بررسی مشکلات احتمالی هنگام استفاده از تیغ اره فلکه

دو مورد از بزرگترین مشکل هایی که در کار با تیغه اره فلکه به وجود می‌آید، 1. ترک خوردگی دندانه و بدنه و 2. شکستن این بند فلزی حین کار است. ابتدا بیایید در مورد علل شکسته شدن تیغ اره نواری صحبت کنیم چرا که علت شکستن تیغه اره فلکه در اکثر اوقات ناگهانی و از روی قصور و بی احتیاطی است و به عوامل بیرونی زیادی ربط دارد. به طور خلاصه مهمترین علت شکسته شدن تیغ اره نواری در بین گزینه های زیر خواهد بود.

تمام شدن عمر تیغه:

این درست که کیفیت ساخت محصول، فاکتوری بسیار مهم در ساخت تیغ اره نواری است؛ اما هر تیغه‌ای عمر مفید خود را دارد. هیچکدام از تیغ اره‌ها چه داخلی و چه خارجی، دائمی نیستند و حتی با تیز کردن هم نمی‌توان برای همیشه از آنها استفاده کرد. بهتر است به محض دیدن اولین برش نامطلوب و با توجه به عمر و قدیمی شدن تیغ اره، آن را عوض کنید.

تنظیم نبودن بازوها:

2 بازوی عمودی بالایی و پایینی هدایت کننده عبور تیغه باید در یکراستا و کاملا مطابق با شیار عبوری روی میز کار تنظیم شوند. تیغ اره به هیچ عنوان نباید به دیواره های قسمت شیار دار عبور تیغه از درون میز کار (قطعه نگهدارنده پلاستیکی روی میز) بسابد. بلکه از هر دو طرف باید جدا بوده و در مرکز شیار قرار بگیرد.

تنظیم نبودن کشش یا انتخاب اشتباه سایز طول تیغه برای دستگاه:

عدم کشش استاندارد و تنظیم نبودن مقاومت کششی شاید مهمترین چالش و علت شکستن تیغ اره نواری باشد!... یک استاد کار نجاری علاوه بر انتخاب درست طول نوار تیغه درست مطابق با مدل دستگاه خود، باید تنظیمات کشش آن را هم به خوبی انجام دهد. زیادی شل بودن و خصوصا زیادی سفت بودن تیغه و وارد شدن فشار بیش از حد روی تیغه حین برشکاری خیلی زود به شکستن ناگهانی آن می‌انجامد!

انتخاب نادرست تعداد دندانه و مدل آج تیغ اره نسبت به نوع چوب برشی:

هر تیغه اره نواری طبق یک جدول استاندارد دارای طول، عرض و تعداد معینی دندانه است که این عدد سوم بر اساس TPI (تعداد تیغ در هر اینچ یا در هر سانتی متر) محاسبه می‌شود. دو پارامتر عرض و تعداد دندانه ها در کنار شکل برشی دندانه فاکتورهای فوق العاده مهمی در کاربری تیغه روی انواع چوب و فلز به حساب می‌آیند. در واقع تیغه درشت بر و ریز بر / تیغه مخصوص چوب نرم و سخت / تیغ اره نواری فلز بر و... از اینجا باهم تفاوت خواهند داشت و هرگونه انتخاب اشتباه در کاربری درست تیغه نسبت یه جنس و نوع قطعه کار، منجر به برش کم کیفیت و یا شکستن تیغ خواهد شد.

ترک خوردگی تیغ اره نواری به بدی شکستن آن نیست چرا که برخلاف پاره شده و شکسته شدن ناگهانی، ترک خوردن معمولا به یک دلیل طبیعی و عادی رخ خواهد داد. علت ترک خوردن تیغ اره نواری در قسمت بدنه نوار و دندانه ها به برخی عوامل بستگی دارد. مهمترین این عوامل به شرح زیر است:

اتمام عمر طبیعی و مفید تیغ اره:

اگر کاربر از یک تیغه اره نواری همیشه به طور استاندارد و صحیح استفاده کند، امکان ترک خوردن آن بجای شکستن وجود خواهد داشت؛ که این نشانه‌ای برای تعویض تیغ اره نواری است.

تغییرات دما:

علاوه بر عمر طولانی، عامل بیرونی دیگری مثل تغییرات گرما و سرما در آب و هوای محیط کار روی فلز تیغه تاثیر می‌گذارد. انبساط و انقباض های متوالی باعث اثر منفی روی جنس فولادیT آلومینیومی و آلیاژی بدنه تیغه شده و احتمال ترک خوردن آن بالا می‌رود.

