رنده گندگی چیست و چه کاربردی در صنایع دارد؟

رنده گندگی، دستگاهی است که برای کاهش ضخامت و یکسان‌سازی سطوح قطعات چوبی و یا به اصطلاح مربع کردن لبه‌های چوب استفاده می‌شود. رنده گندگی ظاهری مکعبی شکل دارد و دارای دهانه‌ای بزرگ با قابلیت تنظیم ارتفاع است که محل ورود انواع قطعات چوب می‌باشد. قبل و بعد دهانه یک میز فلزی وجود دارد که قطعه چوب را نگه می‌دارد و علاوه بر جلوگیری از افتادن آن، به هدایت بهتر قطعه نیز کمک می‌کند. داخل دستگاه نیز غلتک و تیغه‌ قرار دارد که وظیفه رنده کردن سطح چوب و یکسان‌سازی ضخامت را دارد.

البته لازم به ذکر است که رنده گندگی وظیفه رفع لقی و پیچش قطعه چوب را ندارد و صرفا ضخامت قطعه را یکسان‌سازی می‌کند. برای حل این مشکل باید از رنده کف چوب استفاده کنید. در صورتی که کنجکاوید در مورد تفاوت رنده گندگی و رنده کف چوب بدانید، خواندن مقاله مربوطه شما پیشنهاد می‌شود.

دستگاه رنده گندگی مانند هر دستگاه صنعتی و نجاری دیگری، خطراتی نیز دارد. کاربر حین کار با این دستگاه، با رعایت ایمنی می‌تواند این خطرات را به حداقل برساند تا دچار آسیب نشود. از جمله موارد ایمنی که باید حین کار با دستگاه رنده گندگی رعایت کرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عینک: برای محافظت از چشم در برابر براده‌های ایجاد شده حین برش
• دستکش: جلوگیری از آسیب و خراش دست به وسیله لبه و براده‌های قطعه چوب
• گوش گیر: دستگاه گندگی صدای زیادی حین کار تولید می‌کند و ممکن است به گوش آسیب برساند. در نتیجه استفاده از گوشی یا گوش گیر پیشنهاد می‌شود.
• ماسک: استنشاق گرد و غبار تولید شده حین رنده کاری، ممکن است برای ریه و دستگاه تنفسی مضر باشد. برای جلوگیری از این آسیب، حین کار از ماسک استفاده کنید.
• دسته جلو برنده: هنگام استفاده از رنده گندگی، هدایت قطعات بزرگ و بلند ممکن است کار دشوار یا حتی خطرناکی باشد. برای حل این مشکل، می‌توانید با استفاده از دسته جلو برنده که یک قطعه پلاستیکی بوده استفاده کرده و چوب را به سمت جلو هدایت کنید و امنیت‌تان را حین کار افزایش دهید.

یک رنده گندگی معمولاً از اجزای زیر تشکیل شده است:

بدنه اصلی

بدنه اصلی ماشین گندگی وظیفه نگهداری قطعات داخلی دستگاه و جلوگیری از آسیب به آن‌ها را دارد. بدنه رنده گندگی معمولا از جنس فلز ساخته می‌شود تا مستحکم و مقاوم باشد و دارای ابعاد مختلفی است. بدنه اصلی دارای دهانه‌ای با عرض‌های مختلف بوده که محل ورود قطعات چوب می‌باشد. عرض دهانه از جمله پارامترهای مهم هنگام خرید رنده گندگی می‌باشد.

میزکار

جلو و عقب دهانه رنده گندگی، میزکار از جنس فلزاتی مانند فولاد و چدن ساخته می‌شود که محل قرارگیری و هدایت قطعات چوب است. میزکار سهولت، امنیت و کاربری بهتری ارائه می‌دهند و از افتادن چوب قبل یا بعد از رنده کاری جلوگیری می‌کند. همچنین با حفظ کردن فاصله کاربر نسبت به تیغه و دهانه گندگی، از گیر کردن لباس یا دست فرد استفاده کننده، جلوگیری کرده و منجر به امنیت بیشتر می‌شود.

