اره پروفیل بر چیست و چه کاربردی دارد؟

اره پروفیل بر چیست؟ در چه برش‌هایی می‌توان از این دستگاه استفاده کرد و کارکرد یا کاربرد پروفیل بر دقیقا در کجاست؟ اساسا پروفیل چیست و چه انواعی دارد؟ این‌ها سوالاتی است که در هنگام خرید یک دستگاه برقی و شارژی برای برش فلزات مختلف مثل آهن، فولاد و ... در سایز متوسط رو به بزرگ و با دیدن مدل‌های متنوع اره پروفیل بر احتمالا برای خیلی‌ها پیش می‌آید. اینکه آیا تمام پروفیل‌ها و این نوع قطعات را می‌توان با یک اره پروفیل برید؟ اره فارسی بر و سنگ فرز آهنگری چه فرقی با پروفیل بر دارند؟ آیا با دستگاه برش پروفیل می‌توان چوب هم برش زد؟ نحوه کار با پروفیل بر چیست و نکات ایمنی در هنگام استفاده از دستگاه پروفیل بر شامل چه موارد می‌شود؟... برای رسیدن به پاسخ تمام این سوالات مذکور، به معرفی و بررسی این ماشین برش محبوب پرداخته‌ایم.

پروفیل بر چیست

دستگاه های پروفیل بر که در انگلیسی به آنها Chop Saw می‌گویند، از با سابقه ترین و پرکاربردترین دستگاه های برشی و آهنگری برای فلزات بوده که در بسیاری از کاربری‌ها مثل ساختمان سازی، خودروسازی، کارگاه‌های برش فلز و ... استفاده می‌شوند. ساختمان آنها از چند عضو اصلی مثل بدنه، موتور، کفی، تیغه یا دیسک و ... تشکیل شده و کار با اره پروفیل بر کاملا ساده است. این ابزارها که شباهتی نسبی به اره فارسی بر هم دارند، برای قطع و کاتینگ انواع قطعات فلزی (و گاهی در موارد معدود غیر فلزی) مرسوم به پروفیل به کار می‌روند. اما برای اینکه بدانیم یک اره پروفیل بر چگونه کار می‎‌کند؟ بهتر است ابتدا با خود قطعه‌ای به نام پروفیل آشنا شویم.

پروفیل چیست

پرداختن به شناخت کامل تمام مدل‌های پروفیل نیازمند زمان و مطلب مفصلی است؛ اما به طور کلی پروفیل یک نوع قطعه کاری مصرفی معمولا فلزی و گاهی غیر فلزی در شکل‌ها و سطح مقطع گوناگون با سایزها و عرض و طول متنوع است که برای ساخت انواع سازه‌های ساختمانی، تولید قطعات و اتومبیل، صنایع کابینت سازی و مبلمان سازی، تابلو سازی، داربست و اسکلت فلزی ساختمان‌ها و ... کاربرد بسیار زیادی دارد. در واقع پروفیل یک قطعه و شاخه فلزی اغلب تو خالی با شکل، سایز، ضخامت و جنس متنوع است که بنا به کاربری و استفاده، مشخصات فنی آن تغییر می‌کند. پروفیل‌ها در دسته بندی از لحاظ شکلی به 2 نوع باز و بسته تقسیم می‌شوند و از لحاظ کاربرد به طور کلی پروفیل در دو نوع ساختمانی و صنعتی وجود دارد. پروفيل‌‌های ساختمانی به دسته‌ای از پروفيل‌‌ها گفته می‌شود كه در صنعت ساختمان مثل ساخت انواع در و پنجره كاربرد دارند و پروفيل‌‌های صنعتی در صنايع مختلف مثل خودرو سازی، نظامی و ... به عنوان قطعات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گيرند.

