انواع هویه برقی و کاربردهای هویه چیست؟

هویه به انگلیسی Soldering Iron به طور کلی دستگاهی دستی و نسبتا کوچک و ساده است که با تولید حرارت بالا و مکانیزم ذوب کردن، دو قطعه کاری فلزی را با کمک یک سیم تزریق کننده کمکی یعنی سیم لحیم (قلع) به یکدیگر وصل می‌کند. هر هویه دارای یک المنت و نوک حرارتی است؛ این المنت با کمک انرژی برق، باتری، شارژ الکتریکی یا گاز در داخل بدنه هویه تغذیه شده، سپس این انرژی تبدیل به انرژی گرمایی با دمای بسیار بالا می‌شود. حرارت خروجی یک هویه در مدل‌‎های مختلف ساده، خانگی یا کارگاهی بین 180 درجه سانتی گراد تا 600 درجه سانتی گراد خواهد بود.

هویه برقی به نوعی از این ابزارهای لحیم کاری می‌گویند که انرژی خود را از جریان الکتریکی و برق شهر تامین می‌کند. این نوع هویه ها در ساده‌ترین مدل‌ها از توان خروجی 10 وات به بالا ساخته شده و در هویه های برقی صنعتی و قدرتمند دارای قدرت و توان 500 وات هم وجود دارند.

طرز کار هویه برقی به این گونه است که در داخل ساختمان آنها، یک مبدل یا سیم پیچ کاهنده به افزاینده جریان وجود دارد؛ این مبدل جریان برق شهری ورودی را گرفته و با کم کردن ولتاژ و زیاد کردن آمپر، آن را به سمت خروجی رسانده و سپس المنت دستگاه را داغ می‌کند. به دلیل اینکه سیم پیچ های هویه برقی باید مقاومت بسیار زیادی در برابر حرارت داشته باشند، معمولا جنس هویه های سیم پیچ دار، از نیکل-مسی روکش دار است. المنت هویه برقی نیز با کمترین ناخالصی، با روکش مقاوم حرارتی کرومی و قلع اندود شده ساخته می‌شود.

بنا به مدل، ساختار بدنه، قدرت خروجی و میزان حرارت دهی هویه برقی، انواع این ابزارها در کاربری‌های مختلف خانگی، کارگاهی و گاهی کارهای خاص استفاده می‌گردند. مهمترین کاربرد هویه برقی شامل موارد زیر است:

• متصل کردن انواع قطعات لوازم دیجیتالی
• لحیم کاری و نصب قطعه الکترونیکی مثل دیود، ترانزیستور، مقاومت، خازن و... به برد
• تعمیر کیت های الکترونیکی و قلع کشی پایه ها
• شل کردن قلع و جدا کردن قطعات از قبل لحیم شده به برد
• حرارت دهی به سطوح خاص در لوازم دیجیتال
• برش و کاتینگ حرارتی (در هویه های برقی خاص برشی چاقویی با حرارت بالا)
• و...

غیر از ساختار و طراحی بدنه و شکل ظاهری این ابزارها، به طور کلی هویه ها به دو دسته و گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• هویه برقی
• هویه غیر برقی

در ادامه به معرفی مفصل انواع هویه برقی و معرفی مختصری از سایر هویه ها می‌پردازیم.

هویه برقی قلمی

ساده‌ترین نوع هویه برقی که برای بسیاری از افراد آشنا بوده و یا با آن کار کرده‌اند مدل هویه قلمی یا هویه مدادی است. شکل ظاهری آن به صورت مستقیم و یک بدنه ساده شامل اجزاء زیر است:

• دسته مستقیم
• کابل برق
• قسمت المنت با روکش فلزی
• نوک گرما دهنده قابل تعویض

هویه برقی معمولی و مستقیم قدرت گرمایی بسیار بالایی ندارد و اغلب با توان مصرفی 10 تا زیر 100 وات ساخته می‌شود. این مدل برای کاربری عمومی و کارهای تعمیراتی ساده در خانه و کارگاه الکترونیکی و لحیم کاری کوچک و بدون نیاز به دقت زیاد و حرارت بسیار بالا عالی است.

بزرگترین مزیت هویه برقی قلمی ساده، ارزان بودن آن، کم مصرف بودن، در کنار سبک بودن و استفاده آسان است. نوک های آنها قابل تعویض بوده اما در مقابل ساختمان ضعیف و صدمه پذیری دارند و ممکن است براحتی آسیب ببینند. نوع قلمی در مدل هویه برقی دیمر دار هم ساخته شده که با کمک یک دکمه چرخان می‌تواند حرارت خروجی را کم و زیاد کند.

