معرفی انواع فرچه سیمی و کاربرد هر کدام
هر عملیات تمیز کاری خانگی و صنعتی به ابزاری با نام فرچه سیمی نیاز دارد. اما اساسا فرچه سیمی چیست؟ چرا باید حتما در هنگام انتخاب برس سیمی به مدل و کاربری توجه کرد؟ انواع فرچه سیمی صنعتی کدامند و چه فرقی بین برس سیمی خانگی و کارگاهی وجود دارد؟ کاربرد فرچه سیمی در کجاست و برس سیمی تخت و کاسه ای یا فرچه سیمی افشان و بافته چه تاثیر متفاوتی در کار ساب و سایش خواهند گذاشت؟ آیا برای هر دستگاه، باید فرچه سیمی مخصوص آن را تهیه کرد؟... در این مطلب به پاسخ تمام این سوالات میرسیم. اما احتمالا شما هم در آخرین باری که قصد تهیه فرچه سیمی را داشتهاید، بدون شک نوع استفاده و کاربری خود را در نظر گرفته اید. این موضوع شاید در قدیم چندان اهمیتی نداشت، ولی در سال های اخیر یکی از موارد مهم خرید انواع فرچه سیمی به شمار میآید. در پایان این مطلب خواهید فهیمد چرا هر کاربر خانگی، عمومی و کارگاهی و هر دستگاهی به فرچه سیمی خاص خود نیاز دارد.
فرچه سیمی چیست؟
به طور کلی فرچه سیمی Wire Brush به وسیله ای گفته میشود که شامل یک بدنه + یک سر و قسمت کاری با تعداد زیادی رشته، تار و یا سیم در اشکال متنوع و ساخته شده از جنس پلاستیک، نایلون، سنباده و فلز است. ضمن اینکه ممکن است متریال و آلیاژ هر کدام از این جنس ها هم باهم فرق کند که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. فرچه سیمی صنعتی یا به شکل دسته دار و معمولی برای کار با دست، یا با یک قسمت کارگیر مهره دار، سوراخ دار و... همراه بوده که به دستگاه دریل، مینی فرز، سنگ فرز، فرز مینیاتوری، سنگ انگشتی، چرخ سنباده رومیزی متصل میگردد. با ساباندن و حرکت کشویی عقب و جلو در نوع دستی و یا حرکت دورانی و چرخشی در انواعی که به دستگاه متصل میگردد، کار سایش انجام میگیرد.
کاربرد فرچه سیمی
تنوع حال حاضر این برس ها در 2 نوع خانگی و انواع برس سیمی صنعتی آنها را برای کارهای گسترده ای چون، ساب و سایش، لایه برداری، رنگ زدایی، زنگ برداری، تمیز کاری، جرم گیری سطوح، گل زنی جوشکاری، پلیسه گیری، پرداخت کاری، سنباده زنی، براده گیری، خش اندازی، رسوب زدایی و به طور عمومی پاکسازی انواع سطوح، وسایل و ظروف آماده میکند.
امروزه کاربرد فرچه سیمی تنها محدود به صنعت و کارگاه های خاص نیست. چرا که هر فعالیتی روزانه ممکن است به یکی از این فرچه ها نیاز داشته باشد. به طور مثال:
- پرداخت کاری انواع چوب در ساخت ماکت و پروژه های تزیینی
- زنگ برداری و پاک کردن لایه اکسید از سطوح فلزی
- براقکاری و صیقل دادن جواهرات، طلا، نقره، استیل، آلومینیوم، روی و ...
- تمیزکاری سیلندر، شمع، موتور و قطعات داخلی خودرو و موتور سیکلت
- پاک کردن فر، اجاق طبخ، و ظروف آشپرخانه و رستوران ها
- پاکسازی جدول های شهری و گارد ریل های خیابان
- کف سابی و دیوار سابی تمام سازه های ساختمانی
- کندن پوست و تمیز کاری محصولات کشاورزی و باغبانی
- از بین بردن و یا تمیز کردن پوسته تنه درختان در کاربری درخت بری و جنگل داری
و... خلاصه بسیاری از دیگر از کارهای روزمره عمومی و صنعتی نیاز مبرمی به این فرچه ها دارند.
