لیست کامل ابزارهای مورد نیاز جوشکاری (ابزار جوشکاری در جدول)

عملیات مختلف جوش فلزات و اساسا شغل و دسته‌بندی جوشکاری از جمله عناوینی است که تعداد زیادی ابزار را در خود جای می‌دهد. برای همین هر شخص، قبل از خرید ابزار جوشکاری باید ابتدا تمام لوازم مخصوص به نوع جوشکاری مورد نظر خود را شناخته و سپس اقدام به تهیه آنها کند. از مهمترین عوامل انتخاب درست ابزارهای جوشکاری، شناخت مدل و نوع جوش، میزان آمپراژ و جریان مصرفی، سازگار بودن ابزارها با نوع پروژه، کیفیت ساخت و کاربری ابزارآلات و... است. بر اساس این پارامترها، ابزارآلات موردنیاز جوشکاری به 3 دسته تقسیم می‌شوند:

• ابزار عمومی جوشکاری
• ابزار تخصصی جوشکاری
• ابزار مصرفی جوشکاری

دایره انتخاب ابزارهای مورد احتیاج جوشکاری بسیار گسترده است و بهتر است که تیپ جوش، نوع فلز قابل جوش (آهن، آلومینیوم، انواع فولاد ساده، کربنی، ضد زنگ، چدن، مس، برنج و...)، نوع پروژه (خانگی، کارگاهی، صنعتی، راه سازی، تاسیسات و آبرسانی، کانال کشی و لوله کشی، کشتی‌سازی، هوا و فضا، داربست و اسکلت، جوش زیر آب و...) به کلی نوع جوشکاری را عوض می‌کنند. این تفاوت در نوع کاربری، انواع جوشکاری را پدید می‌آورد:

• جوشکاری الکترودی قوسی MMA خانگی و کارگاهی
• جوشکاری TIG تیگ تنگستن با گاز آرگون
• جوش میگ MIG با گاز محافظ دی اکسید کربن CO2
• جوشکاری توپودری
• جوشکاری زیر پودری
• و...

در نتیجه، هر مدل از این انواع جوشکاری، ابزارهای خاص خود را می‌طلبد که این وسایل شاید تنها در چند مورد باهم مشترک باشند! مثلا الکترود جوشکاری تنها در اینورترهای جوش MMA کاربرد دارند و برای جوش میگ/مگ و تیگ باید از تورچ مخصوص آنها استفاده کرد. برای فهم بهتر در مورد تورچ‌ها می‌توانید به مقاله تورچ جوشکاری چیست از همین سایت مراجعه کنید. در ادامه، لیست ابزارهای مورد نیاز جوشکاری در جدول زیر نمونه‌ای از این تفاوت‌ها را بیان می‌دارد.

شکی وجود ندارد که مانند بسیاری از کارهای فنی دیگر، در جوشکاری هم ابتدا به تعدادی از ابزارهای عمومی و ایمنی احتیاج خواهیم داشت. برخی از موارد مورد استفاده این دسته از ابزارآلات در جوشکاری کاربری مشترکی با دیگر مشاغل دارند؛ اما برخی از آنها اساسا اگر قرار است برای جوشکاری استفاده شوند، باید شکل، متریال و طراحی خاصس داشته باشند. ابزارهای عمومی و ایمنی مورد نیاز جوشکاری شامل موارد زیر است.

عینک ایمنی جوشکاری

اگرچه که عینک های ایمنی عمومی برای اکثر عملیات فنی، تعمیراتی و حتی کارهای ساده خانگی کاربرد دارد، اما عینک ایمنی مخصوص جوشکاری متفاوت است. مهمترین مشخصه عینک جوش این است که شیشه آن تیرگی ثابت نور 9 یا همان DIN9 دارد و لنزهای آن کاملا سیاه است. فرم و شکل فریم عینک ایمنی ساده جوشکاری شبیه به تمام عینک های ایمنی سفید و رنگی و... ساخته می‌شود.

اما مدل‌های پیشرفته‌تر و کاملا عایق شده در بازار به نام عینک جوشکاری وجود دارند که لنزها و ویور (Viewer) بزرگتری داشته، تمام چشم‌ها را در مقابل حرارت زیاد جوش پوشش می‌دهند و حتی در برخی از آنها میزان تیرگی شیشه آن بین درجه نور 9 تا 13 قابل تنظیم است. این عینک‌های مخصوص گاهی به نام گاگل جوشکاری نیز شناخته می‌شوند.

دستکش جوشکاری

همان داستان ساخت متفاوت عینک‌های جوشکاری در مورد دستکش ایمنی هم صدق می‌کند. این وسیله ایمنی ساده هنگامی که باید برای عمل جوشکاری ساخته شود، طول کاملا بلندتر از دستکش‌های ایمنی دیگر دارد و به اصطلاح ساق بلند است تا از دستان کاربر در برابر حرارت محافظت کند. جنس دستکش از چرم طبیعی ساییده شده یا پارچه برزنتی نسوز ضخیم ساخته می‌شود و براحتی با اجسام تیز، حرارت جوش و... امکان سوراخ شدن و پاره شدن ندارد.