هویه برقی تفنگی

هویه تفنگی یا Soldering Gun به مدلی می‌گویند که شکل بدنه هفت تیری دارد. اجزاء هویه برقی تفنگی تا حدی شبیه به مدل مستقیم است اما بزرگترین تفاوت آن به جز ظاهر، در قدرت خروجی و توان حرارتی دستگاه دیده می‌شود؛ هویه تفنگی بجای یک مبدل ساده انرژی برق یه گرما در مدل مستقیم معمولی، دارای هسته سیم پیچ مبدل با سیم‌های مقاوم است. به این ترتیب، این سیم پیچ با توان قدرتمند تبدیل انرژی خود با توان 100 وات به بالا می‌تواند گرمایی با دمای زیاد ایجاد کرده و در برخی از مدل‌های هویه تفنگی صنعتی و کارگاهی، این گرما به حرارت 500 درجه در سانتی گراد نیز می‌رسند.

هویه برقی تفنگی برای کارهای سنگین لحیم کاری حرفه ای روی برد، تولید قطعات و وسایل دیجیتال، تعمیر و ساخت لوازم الکترونیکی، نصب انواع قطعات مصرفی الکترونیکی روی کیت با لحیم دقیق و همینطور کار با سیم لحیم قلع سخت مناسب اند. نوع تفنگی گرانتر از مدل ساده و مستقیم بوده، عمر مفید بالاتر و بدنه محکم‌تری دارد و بازه تنظیم حرارت آن در مدل های هویه تفنگی دیمر دار گسترده تر است. هویه تفنگی هم مثل هویه برقی معمولی و مستقیم نباید ساعات طولانی و بیش از حد مداوم زیر کار باشد، چرا که المنت آنها خواهد سوخت.

هویه برقی رومیزی

هویه رومیزی یا Soldering Station ظاهر کاملا متفاوتی با دو مدل قبلی دارد. این گروه از ابزارهای حرارتی از دو بخش اصلی و جداگانه با نام پایه کنترل و قلم هویه تشکیل شده‌اند. هویه برقی میزی تنها برای مصارف کارگاهی و لحیم کاری فوق دقیق استفاده می‌شود. دامنه حرارت دهی آنها توسط پنل کنترل در بازه گسترده با کمک دیمر و ولوم ترانزیستور تنظیم شده و برای هویه کاری در تعمیرات دقیق لوازم دیجیتال و حساس به کار می‌رود. توان خروجی آنها زیر 100 وات نبوده و می‌توانند تا 600 درجه سانتی گراد دما تولید کنند.

به دلیل وزن بالاتر کنسول و داشتن اجزاء اصلی روی آن، قسمت قلم هویه بسیار سبک تر از مدل‌های دیگر هویه برقی بوده و تنها با یک سیم به استند کنترل وصل می‌شود. قلم هویه برقی رومیزی یا از کنسول کنترل به عنوان پایه نگهدارنده استفاده می‌کند، یا خود یک پایه جداگانه خواهد داشت. هویه رومیزی برقی معمولا در کارگاه های حرفه ای تولید و تعمیر قطعات الکترونیکی و لوازم دیجیتال مثل تعمیرگاه های بزرگ موبایل و... دیده می‌شود و چندین کاربر همزمان می‌توانند با آن کار کنند؛ چرا که مساله زمان ممتد استفاده در این مدل هویه برقی به اندازه هویه های برقی دیگر مشکل‌ساز نخواهد بود.

یونیت هویه و هیتر

یکی از پیشرفته‌ترین هویه برقی های خاص که به صورت ترکیب یک هویه + هیتر ساخته می‌شود، ایستگاه هویه و باد گرم Hot Air Soldering Station نام دارد. این مجموعه ابزار یک استند کامل با دو خروجی هویه برقی و تفنگ هوای گرم است که مخصوص استفاده انحصاری در تعمیر لوازم دیجیتال مثل موبایل، لپ تاپ، کامپیوتر و تعویض قطعات آنهاست. در پروسه تعمیر بسیاری از لوازم الکترونیکی، نیاز به گرم کردن و حرارت دادن به سطح قطعه قبل از جداسازی کامل، قلع کشی لحیم و یا لحیم کاری دوباره وجود دارد؛ از این یونیت هویه برقی + باد گرم جهت بالا بردن سرعت و دقت تعمیرات این ابزارها استفاده می‌گردد. معمولا دمای خروجی قسمت هویه در این دستگاه ها بالای 300 درجه سانتی گراد است و باد گرم خروجی نیز طبق تنظیمات کاربر، حدود 50 تا 60 درصد دمای المنت هویه، حرارت خواهد داشت.

