه در سایزهای عادی و عام با قطر 100 تا 600 میلی متر ساخته شده و مثل تمام تیغه‌ها با ساختار متفاوت دندانه ارائه می‌شوند. بهترین نوع این گروه تیغ اره الماسه تنگستن یا همان TCT بوده که سرعت برش و دوام بالایی دارند. ضمن اینکه در بین آنها تیغ اره Fine Cut جهت برش دقیق و همینطور تیغه‌های مولتی متریال و یا چند کاره نیز وجود دارد که امکان برش چند جنس مختلف مثل چوب و فلز را به صورت همزمان فراهم می‌آورد.

تیغ اره خط زن در ظاهر بسیار شبیه به یک تیغ اره دیسکی گردبر است اما جهت دندانه و چرخش آن برعکس یک تیغ اره معمولی است. از این محصول برای خط اندازی و جهت لب پر نشدن سطح برش استفاده می‌کنند تا خط راهنمای برش نهایی مشخص شده و به برش تیغ اصلی کمک کند. کاربرد بیشتر آنها در اره دور کن، پنل بر و دستگاه‌های مشابه بوده و به صورت یک تکه و دو تکه تولید می‌شود. فرق نوع دو تکه با یک تکه این است که در این مدل تیغه از دو صفحه فلزی چسبیده به‌هم بهره گرفته و می‌توان بین دو صفحه از فیلر و رینگ فلزی استفاده کرد تا خط برش راهنما به اندازه چند دهم میلی متر ضخامت بیشتری پیدا کند و به این ترتیب کار برش اصلی راحت تر صورت گیرد و تیغه اصلی به لبه شیار برش برخورد نکند.

یکی از خاص‌ترین و جدیدترین مدل‌های تیغ اره دیسکی، تیغ اره دوبل است. اره دوبل دستگاهی است که دارای دو تیغه گرد بوده و هنگام چرخش همزمان هر دو تیغه به دو سمت مخالف می‌چرخند. این موضوع کمک شایانی به سرعت برش می‌کند و برای همین طراحی سگمنت و تیغه‌های این صفحه مخصوص این کار طراحی شده است. این مدل به دلیل ساختار خاص، کاربری محدود، تولید کمتر و همچنین توان برش چند جنس همزمان باهم، قیمت بالاتری نسبت به تیغ اره معمولی داشته و بیشتر برای مواقع اضطراری مثل عملیات امداد و نجات و در گروه آتش نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تیغ اره افقی بر یا همه کاره بصورت قلمی و طولی ساخته شده و از پر مصرف‌ترین لوازم جانبی بازار است. مثل تیغ اره الماسه، تیغ افقی بر نیز برای برش چوب، آهن و فلز، استخوان و ... ساخته می‌شود. مکانیزم کارکرد و جنس ساخت این مدل‌ها بسیار با کیفیت بوده و باید از دوام بالایی برخوردار باشند تا بتوانند براحتی در سطوح چوبی میخ دار، فلزی، بافت های استخوانی و ... نفوذ کنند. تیغ اره افقی بر در طول‌های 100 تا 300 میلی‌متر ساخته شده و ضخامت بسیار نازک در حدود 1 میلی متر دارد و برای هر اره همه کاره و افقی بر طبق درایو استاندارد ابزار گیر این دستگاه‌ها تولید می‌شوند.

نوع دیگری از تیغ اره قلمی که ظاهری شبیه به تیغ اره افقی بر اما با سایز و ساختاری متفاوت دارد. تیغ اره عمود بر یا اره چکشی با تنوع بالا و استاندارد برای تمام دستگاه های اره چکشی مناسب بوده و با توجه به نوع کاربری می‌توان تیغ اره عمود بر هر برندی را روی دستگاه‌های مختلف نصب کرد. 3 نکته و پارامتر مهم در هنگام خرید تیغ اره چکشی، ظرفیت عمق و ضخامت برش، طول تیغه و جنس و کاربری برش تیغه است. این گروه برای برش چوب، MDF، پارچه، فلز و آهن مناسب بوده که نوع فلز بر و آهن بر ظرفیت نفوذ در عمق کمتری دارند. معمولا طول این تیغه‌ها از 40 تا 60 میلی متر ساخته می‌شود.

کمان اره‌ها از معدود ابزارهایی هستند که تیغ برش آنها با نیروی دست کار می‌کند. در بازار نوع برش چوب و فلز وجود دارد و امروزه این دستگاه‌ها با شکل‌های بسیار متفاوت قابل کار با یک دست و دو دست ساخته می‌شود. مهمترین عدد در یک تیغ کمان اره طول آن بوده که از حدود 10 تا حتی 90 سانتی متر نیز تولید شده و بسته به نوع کاربری و توان برش یک جنس خاص، شکل و بافت و تعداد دندانه‌های آن تغییر می‌کند. در مدل‌های فلز بر هر چه تعداد دندانه در اینچ یا سانتیمتر بالاتر برود، تیغه به سمت برش فلزهای سخت مثل فولاد و چدن میل می‌کند و این عدد برای ورق و فلز نازک‌تر و نرم‌تر کمتر است. در نوع چوب بر نیز دندانه‌های درشت‌تر مناسب چوب‌های تر هستند.