پروفیل ها دارای اشکال مشخصی هستند که از انواع آنها می‌توان برای تولید نرده برای درب و پنجره منازل، کنار راه پله‌ها، نرده کشی اطراف دیوارها، زمین‌ها و مسیرهای کنار خیابان، صنعت خودروسازی، پایه میز و صندلی، ساختن چارچوب درب‌های بزرگ آهنی و انواع قالب‌های فلزی استفاده نمود. به طور مثال در دسته بندی شکلی، پروفیل بسته شامل مدل‌هایی مثل UPVC، پروفیل مکعبی مربع و مستطیل، پروفیل لوله ای و گرد، پروفیل درب و پنجره و ... وجود دارند و در پروفیل باز انواعی مانند پروفیل نبشی، پروفیل Z، پروفیل ناودانی، پروفیل سپری، پروفیل یو U شکل، پروفیل چهار پهلو، تیرآهن و ... دیده می‌شود. ضمن اینکه جنس تولیدی پروفیل‎‌ها در کاربردشان تاثیرگذار است؛ از پروفیل فولادی و گالوانیزه گرفته تا پروفیل آلومینیوم و پروفیل ST و آلیاژی و همینطور پروفیل پلاستیکی، پروفیل کامپوزیت از جنس الیاف شیشه و ... خانواده بزرگ این جنس مصرفی را تشکیل می‌دهند.

از آنجا که پایه، ساختمان و طرح اصلی یک محصول و فنداسیون بسیاری از سازه‌های کوچک و بزرگ در هر صنعتی به کمک پروفیل شکل می‌گیرد، به جرات می‌توان گفت که پروفیل‌ها از پرمصرف‌ترین اجناس بازار کشور هستند و بدون آنها امکان ساخت خیلی از تولیدات و ساختمان‌ها وجود ندارد. این قطعات یا در کارخانه‌ها بصورت استاندارد تولید می‌شود یا با کمک ورق‌های فلزی و غیر فلزی امکان ساخت دستی آن وجود دارد.

کاربرد پروفیل بر

با توجه به نیازهای مختلف صنعتی، نیاز به برش این پروفیل‌ها در اندازه های مختلف و با دقت بالا وجود دارد چرا که کمترین خطا در عملیات برش، موجب تغییر شکل و بر آمدگی در پروفیل‌ها می‌شود . همچنین عملیات برش برای پروفیل‌هایی با اشکال خاص، بسیار دشوارتر و مستلزم دقت بالاتر و در نتیجه صرف زمان بالاتری می‌باشد. لذا دستگاه پروفیل بر این عملیات را به صورت دقیق و در کمترین زمان ممکن می‌سازد. مزیت دیگر استفاده از اره پروفیل بر اینست که تسلط کاربر را در انجام و کنترل عملیات برش افزایش می‌دهد. یک مدل از ماشین برش پروفیل با بریدن قطعه بصورت مستقیم و کلاسیک 90 درجه (و البته در برخی مدل‌ها با زاویه 45 درجه) توانایی قطع و کات سریع و دقیق تمام پروفیل‌ها با توجه به سایز و جنس مربوط به آن مدل را دارد. این دستگاه ها در صنایع متنوعی چون ساختمان‌سازی، کشتی‌سازی، صنعت راه‌سازی، صنایع حمل و نقل و راه آهن، تولید خودرو و ماشین، ساخت انواع ابزارآلات صنعتی، کشتی سازی، صنایع هوا فضا و هواپیما سازی، کارگاه‌ها و تعمیرات آهنگری، کابین و کابینت سازی، داربست سازی و ساخت اسکلت ساختمان، لوله کشی و تاسیسات و ... کاربرد دارد.

اجزاء پروفیل بر

هر دستگاه پروفیل بر شامل چند قطعه اصلی و فرعی است که به جز چند قطعه کوچک، تمامی این بخش‌ها در اکثر پروفیل برها با هم مشترک هستند. این قطعات بر اساس قدرت خروجی، توان و سایز برش، ابعاد کلی دستگاه و نیازهای مختلف کاری، در بازه‌ها و قدرت‌های متنوعی ساخته می‌‌شود.

بدنه و موتور پروفیل بر

معمولا قسمت انجین و محرک دستگاه در یک بدنه اصلی قرار می‌گیرد که شامل آرمیچر، بالشتک، سوییچ پاور و دسته اصلی است. موتور اره پروفیل بر اغلب در توانی بین 1200 وات تا 3000 وات ساخته می‌شود و هر چه قدرت خروجی بالاتر باشد، توان برش بیشتر می‌شود. ضمن اینکه سرعت چرخش صفحه نیز ارتباط مستقیم با سرعت برش دارد و اره پروفیل برها در حداقل سرعت 1500 دور به بالا تا حتی 7000 دور نیز ساخته می‌شوند.