انواع فرچه سیمی
طبق یک استاندارد کلی و جهانی، فرچه های صنعتی با دو معیار دسته بندی میشوند؛ یکی از لحاظ جنس ساخت و دیگری از لحاظ ساختار و تیپ کاربری. هر کدام از این کاربری ها ممکن است جنس فرچه و سیم جداگانه خود را داشته باشند که در هنگام استفاده بر روی مواد و اجسام گوناگون، تفاوت خود را نشان میدهد.
جنس سیم فرچه و برس ها
گروه بندی اول بر اساس متریال استفاده شده در ساخت سیم فرچه هاست که انواع و اقسام متفاوتی دارد. از فولاد گرفته، تا استیل ضد زنگ، برنج، پلاستیک، نایلون و پلیمر و... که همگی با مشخصات کاری مخصوص به خود ارائه میشوند. اما معروف ترین و محبوب ترین فرچه سیمی ها از لحاظ جنس ساخت به شرح زیر است:
فرچه سیمی فولاد کربن
برس سیمی فولادی سیاه یا کربنی جزو نخستین گروه فرچه های فلزی بود که به خوبی بین اکثر ابزارهای کاربران صنعتی و فنی کارگاهی جا باز کرد. فرچه سیمی فولاد کربنی به دلیل جنس ساخت، دوام بالایی داشته و استهلاک کمی دارد. برای زنگ زدایی و لایه برداری صنعتی ایده آل بوده و روی بیشتر اجناس کار خود را به خوبی انجام میدهد. اما برای لوازم حساس، شرایط مرطوب و خصوصا قطعاتی با سطوح رنگ روشن مناسب نیست؛ چرا که کار با آن گاهی به ایجاد خطوط تیره رنگ روی جسم میانجامد.
فرچه سیمی استیل
برسی سیمی استیل که خود چندین زیر شاخه دارد معمولا با نام فرچه سیمی استیل ضد زنگ یا استنلس استیل شناخته شده و به نوعی نسخه پیشرفته و بهبود یافته برس سیمی کربنی است. از آنجا که موهای این فرچه رنگ روشن داشته، ضد زنگ و ضد اکسید بوده و استحکام بسیار بیشتری دارد، برای کار در دما و حرارت بالا، شرایط مرطوب و نمناک و کاربری بهداشتی و نظافتی مثل لوازم آشپزخانه و صنایع غذایی مناسب است. فرچه سیمی صنعتی استیل معمولا از نوع فرچه فولاد سیاه قیمت بیشتری دارند.
فرچه سیمی برنجی
رنگ طلایی و روشن این گروه به خوبی برس سیمی برنجی را از دیگر مدل ها جدا میکند. کاربری اصلی فرچه سیمی برنجی برای سطوح کاملا حساس فلزی و غیر فلزی است. جایی که هیچگونه آسیبی نباید به سطح جسم وارد شود و تنها یک لایه برداری ظریف نیاز است، این مدل وارد میدان میشود. فرچه برنجی دارای موهای حساس و ضعیفتری نسبت به برس های فولادی و استیل است و عمر مفید کمتری هم دارد. از آنجا که جنس برنج جرقه تولید نمیکند، برس برنجی برای شرایط کار با ماده آتش زا و قابل اشتعال دست برتری را نسبت به فرچه سیمی استیل دارد و ایمنی کاملی ایجاد میکند.