خورده شدن بلبرینگ ها:

یک عامل مرموز و پنهان در ترک خوردن بدنه یا دندانه های تیغ اره ممکن است خورده شدن مجموعه بلبرینگ‌های هدایت تیغه باشد. برای بررسی این مورد باید گوش های شنوایی داشته باشید و با دقت کامل به روند عبوری و گردش تیغه توجه کنید. از کوچکترین لرزش و روان نبودن چرخش بلبرینگ ها نگذرید! چرا که یک لحظه ناهمواری و داشتن مانع در مسیر حرکتی تیغه ممکن است باعث ترک خوردن آن شود.

عدم تناسب بین نوع دندانه و بافت قطعه کار:

بافت قطعه چوبی یا فلزی باید هماهنگ با تیپ و نوع آج و دندانه باشد. طبق همان جدول استاندارد جهانی، انتخاب اشتباه سایز تیغه، تعداد دندانه و پارامتر TPI اشتباه، ممکن است باعث ترک خوردگی دندانه ها حین برشکاری شود.

مورد بعدی به ایراد دردسر ساز و عمومی کج بری تیغه اره نواری می‌رسد. در صورت هر گونه برش کج، ناخواسته و بی‌دقت، تمامی اجزای دستگاه و تیغه باید چک شود. برای فهمیدن علت کج بریدن تیغه اره نواری باید به بسیاری از قسمت ها و عوامل مراجعه کرد که می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تنظیم نبودن تیغه
• کثیف بودن فلکه‌ها
• روان نبودن حرکت تمام اجزای گردشی
• عدم تنظیم و یا مستهلک شدن بلبرینگ‌ها
• تراز نبودن میز کار
• لنگی چرخش فلکه ها
• همراستا نبودن دو بازوی تیغه گیر باهم
• سطح ناهموار تیغه و یا محل جوش تیغه سوهان نخورده
• تیغه بی کیفیت یا کج شده و تاب برداشته
• گونیا نبودن تیغه با سطح میز
• عدم مهار درست قطعه توسط دست و گیره ها
• و...

کندی دندانه های تیغ اره هم معمولا با گذر عمر و به طور طبیعی رخ می‌دهد اما گاهی هم به استفاده اشتباه مربوط است. در مورد علت کند شدن تیغ اره نواری اکثر عوامل به طول عمر مفید مربوط بوده و اجتناب ناپذیر خواهد بود. چرا که هر تیغه بعد از تمام شدن عمر کاری و در صورت استفاده زیاد به این سرنوشت دچار خواهد شد. اما به هر حال استفاده بد از تیغ اره فلکه باعث کندی ناصحیح و نامنظم نوک آج دندانه ها می‌شود و عمر مفید آن را پایین می‌آورد. با رعایت چند نکته می‌توان این عمر مفید را بیشتر کرد و در موقع مناسب و بعد کندی درست و صحیح تیغه آن را تیز یا تعویض کرد. به طور خلاصه کند شدن دندانه های اره نواری به طور طبیعی یا غیر عادی گاهی به دلایل زیر است:

• اتمام عمر مفید
• عدم اجازه به خنک شدن تیغه در هر شیفت کاری
• مهار نشدن صحیح قطعه کار روی میز و گیره نگهدارنده
• از بین رفتن چپ و راستی دندانه ها

آسان ترین مساله و شاید مشکل اولیه کاری بسیاری از تیغه های اره فلکه ممکن است مربوط به لرزش باشد. مواردی که باعث این مشکل می‌شوند هم به راحتی تشخیص داده شده و حل خواهند شد. از جمله علت لرزش تیغ اره فلکه حین برش می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• لغزش تیغه روی فولی و فلکه
• تنظیم نبودن بلبرینگ ها
• شل بودن تیغه به دلیل سایز یا کشش نادرست
• مهار نشدن صحیح قطعه کار یا میز کار

به طور کلی لرزش هنگام برش در تیغه اره نواری با یک چک و بررسی ساده به آسانی تشخیص داده شده و هر قسمتی که ایراد داشته باشد باید دوباره تنظیم و تست شود. لرزش تیغه اره نواری حین برش -اگر دندانه های آن نو و تیز باشد- در اکثر اوقات به مهار نشدن و عدم کشش درست کامل نوار روی فلکه ها، بازوها و بلبرینگ ها بر می‌گردد.