سایر انواع هویه

به غیر از هویه های برقی ذکر شده در بالا، چندین مدل از هویه غیر الکتریکی هم در جهان و بازار وجود دارد.

• هویه گازی

که بجای انرژی برق از یک گاز مشتعل استفاده می‌کند این گاز نوک هویه را گرم می‌کند. هر چند که این مدل مزایای خود را دارد و نیاز به اتصال سیم برق و کابل ندارد، اما از لحاظ امنیتی چندان توصیه نمی‌شود.

• هویه چکشی

یک نوع از هویه های قدیمی که سری بزرگ به حالت چکشی دارد. این هویه ها در زمان گذشته با چراغ حرارت دهنده مثل پریموس گرم می‌شدند و برای جدا سازی برخی اتصالات سنگین به کار می‌رود. امروزه هویه چکشی برقی هم وجود دارد و سر آن به شکل یک چکش کوچک، برای جدا کردن اتصالات لحیمی سخت و ضخیم بکار می‌رود و معمولا کاربری اتصال دهنده ندارد.

• هویه شارژی USB

این مدل از هویه ها نیز بدون سیم بوده و با ابعادی بسیار کوچک، با توان 50 تا 80 وات و دمای تا 450 درجه سانتی گراد ساخته می‌شوند. انرژی این هویه ها با نسب به ایستگاه روی یک پایه شارژ و معمولا با یک پورت USB تامین شده و می‌توانند تا چند ساعت بدون نیاز به اتصال منبع انرژی برق کار کنند.

• هویه شارژی باتری خور

نوع بعدی هویه غیر برقی، مدل هویه باتری خور است که در آنها از چند باتری شارژی یا غیر قابل شارژ استفاده می‌گردد. هویه لحیم کاری باتری خور، قدرت بالایی ندارد و نمی‌تواند در ساعت های زیادی کار کند. از این مدل هویه تنها برای گرم کردن موقتی، لحیم کاری اضطراری و در شرایط محدود و خاص استفاده می‌شود. هر چند که به تازگی، هویه شارژی قدرتمند با باتری های لیتیومی 18 ولت هم به بازار ارائه شده‌اند.

هر چند که در اکثر موارد نوک کارگیر هویه برقی قابل تعویض است اما برخی از هویه ها نه فقط با شکل ظاهری بدنه یا منبع برقی و غیر برقی، که با شکل نوک‌شان شناخته می‎‌شوند. چند نمونه از انواع هویه برقی بر اساس نوک به عناوین زیر است.

• هویه برقی نوک تیز

شکل کلاسیک نوک هویه که اکثر هویه های برقی با این مدل نوک تیز ساخته شده و تقریبا همه‌ی آنها قابلیت تعویض دارند.

• هویه برقی نوک موچین

هویه مخصوص جدا کردن و یا لحیم کردن قطعات الکترونیکی با دو پایه جفت و کنار هم روی برد (مثل خازن، دیود و...) که نیاز دارند تا هر دو پایه آنها به طور دقیق و همزمان روی کیت نصب شود. هویه نوک موچین یا Tweezer یک جفت سری و با 2 عدد نوک های بسیار باریک و نزدیک به هم دارد تا برای کار روی انواع بردهای الکترونیکی کوچک و ریز و نقاط تنگ مناسب باشد.

• هویه برقی چاقویی

نوعی از هویه با نوک چاقویی که با نام Hot Knife شناخته می‌شود و با قدرت حرارتی و خروجی دمای بسیار بالا برای برش و کاتینگ برخی لوازم مثل فوم، فیبر و... استفاده می‌گردد. حرارت خروجی در این نوع هویه ها گاهی به نزدیک 1000 درجه سانتی گراد هم می‌رسد و از آن نمی‌توان برای لحیم کاری استفاده کرد.

در این مقاله انواع هویه برقی لحیم کاری و غیر برقی را مرور کردیم و فهمیدیم که اساسا هویه برقی چیست؟ با توجه به نکات گفته شده در بالا از نحوه کار هویه ها در مصارف خانگی و کارگاهی، حالا به خوبی می‌دانید که انواع این گروه ابزار چه ویژگی‌هایی دارند و برای چه اهدافی مناسب هستند.

شما می‌توانید برای خرید هویه برقی با توان و قدرت حرارت دهی متفاوت طبق نیاز خود به فروشگاه ابزار مارکت مراجعه کرده و نسبت به تهیه محصول مورد نظر با کمک مشاوره فنی و ارسال فوری به کل شهرهای ایران اقدام کنید.