اهرم یا دکمه تنظیم ارتفاع

این بخش از دستگاه گندگی معمولا به صورت مکانیکی (اهرم) یا دیجیتالی (دکمه) انجام می‌شود و برای تنظیم ارتفاع کارگیر یا غلتک‌های گندگی کاربرد دارد. این ارتفاع باید طبق ضخامت قطعه کار تنظیم شود و معمولا تا حداکثر 152 میلی متر قابل تنظیم است. با تنظیم ارتفاع، در واقع عمق رنده‌کاری را نیز مشخص می‌کنید (البته پارامترهای دیگری نیز در عمق برشکاری دخیل هستند). عمق رنده کاری معمولا بازه‌ای بین 1.5 تا 3 میلی‌متر بوده و ممکن است بر اساس مدل دستگاه متغیر باشد. در بیشتر گندگی‌ها، عمق برش به واسطه متر مدرج یا نشانگر دیجیتالی قابل مشاهده است.

اهرم یا دکمه تنظیم سرعت پیشروی

سرعت پیشروی قطعه داخل گندگی به وسیله این بخش قابل تنظیم است. معمولا هر چه سرعت پایین‌تر باشد، کیفیت رنده کاری بهتر است و نیازی به پاس‌های (تعداد دفعاتی که قطعه کار از داخل رنده گندگی رد می‌شود) متعدد نیست. این بخش نیز بسته به مدل و نوع دستگاه، به  صورت اهرم یا دکمه بر روی دستگاه قرار دارد. سرعت پیشروی در رنده گندگی‌ها معمولا 8 متر بر دقیقه بوده که بر اساس مدل می‌تواند متغیر باشد.

اهرم قفل کننده صفحه

حین کار با دستگاه، لرزش‌های ناشی از رنده کاری ممکن است منجر به تغییر ارتفاع یا تکان خوردن صفحه کارگیر شود. این اهرم برای قفل کردن این صفحه کاربرد دارد که منجر به امنیت و کیفیت خروجی بیشتری می‌شود.

اهرم ترمز پیشروی

در صورتی که حین کار متوجه آسیب دیدن یا بیش از حد رنده شدن چوب شدید، می‌توانید از اهرم ترمز پیشروی استفاده کنید تا غلطک‌ها را متوقف کند و بتوانید قطعه را بیرون بکشید. این قابلیت در بیشتر گندگی‌ها قابل مشاهده است.

نمایشگر

همانطور که اشاره شد در بعضی از گندگی‌ها پارامترهایی مانند عمق، ارتفاع کارگیر، سرعت پیشروی و... به وسیله مترهای مدرج و آنالوگ قابل مشاهده هستند. در مدل‌های پیشرفته‌تر و دیجیتال گندگی‌ها این اعداد به وسیله نمایشگر نمایش داده می‌شوند و معمولا به وسیله کنترل پنل و دکمه نیز قابل تنظیم می‌باشند.

تا اینجای کار، به بررسی اجزای بیرونی گندگی پرداختیم. بهتر است کمی دقیق‌تر شویم و نگاهی به داخل گندگی بیاندازیم تا ببینیم زمانی که چوب را وارد دستگاه می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد.

حفاظ شانه‌ای گندگی

این حفاظ‌های فلزی با ظاهری شانه‌ای شکل، نقش مهمی در امنیت کاربر حین رنده‌کاری ایفا می‌کند. با ورود قطعه کار، حفاظ شانه‌ای متحرک از عقب کشیدن یا پس خوردن قطعه چوب تا حد زیادی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، مانع پاشش براده‌ها و تکه‌های چوب به بیرون و به سمت بالا می‌شود تا آسیبی به کاربر نزند.

غلطک ورودی

در بخش ورودی قطعه و در کنار حفاظ شانه‌ای، یک غلطک وجود دارد که وظیفه گرفتن و هدایت کردن قطعه کار به سمت تیغه را دارد. غلطک ورودی در دو طرف دارای فنر است تا بتواند بر اساس ارتفاع قطعه کار و پستی و بلندی‌های سطح چوب، تغییر ارتفاع دهد. این غلطک بر اساس نوع دستگاه، ممکن است سطحی صاف، شیاردار یا سگمنت دار داشته باشد، ولی در بیشتر مدل‌ها از نوع شیاردار استفاده شده است.