تیغه و صفحه پروفیل بر

تیغه بیشتر پروفیل برها از جنس فیبری بوده که بعد از مدتی کار، خورده یا به اصطلاح مصرف و تمام می‌شوند. غیر از نوع فیبری، تیغ اره فلزی و دندانه دار هم برای برخی اره پروفیل های مخصوص ساخته می‌شود اما باید توجه داشت که تیغ اره فلزی پروفیل بر نسبت به تیغ اره الماسه فارسی بر و اره گرد بر دیسکی سایز بزرگتری دارند و سوراخ شفت آنها نیز قطری بزرگتر دارد؛ برای همین تیغه این دستگاه‌ها مناسب یکدیگر نیستند! قطر تیغه و دیسک فیبری پروفیل بر در سایزهای 180 میلی متر تا 400 میلی متر ساخته می‌شود. ضمن اینکه برخی تیغه‌های مولتی و یا چندکاره در بازار وجود دارد که غیر از پروفیل فلزی، توانایی برش پروفیل چوبی، الوارهای میخ دار و ... را هم دارند.

کفی و گیره پروفیل بر

 از جمله مهمترین اجزاء در یک اره برش پروفیل، کفی کار و گیره قطعه در آن است. کفی یک دستگاه پروفیل بر معمولا با توجه به قدرت آن در سایزهای کوچک و بزرگ ساخته می‌شود و بر روی آن انواع گیره، ضامن قفل کننده فک، قطعه گیر، گونیا و پیچ‌های تنظیم قرار دارد. در اکثر پروفیل برها کار برش مستقیم و قائم انجام شده اما در برخی مدل‌ها، کفی با یک گونیا و تنظیم کننده زاویه برش 45 درجه نیز همراه می‌شود. جنس این پایه و کفی کار و تمام قطعات آن از فلز و آلیاژ فولاد بصورت مستحکم و یکپارچه ساخته می‌شود.

اصلی ترین بخش در کفی یک پروفیل بر، قطعه گیر آن بوده که شامل یک دسته اهرمی و یک میله فلزی بلند مجهز به سری قطعه گیر است. این میله بلند و رزوه دار توسط اهرم دستی می‌چرخد و سری قطعه گیر آن به شکلی محکم قطعه کاری و پروفیل را نگه می‌دارد تا هنگام برشکاری تکان نخورد.

قفل کننده بازو و کاور صفحه پروفیل بر

غیر از این موارد اصلی، چند عنوان دیگر در اجزاء پروفیل بر وجود دارند؛ کاور تیغه که یک روکش فلزی بزرگ به اندازه تقریبا نیمی از سطح و قطر تیغه است، هم کار محافظت از صفحه برش را انجام می‌دهد و هم در حین کار، جرقه‌های برش تولید شده را به مسیری امن هدایت می‌کند. قفل کننده بازو نیز وظیفه نگهداشتن و قفل کردن بازوی بدنه را در مواقع عدم استفاده از دستگاه و جهت حمل راحت‌تر پروفیل بر به عهده دارد.

انواع پروفیل بر

قبل از اشاره به نحوه استفاده از اره پروفیل بر، بهتر است به این موضوع اشاره کنیم که در مکانیزم چرخش تیغه پروفیل بر دو روش وجود دارد؛ این 2 حالت به نام اره پروفیل بر ساده یا مستقیم و اره پروفیل تسمه ای شناخته شده است. در پروفیل بر مستقیم که اکثر مدل‌های بازار این نوع مکانیزم را دارند، شفت خروجی موتور مستقیما به تیغه وصل شده و با چرخش محور موتور، این صفحه خواهد چرخید.

در روش تسمه ای، ابتدا سر شفت موتور به یک تسمه وصل می‌شود و بعد یک سر دیگر آن تسمه به صفحه برش پروفیل متصل شده است. مزیت نوع تسمه ای این است که فشار کاری مستقیما به موتور نمی‌آید و در صورت گیر کردن احتمالی تیغ در قطعه، احتمال در رفتن و یا پاره شدن تسمه وجود دارد و آسیبی به موتور نمی‌رسد.

نوع دیگر و جدیدی از این ابزارها با نام اره پروفیل سرد بر یا اره پروفیل بر Cold Cut عرضه شده است. این مدل‌ها معمولا بجای صفحه فیبری با نوعی تیغ دندانه دار ارائه می‌شوند که می‌توانند با کمترین میزان ایجاد جرقه و حرارت در سطح قطعه کار، عملیات برش را انجام دهند. ضمن اینکه خط و شیار برشی حاصل از تیغه این مدل‌های اره پروفیل سرد بر تمیزتر و دقیق‌تر از صفحات فیبری است. از این مدل گاهی با نام اره پروفیل فلز بر نیز یاد می‌شود. بیشتر این مدل‌ها چندکاره بوده و علاوه بر برش پروفیل فلزی، امکان قطع و برش روفیل‌های پلاستیکی و چوبی و خصوصا تخته و الوار میخ دار و ترکیب شده با فلز را دارند. تیغه‌های برش مولتی و دندانه دار روی این نوع نصب می‌شوند.