یکی از تیغه‌های تخصصی و به نوعی بلندترین تیغ اره در صنعت برش تیغ اره فلکه یا تیغ اره نواری است. تیغ اره نواری یک بند یا نوار یکپارچه بلند است که یک لبه و سمت آن دندانه‌ها به طور منظم قرار گرفته است. این تیغه‌ها در طول 140 تا 300 سانتیمتر ساخته شده و سر و ته آنها توسط دستگاه به‌هم جوش می‌خورد تا یک مدار بسته فلزی شکل بگیرد و روی اره فلکه نصب شود. تیغ اره‌های نواری جزو بهترین و قدرتمندترین تیغه‌های برشی با ضخامت و عرض متنوع جهت برش انواع چوب و فلز تولید می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر و کامل در خصوص این گروه می‌توانید به مطلب صفر تا صد راه اندازی دستگاه اره فلکه و تنظیم تیغه اره فلکه از همین وبلاگ مراجعه کنید.

نقطه مقابل تیغ اره نواری، تیغه‌ اره مویی قرار دارد. تیغ اره مویی بندی ظریف و کوچک فلزی بوده که به جرات کوچکترین نوع تیغه در بازار است و از آن برای انجام برش‌های کوچک و ریز منحنی نجاری و چوبی، فلزی و ... استفاده می‌شود. تیغه اره مویی اغلب مخصوص کار در داخل قطعه و برای کاربری متفاوت مثل ماکت‌سازی، مس کاری، خاتم‌کاری، پروژه‌های تزیینی و ... استفاده می‌شود. تیغ اره مویی پا ملخی آج و دندانه زوج دارد و مناسب برش فیبر و چوب‌های مصنوعی بوده و تیغه مویی دندانه ریز فلز بر، برای برش مس و برنج استفاده می‌شود. این گروه برای کمان های اره مویی فلزی و دستگاه اره مویی برقی به طور جداگانه و در اندازه‌های متنوع ساخته می‌شود.

تمامی این مدل‌هایی که اشاره شد اغلب نکته‌های نگهداری و ایمنی مشترکی دارند. فرقی نمی‌کند که تیغ اره از چه جنسی است و دستگاه شما چیست؟ همه نکات ایمنی عمومی قبل، حین و بعد از پروسه برشکاری مثل داشتن کلاه، عینک، دستکش و ... در هنگام برش و کار با تیغه اره اکیدا توصیه می‌شود.

اما در خصوص خود تیغه‌ها، مهمترین نکته مشترک‌شان خنک نگهداشتن سطح کاری و استراحت دادن به تیغه جهت بالابردن راندمان کار و عمر مفید آن است. از آنجا که تیغ اره‌ها با مکانیزم اصطکاکی کار می‌کنند و تماس مستقیم با سطح برش دارند، دما در این تماس بسیار سریع بالا می‌رود. همیشه دقایق و بازه زمانی پیشنهاد شده توسط سازنده را رعایت کنید و از کار بیش از حد ممتد جلوگیری کنید.

کند شدن تیغه فرایندی نرمال و طبیعی است. برخی از تیغ اره‌ها امکان تیز شدن دوباره دارند که باید دقیق و توسط ابزار مشخص و نیروی کاربلد آن انجام شود. از تیز کردن تیغ اره‌هایی که مناسب تیز کردن دوباره نیستند پرهیز کنید!... ضمن اینکه تیغه‌های دارای این قابلیت نیز نباید بیش از اندازه و بارها تیز شوند چرا که ممکن است فرم دندانه‌ها آنها به‌هم بریزد.

هنگام کار با دستگاه برشی دارای تیغ اره همیشه مسلط به سطح کار و دستگاه باشید. نکات ایمنی و جایگاه ایستادن، نگه داشتن زاویه  و جهت دست‌ها و پاها در هر دستگاه را رعایت کنید. هنگام برش به هیچ چیز جز برش آن قطعه فکر نکنید و تمرکز داشته باشید. تیغ اره همانطور که می‌تواند بسیار راهگشا باشد و برشی خوب و دلنشین را ارائه دهد، به همان اندازه در مقابل بی دقتی کاربر بی رحم و خطرناک است!

با مطالعه مقاله راهنمای خرید تیغ اره و آشنایی با انواع تیغ اره می توانید برای خرید انواع تیغ اره برای تمام دستگاه‌ها با بهترین کیفیت و ساخت استاندارد از برندهای معتبر و درجه یک ایران و دنیا و البته با امکان مشاوره فنی و تخصصی رایگان، به وبسایت ابزارمارکت مراجعه کنید.