غلطک خروجی

این غلطک‌ها در سمت خروجی دستگاه تعبیه شده‌اند و فقط قطعه کار را بعد از رنده شدن به سمت دهانه خروجی هدایت می‌کنند. از آنجایی که دیگر خطر لغزش یا پس خوردن قطعه کار وجود ندارد، غلطک خروجی با سطح صیغلی و صاف تولید می‌شود و شیاردار نمی‌باشد.

تیغه

تیغه دستگاه گندگی از جمله اجزای مهم دستگاه گندگی به شمار می‌رود. تیغه دستگاه داخل یک توپی قرار می‌گیرد و توپی نیز بین غلتطک ورودی و خروجی تعبیه شده است. بر اساس مدل دستگاه، تیغه‌های مختلفی قابل استفاده هستند که هر کدام خصوصیات خود را دارند. دو نوع از پرکاربردترین انواع این تیغه‌ها، نوع خطی و مارپیچ آن است. تیغه‌های خطی از جنس فولاد تندبر یا HSS ساخته می‌شوند و دارای ظاهری بلند و مستقیم هستند. این تیغه‌ها داخل توپی قرار گرفته و با چرخش عمل رنده‌کاری را انجام می‌دهند. نوع دیگر این تیغه‌ها، نوع مارپیچ یا توپی مارپیچ بوده که امروزه جایگزین تیغه‌های قبلی شده است. این نوع تیغه کیفیت خروجی بالاتری دارد و صدای کمتری تولید می‌کند، ولی نسبت به دیگر تیغه‌ها قیمت بیشتری دارد. توپی مارپیچ از تعدادی تیغه مربعی شکل با جنس تنگستن کاربید تشکیل شده است که به صورت مارپیچ بر روی توپی تعبیه شده‌اند. البته مدل‌های دیگری از تیغه نیز وجود دارد که جنس تنگستن کاربید داشته باشد ولی نوع مارپیچ از جمله پرطرفدارترین آن‌ها است.

موتور

موتور دستگاه‌های گندگی معمولا از نوع تک فاز یا سه فاز می‌باشند که اکثرا نوع سه فاز قدرت بیشتری دارند. بر اساس نوع، مدل، عرض و امکانات، قدرت موتور این دستگاه در بازه 4 تا 10 اسب بخار ساخته می‌شود.

همانطور که اشاره شد، رنده گندگی برای صاف و یکسان کردن سطوح چوب به وسیله رنده‌کاری، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تقریبا هر نجار و هر کسی که با چوب سر و کار دارد و وسایل چوبی می‌سازد، به رنده گندگی نیاز خواهد داشت. قبل از ایجاد هر قطعه چوبی، نجار ابتدا چوب خام را بعد از بریدن، داخل دستگاه گندگی می‌گذارد تا به طور کامل صاف شود. در ادامه به صنایعی که به دستگاه گندگی نیاز خواهند داشت اشاره می‌کنیم:

• نجاری: ایجاد قطعات چوبی صاف و زیبا برای درست کردن در، پنجره، قفسه، کمد، میز، صندلی، پارکت، تخت و بسیاری وسایل چوبی دیگر، در صنعت نجاری نیاز به دستگاه گندگی چوب دارد. در حقیقت قبل از انجام هر گونه عملیاتی بر روی چوب، قطعات باید از داخل رنده گندگی رد شوند تا به طور کامل صاف شوند. این سطوح صاف و هموار به قطعه کار زیبایی می‌بخشند و همچنین قبل از عملیاتی مانند رنگ‌آمیزی، پولیش و پرداخت، روکش‌کاری، طراحی و... مورد نیاز می‌باشند.
• مبلمان‌سازی: برای بخش‌ها و تخته‌های مختلف مورد استفاده در ساخت مبلمان و اثاثیه منزل، استفاده از رنده گندگی برای صاف کردن سطوح‌شان قبل از هر کاری، بسیار ضروری می‌باشد.