گاهی وقت ها قبل از تمام شدن عمر طبیعی و مفید یک تیغ اره نواری، شکل نوار یا خصوصا دندانه های آن تغییر می‌کند. این موضوع به این دلیل رخ می‌دهد که متاسفانه تیغه در مدت زیادی به اشتباه استفاده شده و زیر فشار کاری نادرستی بوده است. در واقع اگر به ناراست بودن و کج بری های حتی کوچک و موقتی حین کار توجه نشود، تغییر شکل و دفرمه شدن دندانه تیغ اره فلکه و آج آن به احتمال خیلی زیاد رخ خواهد داد. گاهی اوقات این دفرمه شدن با تیز کردن دوباره آج ها قابل تعمیر است اما در اکثر مواقع باید تیغه دفرمه شده تعویض گردد. برای جلوگیری از این مشکل باید علل زیر را بررسی کرد:

• میزان کشش تیغه
• عدم تناسب بافت و جنس قطعه برشی با نوع و تیپ تیغ اره
• جایگیری غلط بلبرینگ و فلکه ها و بازوها و تنظیم نبودن هر کدام از آنها
• جابجا شدن و عدم ثبات میز، قطعه کاری یا عدم ثبات پایه و خود دستگاه حین برشکاری

مثل دفرمه شدن دندانه ها، سوختن نوک آج های تیغه هم طبیعی و نرمال نبوده و به یک دلیل بیرونی و نامتعارف مربوط می‌شود. برای جلوگیری از سوختن دندانه تیغ اره نواری راه حل های خیلی ساده‌ای وجود دارد که گاهی رعایت همین راه های ساده توسط برخی کاربران، عمر تیغ اره فلکه آنها را افزایش می‌دهد. از جمله مواردی که باعث می‌شوند تا دندانه یک تیغ اره بسوزد شما موارد زیر است:

• خشک کار کردن و استفاده نکردن از مایع و آب صابون و افزایش اصطکاک بین سر الماسه و جنس قطعه برشی در مواقع نیاز به این مایع
• عدم هماهنگی جنس و بافت قطعه چوبی و فلزی با مدل تیغه (مثلا انتخاب اشتباه تیغه درشت بر برای برش ریز چوب) که باعث نرخ اشتباه بار برداری شده و باعث عملکرد ناصحیح و نهایتا سوختن الماسه حین برش می‌شود.
• هر عاملی که باعث افزایش گرمای زیاد در قسمت برشکاری شود.

همان طور که اشاره شد بیشترین تعداد شکستن و ترک خوردگی تیغه به دلیل تنظیمات نادرست و عدم کشش صحیح آن است. زیادی شل بودن و یا فشار زیاد بر روی تیغه حین کار، کار مداوم و بدون استراحت دادن به دستگاه، عدم توجه به عمر مفید تیغه، برشکاری با تیغه آسیب دیده، سلامت نبودن اجزاء مختلف اره نواری و... همگی به ضربه پذیری و کوتاه شدن عمر تیغه اره نواری منجر می‌شود.

- همیشه بعد از اتمام هر شیفت کاری و تا قبل از شروع شیفت بعدی، با پیچ تنظیم کشش، تیغه را شل کنید که زیر فشار نماند.

- اگر تیغه را تیز می‌کنید نباید زاویه تنظیم چپ و راست دندانه ها به هم بریزد. در صورت بیش از حد زیاد شدن اندازه هر دو طرف امکان شکستگی آن بالا می‌رود.

- میزان کشش و طول درست تیغ اره فلکه دو فاکتور بسیار حیاتی در کارکرد درست تیغه اره است. بسیاری از مشکلات گفته شده در بالا با رعایت این دو پارامتر و دیگر نکات ساده تنظیم و انتخاب درست تیغه اره نواری قابل پیشگیری خواهند بود.  

در این مقاله به بررسی علل شکستن تیغ اره فلکه و ایجاد ترک در تیغ اره نواری و نهایتا کج بریدن تیغ اره نواری پرداختیم. شما می‌توانید برای خرید تیغ اره فلکه و تیغه اره نواری در سایزهای مختلف و همینطور خرید دستگاه اره فلکه (نواری) به فروشگاه ابزار مارکت مراجعه کنید.