نحوه کار با پروفیل بر

1. پیش از شروع برشکاری مثل تمام دستگاه‌های برقی رعایت برخی نکات و پیش‌زمینه‌ها کاملا ضروری است. مثلا اینکه، دستگاه را در جای ثابت و بدون لغزش بگذارید. دقت کنید سیم و کابل آن جلوی دست و پا و نیز تیغه و قطعه کاری نباشد. تمام وسایل و تجهیزات محافظتی مثل عینک، کلاه، دستکش و لباس کار آستین بلند را بپوشید.

2. از سالم بودن کفی، پایه‌ها و گیره قطعه، سفت بودن و سلامتی و تیز بودن تیغ برش، روان بودن بازو قبل از روشن کردن دستگاه اطمینان حاصل کنید. قطعه را با کمک گیره در جای خود بگذارید و بررسی کنید که آن قطعه با زاویه درست و استحکام مطلوب قرار گرفته باشد.

3. قبل از برشکاری، محل و خط برش را با مارکر و ماژیک معین کنید. به جنس صفحه، ضخامت و جنس قطعه توجه کنید. در صورت ضخیم بودن قطعه به حوصله و زمان بیشتری در حین برش نیاز دارید. در صورت داغ شدن و حرارت بیش از حد سطح برش، به دستگاه و قطعه استراحت بدهید و چند بار بازو را بالا ببرید تا تیغه از کار جدا شود.

4. برش زدن با پروفیل بر کاری زمان بر و پر حرارت است. بین نوبت های برشکاری چند قطعه به دستگاه زمان بدهید. ضمن اینکه از برش زدن قطعات بسیار ضخیم که خارج از توان و سایز منطقی دستگاه است جدا خودداری کنید.

5. بعد از شروع چرخش دستگاه و با اطمینان از رعایت نکات ایمنی، در حالیکه یک دست خود را روی گوشه دیگر کفی قرار داده‌اید، با دست دیگر بازو اره پروفیل بر را به آرامی پایین بیاورید. بعد از تماس تیغه با قطعه،  اولین جرقه‌ها شروع می‌شود؛ توجه کنید که در مسیر آنها نباشید.

6. حین برش عجله نکنید و به یکباره وزن و فشار را روی بازو نیاورید. بازوی دستگاه را آرام و پیوسته با توجه به توان برش دستگاه و ضخامت قطعه پایین‌تر بیاورید. هرگاه جرقه‌ها کم شد یعنی کار برش آن قسمت از سطح انجام شده و می‌توان بازو را برای عمق بیشتر پایین‌تر آورد تا برش آن قسمت بطور کامل تمام شود.

7. بعد از پایان برش، بازو را ناگهانی رها نکنید! چرا که قدرت ارتجاعی آن در برخی مدل‌ها باعث جابجایی کل دستگاه شده و خطرناک خواهد بود.

نکات ایمنی در هنگام استفاده از دستگاه پروفیل بر

کار با پروفیل بر نیز مثل همه دستگاه های برشی نیازمند رعایت برخی نکات ایمنی است. غیر از موارد عمومی مثل داشتن وسایل پیشگیرانه و ایمنی، لباس و کلاه و عینک و ... به برخی نکته‌های حفاظتی مخصوص کار با اره پروفیل بر نیز باید اشاره کرد.

- مشخصات سنگ برش باید با دستگاه پروفیل بر متناسب باشد. در هنگام استفاده از دستگاه، ابتدا از عملکرد درست دستگاه و محافظ سنگ برش اطمینان پیدا کنید.

- بیشترین حوادث در کار با پروفیل بر به دلیل شل بودن تیغه و کارگیر و یا ثابت نبودن دستگاه اتفاق می‌افتد. در هر زمان استفاده، از محکم بودن قطعه گیر، تیغه و ایستایی کامل پایه‌های پروفیل بر اطمینان حاصل کنید.

