معرفی انواع متر و بررسی کاربردهای هر کدام از آن ها

همه ما برای مشخص کردن ابعاد اشیا و سطوح و فواصل مختلف، احتیاج به وسیله‌ای برای اندازه‌گیری داریم. متر به عنوان یک وسیله کاربردی به معیار و ابزاری برای محاسبه این سطوح مثل طول، عرض، عمق در اجسام و سنجش انواع مسافت و فواصل بین دو نقطه تبدیل شده است. این وسیله پرکاربرد در اکثر موارد شامل یک نوار باریک مدرج از جنس فلز، پلاستیک و لاستیک، پارچه و چوب بوده که اعدادی با فواصل و واحد مشخص و استاندارد روی آن درج شده است. وظیفه اصلی متر در هر مدل و ساختاری که باشد، اندازه‌گیری مسافت ها و فاصله ها با راحتی و سرعت بالاست؛ اما نحوه کار هر مدل متر با دیگری تفاوت دارد.

برخلاف تصور بسیاری از افراد، استانداردهای جهانی برای اندازه‌گیری کمیت‌ها زیاد هستند. اما به عنوان مثال برای اندازه‌گیری کمیت طول و مسافت، از دو استاندارد و روش ریاضی متریک Metric و اینچی Inch بیشتر از همه واحدها استفاده می‌شود. در استاندارد متریک از واحدهای متر M، سانتی متر cm و میلی متر mm، و در استاندارد و روش اینچی، از واحد اینچ (دقیقا برابر با 25.4 میلی متر) و اعداد کسری برای اعشار و کوچکتر از یک اینچ (مثل 3/4 ، 1/2 ، 3/8 اینچ و...) استفاده می‌شود. در صورت نیاز می‌توان براحتی این واحدها و اندازه اینچ و متریک را به یکدیگر تبدیل کرد.

روش‌های بسیار زیادی برای اندازه‌گیری فاصله بین دو نقطه یا همان طول وجود دارد، از همین جهت دستگاه‌های متفاوتی برای این منظور ساخته شده‌اند تا بتوانند این بازه و فاصله ها را اندازه‌گیری کنند. به صورت کلی برای اندازه‌گیری فاصله دو نقطه از هم از 3 روش زیر استفاده می‌شود:

• روش محاسباتی و مثلثاتی:

همان‌طور که از نام این روش مشخص است، از طریق فرمول‌های ریاضی مانند فیثاغورث می‌‌توانید با استفاده از سه ضلع مثلثاتی، فاصله بین دو نقطه را اندازه‌گیری کنید.

• روش مستقیم:

به کمک برخی ابزارها مانند خط کش، زنجیر مساحی، انواع متر و... غیره می‌توانید به طور مستقیم فاصله بین دو نقطه را اندازه بگیرید.

• روش غیر مستقیم:

برای اندازه‌گیری فاصله‌های دور، استفاده از روش غیر مستقیم بهترین گزینه خواهد بود. در این روش برای محاسبه طول، امواج لیزر را به صورت رفت و برگشت ارسال می‌کنند. سپس با محاسبه سرعت و زمان، طول این فاصله را اندازه می‌گیرند.

گفتیم که متر و اینچ، 2 واحد محبوب اندازه‌گیری برای طول و فاصله است؛ برای انجام این کار انواع ابزارآلات وجود دارد و در کنار برخی از آنها مانند خط‌کش، نقاله، گونیا، میله و...، اصلی‌ترین و محبوب ترین وسیله و ابزار در جهان به عنوان متر به انگلیسی Measure Tape یا در اغلب مواقع متر نواری Tape Meter است. اما متر نواری و کلاسیک همیشه جوابگوی نیازها نخواهد بود. برای سنجش این فاصله ها و طول اشیا در کارهای ساختمانی، صنعتی و کارگاهی مختلف، دستگاه ها و ابزار دیگری هم وجود دارند که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم. در عکس زیر اجزاء اصلی و مختلف یک متر نواری را می‌بینید.