کفش جوشکاری

کفش ایمنی نیز برای جوشکاران متفاوت از کفش‎های ایمنی دیگر است. جنس رویه کفش جوشکاری معمولا از چرم و پلی اورتان بوده و بارزترین نکته در شکل کفش جوش اینست که در مدل‌های صنعتی و کاملا حرفه‌ای، علاوه بر داشتن رویه و کفی، نوعی گتر محافظ در قسمت بالای آن وجود دارد که تا ساق پا را از حرارت و پرتاب احتمالی ذرات مذاب جوش محافظت می‌کند.

فرچه و برس جوشکاری

از پر کاربردترین ابزارهای عمومی جوش ساده و صنعتی، فرچه و برس‌های کوچک و بزرگ است. رایج‌ترین نوع برس جوشکاری نوع مسواکی بزرگ آن با سیم و موهای فلزی بوده که سطح بزرگی از قطعه کار را پوشش می‌دهد. از فرچه برای تمیز کردن سطح فلز قبل و بعد از پروسه جوش استفاده می‌گردد.

علاوه بر موارد گفته شده، چند ابزار عمومی کاربردی دیگر هم در جوشکاری وجود دارند که معمولا طراحی خاصی نداشته و نوع انتخابی آنها با دیگر مشاغل مشترک است.

• لباس کار (ضخیم پارچه‌ای یا چرمی)
• کیف ابزار
• متر نواری
• تراز دستی (تراز کپسولی)
• سوزن خط کش
• مارکر و ماژیک
• سوهان آهن
• گیره فک سی یا C کلمپ
• و...

دستگاه جوش

اولین مورد و قطعا مهمترین وسیله تخصصی جوشکاری، دستگاه جوش است که بر اساس نوع و قدرت و جریان مورد نیاز جوش در فرآیند و پروژه انتخاب می‌شود. یک کاربر باید با توجه به نیاز و نوع عمل جوش خود، کاملا از دستگاه مشخص و صحیحی برای آن کار استفاده کند. مثلا دستگاه اینورتر جوش الکترودی 160 آمپر تنها برای کارهای سبک خانگی و کارگاهی و فلزات آهنی مناسب بوده و شاید قطر الکترود بیشتر از سایز 3 میلی متر را نتواند بصورت دائم ذوب کند؛ در حالیکه یک اینورتر جوشکاری 250 آمپر برای جوش قوسی MMA سنگین و فلزات ضخیم‌تر با الکترود سایز 5 میلی متر هم مناسب است.

در سطحی بالاتر، برای جوشکاری صنعتی، جوش هوا-گاز، جوش‌های با گاز آرگون Ar و دی اکسید کربن Co2، جوشکاری زیر پودری، توپودری و... نیز باید دستگاه تخصصی مربوط به همان مدل جوشکاری انتخاب گردد. از طرفی، کاربر و استاد حرفه‌ای جوشکاری باید اطلاعات کافی در مورد دستگاه‌های جوش را بداند. مثلا دیوتی سایکل یا همان چرخه کاری دستگاه جوش در فرآیند اتصالات جوشی چه تاثیری دارد؟ چرا برخلاف اکثر دستگاه‌های جوش که برق خروجی مستقیم DC دارند، برخی از آنها خروجی جریان AC دارند و این ویژگی به چه کاری می‌آید؟ اینورتر جوشکاری با ترانس جوش چه تفاوتی دارد؟ به عنوان نمونه، با مشاهده مقاله تفاوت اینورتر با رکتیفایر جوشکاری می‌توانید دید خوبی نسبت به این دو دستگاه داشته باشید و بدون شک جواب تمام این سوالات در داشتن یک جوشکاری با کیفیت مهم است.

انبر جوش

انبر جوشکاری نوعی از گیره اهرمی است که به نام انبر الکترود گیر یا هولدر الکترود هم از آن یاد می‌شود. وسیله‌ای که دارای بدنه، دسته عایق و یک فک رسانای مسی یا آلومینیومی بوده که الکترود جوشکاری در بین این فک قرار می‌گیرد و به قطب مثبت (+) دستگاه وصل می‌شود. مهمترین مشخصه انتخاب انبر جوش، جریان کاری آن طبق خروجی دستگاه جوش است که از 300 آمپر تا 600 آمپر ساخته می‌شود.