فرچه سیمی مویی (نایلونی)
عنوان برس سیمی مویی به جرات یک عنوان کلی برای گروهی از این محصولات است که رشته هایی نرم و ساخته شده از مواد ترکیبی پلاستیک و نایلون دارند. فرچه سیمی نایلونی که به آن برس سیمی پلاستیکی و مویی هم میگویند، در سایزهای کوچک برای فرزهای منیاتوری و حکاکی و در سایزهای بزرگ به عنوان فرچه مویی صنعتی ساخته میشوند. این گروه برس مخصوص تمیزکاری نرم و بدون آسیب به هر نوع قطعه کار، مخصوصا پاک کردن شیارها، گردگیری و براده برداری از روش شکاف و سوراخ به کار میروند. فرچه سیمی مویی معمولا برای کار سنگین مناسب نیستند و در صورت استفاده روی متریال سخت فلزی و پلیسه ها و نوک های تیز و برنده به راحتی آسیب خواهند دید.
انواع فرچه سیمی از لحاظ ساختار
مهمترین و کاربردی ترین دسته بندی برس سیمی صنعتی به نوع ساخت و شکل آن برمیگردد که با نحوه اتصالشان به دستگاه های مختلف ارتباط مستقیم دارد. در واقع همین شکل متفاوت فرچه سیمی ها باعث میشود تا بتوان بعضی از آنها را روی دستگاه مینی سنگ فرز نصب کرد، و برخی دیگر را برای کار با دریل و یا دستی به کار برد.
فرچه سیمی مسواکی
به احتمال زیاد اولین نوع فرچه سیمی تاریخ بشر برس مسواکی است که همچنان میزان استفاده و محبوبیتش در بین تمام کاربران حفظ شده و اگر مسواک دهان و دندان را جزو آن حساب کنیم، پس یعنی هر کسی هر روز با یکی از آنها کار میکند. فرچه سیمی صنعتی مسواکی هم از همان روش کاری مسواک معمولی استفاده میکند و به کمک یک دسته بلند و یک سر سیم دار، با حرکت دست و یدی به شکل رفت و برگشت و کشویی سطح یک قطعه را سایش میدهد و تمیز میکند.
این ابزار در سایزهای بسیار متنوع بسیار کوچک تا بزرگ و با رشته های مویی لاستیکی و فلزی نرم تا سیمی خیلی سخت فولادی ساخته میشود و برای همین، کاربرد فرچه سیمی مسواکی هم در خانه و هم در صنعت دیده میشود. خانه دارها، آشپزها، نانواها و خبازها، دارندگان فر پخت و پز، کوره دارها، سازندگان و تعمیر کنندگان وسایل الکتریکی، دیجیتال و کیت های الکترونیکی، صاحبان انواع کارگاه ها و... خلاصه قشر بزرگی از کاربران خانم و آقا همواره به استفاده از مدلهای گوناگون این گروه برس میپردازند. هنگام تهیه فرچه سیمی مسواکی باید به سایز کلی، طول دسته، طول کارگیر سر، نوع رشته سیمی و حالت سری آن توجه کرد. سایزهای برس سیمی می تواند از خیلی کوچک مثل یک مسواک دهان و دندان، تا سایزهای خیلی بزرگ با سر خمیده، زاویه دار و یا تخت و صاف انتخاب شود.
فرچه سیمی کاسه ای افشان
برس سیمی افشان کاسه ای نوعی پر مصرف در میان این ابزارآلات بوده که از یک کاسه نگهدارنده سیم ها با یک مهره و یا سوراخ مرکزی + قسمت رشته دار افشان تشکیل شده است. سایزهای برس کاسه ای افشان با توجه به اندازه قطر کاسه و فاصله بین دو سمت سر رشته ها اندازه گیری میشود و معمولا در بازار بین سایزهای 25 تا 150 میلی متر وجود دارد. نوع افشان کاسه ای برای لایه برداری و زنگ زدایی عمومی، خش اندازی و پرداخت نرم و سخت روی فلزات، پلاستیک، چوب، سنگ و بتن و... استفاده میگردد و به دلیل مرکز تو خالی آن، مناسب کار بر روی سطوح بیرونی گرد و کروی، مثل تیوپ و لوله هاست.