- در صورت رخداد ناگهانی مثل توقف سنگ برش، لرزش یا صدای ناهنجار، دستگاه پروفیل بر را فورا خاموش کنید. قطعه کار را به خوبی و محکم با گیره ثابت نگهدارید تا حین کار از زیر دستگاه نلغزد.

- پس از رسیدن سنگ برش به حداکثر سرعت خود، اقدام به برش نمایید و در هنگام استفاده از اره پروفیل بر، برای جلوگیری از اصابت براده ها حتما از عینک ایمنی و دستکش استفاده نمایید.

- این دستگاه ها اکثرا برای کار با شاخه و پروفیل آهنی و فلزی کاربرد دارند. برش دادن ورق‌های فلزی نازک، قطعات خیلی کوچک فلزی مثل پیچ و میخ، مهره و این طور محصولات با این دستگاه ها صحیح نیست. ضمن اینکه از برش موارد غیر فلزی مثل قطعات بتنی، سنگی، گچی و سیمانی و ... در صورتی که در مدل آن پروفیل بر امکان قطع کردن و کار با چنین مواردی وجود ندارد نیز خودداری کنید.

- رطوبت موجب کاهش سختی سنگ برش می شود، بنابراین دستگاه پروفیل بر را در محیطی به دور از رطوبت نگهداری کنید.

- توان برش فولاد، استیل، آلومینیوم و آلیاژهای مربوط به آنها تنها در برخی مدل‌های خاص و محدود پروفیل بر وجود دارد؛ از برش دادن این قطعات با استفاده از پروفیل بر معمولی اجتناب کنید؛ چرا که به موتور و تیغه برش صدمه جدی خواهد زد.

- اره پروفیل بر برای قطعات چوبی مناسب نیست و توان جایگزینی با اره فارسی بر و اره گرد بر را ندارد.

- خوشبختانه جرقه دستگاه پروفیل بر آسیبی به لباس و پوست کاربر نمی‌زند؛ اما توجه کنید که این جرقه‌ها در کنار مواد مشتعل و آتش زا نباشند.

- از قرار دادن وسایل سنگین و متفرقه روی کفی و گیره پروفیل بر برای مهار کردن دستگاه خودداری کنید. این قطعات به گیره و کفی کار آسیب خواهد زد.

- تیغه فیبری اره پروفیل بر مصرفی است و عمر مفید مشخصی دارد. این صفحات برش به هیچ عنوان قابلیت تیز شدن ندارند و باید بعد از کند شدن تعویض شوند.

-  هرگز گارد محافظ سنگ برش را ار مواقع کار از روی دستگاه باز نکنید و هنگام کار و برش و در صورت گیر کردن تیغه در کار، به بازو و دستگاه ضربه نزنید!... در این شرایط بلافاصله دستگاه را خاموش کرده و از برق بکشید و به بررسی مساله بپردازید.

- برای تمیز کردن قاب و محافظ و ریختن براده‌های برش گیر کرده در این بخش‌ها، بعد از تمام شدن کار و خاموش کردن دستگاه، می‌توان از چکش پلاستیکی برای ضربات کوچک و تکاندن این ذرات استفاده کرد.

- بعد از هر نوبت کاری کابل تغذیه پروفیل بر را از پریز کشیده و آن را جمع کنید. کفی و گیره را تمیز کرده و ضامن بازویی را هم در حالت قفل قرار دهید.

در این مقاله به پاسخ دادن پرسش‌هایی مثل پروفیل بر چیست؟ کاربرد اره پروفیل و اینکه نحوه کار با پروفیل بر چگونه است؟ پرداختیم. اشاره کردیم که اصولا یک پروفیل چیست؟ و ضمن آشنایی با انواع اره پروفیل بر تسمه ای و ساده، به بیان نکات ایمنی در هنگام استفاده از دستگاه پروفیل بر پرداختیم. 

برای خرید اره پروفیل بر صنعتی و ساختمانی در انواع متنوع با قدرت و سایز دلخواه از برندهای معتبر بازار به همراه گارانتی رسمی و ضمانت اصالت و سلامت فیزیکی دستگاه و مشاوره و راهنمایی فنی و تخصصی رایگان می‌توانید به فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کنید همچنین در مقاله 15 مدل از بهترین پروفیل برهای پرفروش بازار به بررسی تخصصی، مزایا و معایب و مقایسه 15 مدل از بهترین پروفیل برهای موجود در بازار پرداخته ایم که راهنمای تخصصی کاملی برای خرید پروفیل بر موردنیازتان محسوب می شود.