انبر اتصال

یار همیشه همراه انبر جوش، انبر اتصال یا انبر ارت (زمین) نام دارد. این انبر برای برقراری اتصال قطب منفی (–) دستگاه بوده معمولا به پایه قطعه کار متصل می‌شود تا مدار برق و جریان جوش در داخل قطعه برقرار شود و به این ترتیب قوس یا آرک جوش در نقطه برخورد الکترود به سطح کار ایحاد شود. انبر اتصال ضعیف‌تر از انبر جوش است و معمولا میزان جریان در انتخاب آن چندان مطرح نیست.

کابل جوش

هر دو انبر اتصال و جوش نیاز به کابل ضخیم و انحصاری به نام کابل جوش دارند. این کابل‌ها کاملا مسی و افشان هستند و با سایزهای متنوع قطر و سطح مقطع خارجی 10 تا 24 میلی متر ارائه می‌شوند. تهیه سایز کابل به میزان جریان عبوری از آن ارتباط دارد و هر چه آمپراژ جوش بیشتر باشد، نیاز به کابل قویتری خواهید داشت.

چکش جوشکاری

چکش‌های ضربه‌ای و کوبشی قابل استفاده در جوشکاری از مدل‌های معمولی تفاوت دارند. به عنوان مثال چکش پوسته زدا و چکش گِل زن 2 نوع از چکش‌های مخصوص جوش هستند که برای جداسازی گل و سرباره الکترود جوشکاری و تمیزکاری نهایی محل اتصال جوش استفاده می‌شوند. چکش گل زنی معمولا نوک تیزی دارد و در وزن‌های سبک 100 تا 500 گرم ساخته می‌شود.

انبر قفلی جوشکاری

3 مدل رایج انبر قفلی فک تنظیم شونده / انبر قفلی ورق گیر / انبر قفلی جوشکاری از جمله انبرهای قفلی کاربردی در جوشکاری هستند. این انبرها با توجه به موقعیت و نیاز کار، 2 قطعه کاری کوچک، پروفیل مکعبی و قوطی و یا ورق فلزی را به شکلی محکم در کنار هم نگه می‌دارند تا جوشکار بتواند براحتی و بدون دردسر عمل اتصال را انجام دهد.

گیج جوشکاری

گیج های تست جوش از جمله لوازم تخصصی هستند که بیشتر برای جوشکاری بسیار دقیق و مواقعی که میزان ضخامت، طول و ارتفاع خط جوش و تاج جوش باید بصورت کاملا میلی‌متری کنترل شود بکار می‌روند. در صنایع هوا و فضا، خودروسازی، تراشکاری، ابزار دقیق و... بسیاری از مشاغل دیگر که باید از جوشکاری در ساخت قطعه استفاده شود، گاهی خط و نقطه جوش باید بسیار دقیق و سنجیده باشد تا خللی در کار آن قطعه ایجاد نکند؛ بنابراین برای اندازه گیری خط و نقطه اتصال جوشکاری شده دو فلز، از ابزار گیج جوشکاری استفاده می‌شود. این وسیله نوعی خط کش، زاویه سنج و ارتفاع سنج چندکاره با گام صدم میلی متر و دقت بسیار بالاست که هم به صورت ورنیه و هم دیجیتال ساخته می‌شود. گیج جوشکاری بر اساس استاندارد و طراحی جهانی، چندین مدل مثل گیج جوش کمبریج، گیج فیلت، گیج هایلو و... دارد و می‌تواند همزمان زاویه، ارتفاع، شعاع، طول و ضخامت نقطه، خط و تاج جوش را اندازه بگیرد.

گیره گونیا

نوعی از گیره مخصوص رومیزی که فک آن بجای یک جفت کارگیر معمولی، دارای 2 جفت فک بوده و شکلی شبیه به گونیا دارد. 2 قطعه فلزی در هر دو فک این گیره قرار گرفته و براحتی جهت جوشکاری بهم متصل می‌شوند. متریال پوسته و فلز بدنه گیره گونیا باید ضد چسبندگی مواد مذاب باشد تا در هنگام جوشکاری، مواد و پرتابه‌ها به فلز کار نچسبد.

گونیا مگنت

ابزار تخصصی دیگری که به نام گونیا آهنربایی یا گونیا مگنت جوشکاری معروف است و شکل مکعب مثلثی دارد. این وسیله ضلع‌های مجهز به خاصیت قدرتمند مغناطیسی و آهنربایی داشته و به سطح 2 یا 3 فلز مختلف با زوایای متنوع می‌چسبد و آنها را با قدرت بالا در کنار هم نگه می‌دارد تا کاربر بتواند براحتی عمل جوش را انجام دهد. این ابزار برای جوشکاری سازه‌ها، اسکلت فلزی، ورق ها، داربست، درب و پنجره و... تمام پروژه‌های در ارتفاع یا با میله‌های بلند فلزی که امکان مهار آنها سخت بوده و عمل جوشکاری را مشکل می‌کند بسیار کارگشا است.