• کابینت‌سازی: قطعا هیچکس تا به حال کابینت‌هایی با سطوح ناهموار و نایکسان ندیده است. یکسان نبودن ضخامت قطعات چوب به کار رفته در ساخت کابینت زیبایی آن را از بین می‌برد و حتی باعث عملکرد اشتباه وسیله می‌شود.
• بازسازی و تعمیر قطعات چوبی: وسایل و قطعات چوبی کهنه و قدیمی معمولا دارای سطوح رنگ پریده هستند و یا لایه چوب دیگر کهنه شده است و زیبایی و کارایی‌اش را از دست داده است. با حتی ممکن است قطعه چوب شما دچار آسیب سطحی از جمله خط و خش و خراش شده باشد. با استفاده از رنده گندگی می‌تواند سطوح این قطعات را به طور یکسان رنده کرد و با رنگ‌کاری مجدد، جان تازه‌ای به آن‌ها بخشید.

همانطور که تا اینجای متن متوجه شده‌اید، رنده گندگی‌های موجود در بازار انواعی دارند که هر کدام ویژگی‌های منحصر به خود را دارد. یکی از دسته‌بندی انواع گندگی بر اساس نوع دستی (مکانیکی) یا اتوماتیک (دیجیتال) بودن تنظیمات دستگاه صورت می‌گیرد. در صورت دیجیتال بودن دستگاه، یک نشانگر و دکمه‌های مختلف برای تنظیماتی مانند سرعت پیشروی، ارتفاع کارگیر، عمق رنده‌کاری و... وجود دارد. در مقابل در نوع دستی، این تنظیمات به وسیله اهرم‌های مکانیکی قابل انجام است و نشانگرشان نیز مدرج و آنالوگ می‌باشد.

از دیگر دسته بندی انواع رنده گندگی ، می‌‌توان به دسته بندی بر اساس سایز عرض دهانه اشاره کرد که به شرح زیر است:

• 12 تا 13 اینچ (8 تا 330.2 میلی متر): این بازه عرض دهانه به طور معمول در بیشتر رنده گندگی‌ها قابل مشاهده است و بیشتر برای مصارف خانگی و نیمه صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• 13 تا 20 اینچ (2 تا 508 میلی متر): این بازه بیشتر برای مصارف صنعتی‌تر و قطعات چوب بزرگ و حجیم در کارگاه‌های نجاری کاربرد دارد.
• 20 اینچ به بالا: معمولا بیشتر از 20 اینچ خیلی کمتر دیده می‌شود و بیشتر برای کارهای فوق سنگین در کارخانه‌جات و تولیدی‌های بزرگ چوب استفاده می‌شود.

سایز و شکل دستگاه‌های گندگی نیز منجر ایجاد انواع مختلف دستگاه گندگی می‌شود. رنده گندگی‌ها معمولا یا به صورت رومیزی هستند و یا در حالت ایستاده و مجزا. رنده گندگی‌های رومیزی ابعاد، عرض و توان کمتری دارند و معمولا برای کارهای خانگی و نیمه صنعتی استفاده می‌شوند. در مقابل رنده گندگی‌های ایستاده، استفاده صنعتی دارند و دستگاه‌]ای قدرتمندتر و بزرگ‌تری هستند.

بعضی از رنده گندگی‌ها، به صورت ترکیبی می‌باشند. برای مثال، علاوه بر دستگاه گندگی، شامل دستگاه رنده کف چوب یا حتی اره میزی نیز می‌باشند. رایج‌ترین این مدل از گندگی‌ها، دستگاه گندگی همراه با رنده کف چوب است. در این نوع، بخش پایینی دستگاه دارای دهانه برای گندگی و یکسان‌سازی ضخامت قطعات وجود دارد و بخش بالایی نیز یه میز کار تعبیه شده است که برای رنده کردن و رفع لقی یا پیچش چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رنده گندگی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در صنعت چوب، نقش مهمی در تولید محصولات چوبی با کیفیت بالا ایفا می‌کند. این دستگاه با یکسان سازی ضخامت و صاف کردن سطوح چوبی، زیبایی و کیفیت را به وسایل چوبی تولید شده می‌بخشد. با انتخاب و استفاده صحیح از رنده گندگی، می‌توان به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت محصولات دست یافت. شما می‌توانید با مراجعه به فروشگاه اینترنتی ابزار مارکت، به خرید رنده گندگی بپردازید و دستگاه مورد نظرتان را با قیمت مناسب و ضمانت اصالت و سلامت فیزیکی، دریافت کنید.