اگرچه هنوز هم بسیاری از افراد چه در خانه و چه در کارگاه، در داخل جعبه ابزار خود یک متر معمولی از نوع نواری دارند و عادت دارند تا از این مدل دستی برای اندازه‌گیری استفاده کنند؛ اما از آنجایی که اندازه گیری‌ها در انواع کاربری ها باید دقیق و اساسی باشد، انواع مترهای جدید و پیشرفته هم به وجود آمده‌اند. هر شاغل و نیروی کار، نصابان کابینت و دکوراسیون داخلی و خارجی، استادان معماری و نجاری، مهندس ساختمان و راه سازی و... امروزه برای یک کار دقیق باید از مدل های متر صحیح و مربوط به خود استفاده کنند و تنها متکی به متر نواری نباشند. مدل های مختلف متر بر اساس استانداردهای مشخصی تولید شده، نحوه کار متمایزی دارند و از حساسیت و دقت های متفاوتی برخوردار هستند. از جمله انواع مترها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

متر ساده یا متر PVC

متر ساده (معروف به متر خیاطی یا متر بدون بدنه جداگانه) به نوعی از متر سنتی و قدیمی گفته می‌شود که تنها از یک نوار بلند با چاپ اعداد تشکیل شده و بدنه نگهدارنده جدا یا قطعه اضافه دیگری ندارد. این نوار اغلب از جنس پارچه یا لاستیک و PVC ساخته شده و گاهی دارای روکش محافظ و گاهی بدون روکش است. اکثر پارچه فروشان، خیاطان، بزازان و... به دلیل انعطاف بدنه نوار این متر با این مدل کار می‌کنند؛ چرا که امکان جابجایی آسان آن در کار وجود دارد و دست و پا گیر نیست. همچنین شما می‌توانید برای اندازه‌گیری با این مترها از پارچه محکم روی بدنه و انتهای آن نیز کمک بگیرید. یا مثلا در برخی شرایط کاری که حمل متر سخت است، شما می‌توانید آن را دور دست خود بپیچید براحتی حمل کنید.

متر روکش دار

متر با روکش محافظ معمولا در نوع متر نواری (بدنه دار) ساخته می‌شود و در واقع Tape Meter به نوع تعلق دارد. متر روکش دار مدلی است که تیغه آن از جنس پارچه، لاستیک یا فلز بوده و این تیغه مجهز به روکش عایق ضد زنگ و ضد اکسید و از جنس نایلون کاملا نازک و بی رنگ تولید می‌شود. اکثر تیغه های فلزی مترهای نواری پر فروش در بازار از این نوع هستند و کاربرد اصلی متر روکش دار در اندازه‌گیری فاصله‌های کوتاه بین 1 تا 10 متر در تمام خانه ها، کارگاه ها و کاربری عمومی است. متر روکش دار فلزی معمولا چاپ یک رو دارد.

یکی از ویژگی‌های مثبت متر روکش دار وجود یک شستی و دکمه قفل ایستگاهی روی آن است. این ویژگی به شما کمک می‌کند تا در زمان اندازه گیری بتوانید جلوی جابجایی نوار را بگیرید و آن را روی عدد مورد نظر خود قفل کنید. علاوه بر این، روی بدنه مترهای روکش دار یک گیره فلزی محکم هم طراحی شده که وظیفه نگهداشتن متر روی بدنه یا کمربند کاربر را برعهده دارد. واحدهای ثبت شده روی این متر با توجه به کشور سازنده و استاندارد ساخت متفاوت است و از آنجایی که در ایران واحدهایی مانند میلی‌متر، سانتی‌متر و اینچ رایج‌تر هستند، در نتیجه روی مترهای روکش دار این 2 واحد درج شده‌اند.

متر فلزی

برای اندازه‌گیری محل‌هایی که احتمال آسیب یا شکستن متر بسیار زیاد است، استفاده از مترهای بدنه فلزی بهترین گزینه خواهد بود. جنس فلزی تیغه و بدنه این گروه باعث می‌شود تا متر مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار و ضربه از خود نشان دهند. البته توجه به این نکته ضروری است که در محیط‌هایی مانند تاسیسات که میزان رطوبت‌ آن‌ها بسیار بالا است، استفاده از انواع متر نواری فلزی یا متر بدون روکش به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. چرا که میزان رطوبت بالای این محیط‌ها می‌تواند بدنه و تیغه را دچار اکسید و زنگ کند و عمر مفید این ابزار را کاهش دهد.

متر فایبرگلاس

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، مترهای PVC و روکش دار معمولی نسبتا مقاومت ناکافی در برابر ضربه و فشار از خود نشان می‌دهد. از طرفی دیگر، عمر مدل فلزی در محیط‌های مرطوب نیز پایین است. اگر شما هم در محیط کاری خود با این دو محدودیت بزرگ روبرو هستید و البته به متر با طول بیشتر نیاز دارید، پیشنهاد می‌کنیم که از مترهای فایبر گلاس استفاده کنید. جنس تیغه متر فایبرگلاس عمر طولانی داشته و بدنه آنها مقاومت خوبی در برابر ضربه و رطوبت از خود نشان می‌دهد. همچنین مترهای فایبرگلاس معمولا با چاپ دورو و عایق روکش نوار ساخته می‌شوند و انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارند. متر فایبر گلاس بیشتر برای مسافت های بسیار طولانی تر و کاربری مهندسی و معماری، راه سازی و جاده سازی و... استفاده می‌شود و در اندازه های 10 متر به بالاتر و تا 50 متر وجود دارد.