کلاه ماسک جوشکاری

برخلاف عینک ایمنی جوشکاری که ظاهری شبیه به سایز عینک‌ها دارد، ماسک دستی ساده و کلاه ماسک جوشکاری، از اصلی‌ترین ابزارهای این شغل بوده و مشخصا برای این کار ساخته می‌شود. ماسک جوش دارای یک شیشه ویور بزرگ و یک نقاب بلند پلاستیکی ضخیم است که تمام صورت، گردن و موهای کاربر را در مقابل حرارت و نور جوش محافظت می‌کند. ماسک ساده دستی و قدیمی جوش تنها دارای یک تیرگی ثابت و یک دسته است که کاربر به اجبار باید یک دست خود را جهت نگهداشتن آن استفاده کند. اما کلاه ماسک، جدیدترین نسل این ابزار بوده که نیازی به دست نداشته و خود بر روی سر چفت می‌شود. ضمن اینکه کلاه ماسک جوشکاری اتوماتیک، دارای سیستم تغییر نور خودکار است و با شروع عمل جوش، شیشه آن تیره شده و با پایان جوشکاری، شیشه دوباره روشن و شفاف می‌شود. کلیدهای تنظیم درجه تیرگی 9 تا 13، تنظیم حساسیت به نور جوش، تنظیم سرعت تغییر نور، امکان تنظیم سایز هد و بند کلاه و... از جمله ویژگی‌های کلاه ماسک جوشکاری اتوماتیک است.

با عوض شدن نوع جوشکاری تنها دستگاه‌ها، ابزارهای عمومی و تخصصی عوض نمی‌شوند، بلکه لوازم مصرفی جوشکاری هم تغییراتی دارند. شما حتی اگر بهترین اینورتر جوشکاری را هم خریداری کرده باشید، اگر لوازم جانبی و مصرفی آن به درستی انتخاب نشده باشد، در پروسه انجام عمل جوشکاری دچار مشکل خواهید شد.

به عنوان مثال در جوشکاری قوسی MMA، الکترود جوشکاری می‌تواند قلیایی، اسیدی و یا سلولزی باشد. ضمن اینکه جوشکار باید با توجه به جریان جوشکاری، دیوتی سایکل، ضخامت فلز مورد نظر و همچنین جهت جوشکاری (رو به پایین، رو به بالا، وارونه و...) الکترود صحیحی مثل مدل الکترود 6013، 7018 و... را انتخاب کند.

همین موضوع در انواع جوشکاری دیگر نیز صادق است. مثلا سیم جوش مصرفی در جوشکاری میگ MIG می‌تواند جنس آلیاژی داشته و یا سیم جوش استیل مدل 308 و یا 316 باشد و بنا به نیاز کاربر در قرقره‎‌های 1 کیلویی و 5 کیلویی و سایز قطر 0.8 میلی متر به بالاتر تهیه شود.

در جوشکاری تیگ TIG نیز رنگ الکترود تنگستن غیر مصرفی بر اساس نیاز تفاوت خواهد داشت. رنگ‌های قرمز، طلایی و آبی الکترود تنگستن برای جوشکاری استیل، آهن، تیتانیوم، مس کاربرد دارد؛ اما الکترود تنگستن رنگ سبز و خاکستری برای جوشکاری آلومینیوم و منیزیوم بهتر خواهد بود.

با بررسی مطالب گفته شده، حالا می‌توان به شناخت نسبی از لوازم مورد نیاز جوشکاری در هر عملیات و نوع جوش رسید. در هر کدام از این مدل‌های جوشکاری برخی موارد مثل توان و جریان خروجی اینورتر و دستگاه‌های جوش، دیوتی سایکل 60 درصد تا 100 درصد، میزان مصرف برق مهم است. در لوازم جانبی و تخصصی نیز توجه به جنس، کیفیت و سازگار بودن آن وسیله با دستگاه جوش انتخابی اهمیت بالایی دارد. در ابزارهای عمومی جوش و لوازم مصرفی نیز باید این هماهنگی و انتخاب درست صورت بگیرد. پس براحتی می‌توان گفت که تهیه کردن ابزارهای جوش کاملا به نوع پروژه، فرآیند و نیاز کاربر و موقعیت کاری او دارد. به هیچ عنوان نمی‌توان تنها با یک دستگاه و یک سری وسایل تخصصی و مصرفی برای تمام عملیات و تمام فلزات جوشکاری را انجام داد.

شما می‌توانید برای مشاوره رایگان تخصصی و خرید ابزار جوشکاری به فروشگاه آنلاین ابزارمارکت مراجعه کنید و ضمن راهنمایی صحیح، بهترین دستگاه و ابزارآلات جوشکاری را بصورت اورجینال با ضمانت اصالت و کیفیت کالا سفارش داده و در تمام شهرها و درب منزل‌تان دریافت کنید.