متر مهندسی

مترهای مهندسی نوعی از متر نواری بلند و دسته دار و البته مستحکم هستند که متراژ بالاتری از مترهای خانگی دارند. این مدل بیشتر برای انجام کارهای حرفه‌ای و مهندسی در مسافت طولانی تولید شده و به دلیل داشتن محافظ نوار و دسته بلند ارگونومیک، در کارهای ممتد و مسافت های زیاد ایجاد خستگی نخواهد کرد. جنس بدنه متر مهندسی از پلاستیک و فلز و همینطور تیغه و نوار پهن آن فلزی و از جنس استیل یا آلومینیوم ساخته می‌شود. این مترها در شرایط کاری مختلف مقاومت خوبی در برابر خرابی و آسیب محیطی از خود نشان می‌دهند. دسته چرخان موجود در مرکز این مترها، امکان جمع کردن اتوماتیک و دستی نوار را با راحتی هر چه بیشتر فراهم می‌کند و متر مهندسی معمولا در متراژهای 30 متر و 50 متر در بازار موجود است.

متر باطری ‌دار یا متر دیجیتال

مترهای باتری‌‌دار یا متر نواری دیجیتال نوعی از مترها هستند که با امکانات جدید و جذابی ارائه شده‌اند. متر دیجیتال از لحاظ مدل جمع شدن، تفاوت‌هایی با انواع مترهای عمومی گفته شده در بالا دارد؛ اگر به دنبال متری هستید که علاوه بر بدنه مقاوم و ضد ضربه، به سرعت و به صورت اتوماتیک جمع شود، این نوع برای شما مناسب است. برای این منظور کافیست که دکمه طراحی شده روی آن را فشار دهید تا متر به صورت خودکار جمع شود. از دیگر ویژگی‌های متر دیجیتال یا متر باتری‌دار می‌توان به داشتن صفحه نمایشگر و نشان دادن دقت بالای آنها در اندازه‌گیری متراژهای طولانی اشاره کرد. ضمن اینکه نور صفحه آنها امکان کار کردن با متر در شب و محیط تاریک را فراهم می‌کند.

متر لیزری

برای انجام کارهای بسیار دقیق تخصصی و فوق العاده حساس اندازه گیری، مانند کارهای مهندسی و پروژه‌های راه و ساختمان و نصب دکورها و کابینت در مسافت بالا، از نسل جدید مترها یعنی متر لیزری استفاده می‌شود. این نوع از مترها بدون نوار و تیغه بوده و تنها دارای مکانیزم لیزر هستند. لیزر برخلاف نوار از دقت بسیار بالا تا حد میکرون متر برخوردار بوده و کار متراژ و محاسبات را با سرعت زیاد و بدون صرف نیروی اضافی و بدون طی کردن مسافت توسط کاربر انجام می‌دهند. شما می‌توانید به کمک متر لیزری محاسبه فواصل طولانی، طول، عرض، عمق، ارتفاع، جمع و تفریق، فیثاغورث، مساحت، حجم و... را در کوتاه ترین زمان انجام دهید. در برخی مدل‌های پیشرفته‌تر متر لیزری، اپلیکیشن ابزار برای نصب روی موبایل هم وجود دارد؛ بنابراین این قابلیت برای شما فراهم است تا با وصل کردن دستگاه به گوشی خود، محاسبات پیچیده و طولانی را با این برنامه انجام دهید. اگر بخواهید نحوه کار با متر لیزری را متوجه شوید باید در مورد نقش هر دکمه روی پنل و علایم نمایشگر و تنظیمات این ابزار اطلاعات کسب کنید.

متر چرخ دار

از دیگر انواع متر خاص می‌توان به چرخ متر یا مترهای چرخ‌دار اشاره کرد. چرخ-متر کاربری خانگی ندارد و برای مسافت‌های فوق العاده بلند و طولانی (از 200 متر به بالاتر و تا حتی 10 کیلومتر) ساخته می‌شود. با این متر امکان اندازه گیری فاصله‌ها در فعالیت‌های عمرانی، راه و ساختمان، نقشه‌برداری، لوله‌گذاری‌ها، کابل‌ کشی‌ها و غیره فراهم می‌شود.

متر چرخ‌دار در دو نوع مکانیکی (کرنومتر دار) و دیجیتالی به بازار عرضه می‌شود و با هر چرخش دور لاستیک و چرخ آن، مسافت طی شده اندازه گیری می‌شود. در نوع مکانیکی متر چرخ‌دار از یک شمارشگر مکانیکی برای محاسبه تعداد دورهای چرخ استفاده شده اما در نوع دیجیتال، محاسبه تعداد دورها از طریق یک کانتر باتری دار و در یک صفحه نمایش انجام می‌گیرد. متر چرخ‌دار اغلب به گونه‌ای طراحی شده‌‌ که می‌توانید در زمان توقف کار، شمارشگر متر را به حالت صفر برگردانید یا ثابت نگه دارید تا خطای اندازه‌گیری به حداقل برسد؛ این ویژگی باعث می‌شود تا بتوانید در چندین مرحله به صورت شروع از صفر با آن کار کنید یا به صورت تجمعی و افزایشی محاسبه متراژ را ادامه دهید.

گونیا متر

یکی دیگر از انواع مترهای نواری، گونیامتر است که شکل آن شبیه به چند خط کش متصل به هم بوده و امکان جابجایی همه آنها توسط لولا و اتصال وجود دارد. کاربرد اصلی گونیامتر در کارهایی مانند کابینت‌‌سازی، نصب سرامیک و موزاییک، طراحی دکوراسیون داخلی و... است که اجسام بکار رفته دارای سطوح و وجه های مختلف طول، عرض، ارتفاع و زاویه هستند و باید باهم تنظیم و هماهنگ شوند. گونیامتر طول بلندی ندارد و معمولا در سایزهای کوچک ساخته می‌شود.

متر تاشو

متر تاشو به صورت چند متر کوچک مفصلی و از جنس چوب یا فایبرگلاس ساخته شده‌ است و این مترهای کوچک بصورت لولایی به هم متصل هستند. در حال حاضر استفاده از مترهای تاشو در بین افراد کاهش پیدا کرده و این نوع مترهای قدیمی قبل از مترهای نواری به وجود آمدند. در گذشته متر تاشو بیشتر در کاربری چوبی و نجاری سنتی کاربرد داشته و امروزه استفاده از آنها تنها در شرایط خاص لازم می‌شود. به کمک مترهای تاشو تنها می‌توانید به صورت محدود و تا حداکثر 2 متر، طول اشیا را اندازه‌‌‌گیری کنید. 

متر قد سنج

ممکن است شما نیز در مطب‌ها و مراکز پزشکی مدلی از مترها با نام مترهای قدسنج را دیده باشید. متر قدسنج به صورت اختصاصی جهت اندازه‌گیری ارتفاع و قد انسان و حیوان و اشیاء طراحی شده است. این مترها از یک پایه جهت ایستادن روی زمین تشکیل شده‌ و یک بدنه پوینتر یا نشانگر روی سر دارند. برای استفاده از مترهای قدسنج کافی است تا ابتدا پایه متر را روی زمین محکم کنید؛ سپس برای صفر کردن عدد، هوک ابزار را تا نشان قرمز بکشید. در نهایت بعد از صفر کردن، می‌توانید بدنه پوینتر متر را روی دیوار نصب کنید و قد را اندازه بگیرید.

متر تلسکوپی

متر تلسکوپی نوع دیگری از انواع متر خاص و انحصاری بوده که امکان اندازه‌گیری تا طول 10 متر را برای شما فراهم می‌کند. دلیل نامگذاری این مدل از مترها، جمع شدن میله آن‌ها به شکل تلسکوپ است. مصارف متر تلسکوپی بیشتر در دکوراسیون داخلی، نصب و ساخت ادوات ساختمانی و چهارگوش مثل چهارچوب درب و پنجره، قاب، دروازه و... دیده می‌شود. ضمن اینکه این ویژگی تلسکوپی باعث می‌شود تا بتوانید راحت‌تر آن‌ها را حمل کنید.

متر به عنوان یک ابزار کاربردی و مهم، نقش بسیار کلیدی در اندازه‌گیری دارد. در این مطلب بررسی کردیم که متر چیست؟ و انواع متر کدامند؟ حالا می‌دانیم که مترها با انواع متفاوت و متنوع شان هر یک برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. توجه به برخی از فاکتورها مانند شرایط و محیط کاری، نوع پروژه، تعداد دفعات اندازه‌گیری، جنس ساخت، طول نوار و ظرفیت متر و... می‌تواند به شما کمک کند تا از بهترین نوع متر برای هدف خود استفاده کنید.

شما می‌توانید برای خرید متر به فروشگاه اینترنتی ابزار مارکت مراجعه کنید و مدل مورد نیاز خود را از بین تمام مترهای ساخته شده توسط برندهای داخلی و خارجی با ضمانت کیفیت و اصالت کالا و مشاوره رایگان پیش خرید انتخاب کنید.