اتصال اصلی فرچه سیمی کاسه ای اغلب روی سنگ فرز و مینی فرزهاست؛ اما امکان نصب آنها روی دریل، سنگ رومیزی و فرز انگشتی با کمک مبدل هم وجود دارد. ابزار گیر مرکزی و سوراخ کاسه آن یا دارای یک مهره روزه دار بوده که روی شفت سنگ فرز و مینی فرز بسته میشود؛ یا به شکل واشر دار بین دو مهره شفت فرز قرار میگیرد. هر چه سایز برس سیمی کاسه ای بالاتر برود، ماکزیمم دور پیشنهادی و کاری آن کمتر خواهد شد. به طور مثال یک فرچه کاسه ای سایز 25 میتواند تا حدود 11000 دور دقیقه جوابگو باشد اما برای سایز 125 میلی متر بهتر است سرعت دستگاه از 6500 دور در دقیقه تجاوز نکند.
فرچه سیمی کاسه ای بافته
نوع بعدی برس کاسه ای بافته نام دارد که بزرگترین تفاوت آن با گروه قبلی در شکل و بافت رشته ها مشاهده میشود. فرچه سیمی بافته کاسه ای به دلیل پیچیدگی و تابانده شدن رشته هایش، میزان براده برداری و لایه برداری روی سطوح را بیشتر میکند و برای قطعات سخت و محکم فلزی ایده آل است. برای همین برخلاف نوع افشان که در 3 جنس فولاد کربنی، استیل و برنجی موجود است، برس کاسه ای بافته به دلیل زبری شدید در کار تنها با متریال فولاد و استیل ساخته میشود. این گروه جنس برنجی ندارد، چرا که اساسا نمیتواند لایه برداری نرم انجام دهد.
برس سیمی کاسه ای بافته در سایزهای 65 تا 150 میلی متر ساخته میشود و موقع سفارش فرچه سیمی بافته کاسه ای حتما باید به تعداد رج و تارها، طول یال و کیفیت ساخت آن توجه کرد. سطوح فلزی محکم، لایه های جرم گرفته و سخت شده، تمیز کردن پلیسه و خطوط جوشکاری شده، رسوب هایی که چند وقتی است مانده و امکان پاک کردن دستی آنها یا با برس نرم وجود ندارد، مخصوص کار برای استفاده از نوع بافته است.
فرچه سیمی تخت افشان
فرچه های سیمی تخت یا بشقابی در 2 حالت کاملا صاف و یا حالت کمی زاویه دار و خمیده ساخته میشوند. برس سیمی تخت افشان ابزاری تشکیل شده از یک نگهدارنده مرکزی + رشته های برس صاف است که در مجموع یک برس گرد دیسکی و تخت بشقابی را به وجود میآورد. این نوع فرچه در سایزهای بزرگ و قطر بلند بین 100 تا 300 میلی متر ساخته میشوند و مخصوص نصب روی دستگاه های سنگ رومیزی و چرخ سنباده هستند. اگر چه که میتوان برخی از سایزهای آنها را بر روی دستگاه سنگ فرز و مینی فرز و سنگ انگشتی هم متصل کرد اما در بازار به فرچه سیمی سنگ رومیزی معروف هستند.
برس سیمی افشان تخت هم مثل نوع کاسه ای با رشته های جنس فولاد سیاه کربنی، استیل و برنجی و تیپ ظریف تر آن با تارهای لاستیکی و نایلونی ساخته میشود. فرچه سیمی تخت افشان برای ساب و سایش شیار، سطوح نا منظم، پرداخت ترک و کانال و لایه برداری موضعی و کنترل شده بسیار مناسب خواهند بود. دقت کنید که برای کار با فرچه سیمی تخت، نیازی به فشار بیش از حد قطعه کار به سطح آن نیست!
فرچه سیمی تخت بافته
همخانواده مدل قبلی، برس سیمی تخت بافته ای نام دارد که همان اختلاف بین نوع افشان و بافته در تیپ کاسه ای را ارائه میدهد. فرچه سیمی تخت بافته با رشته های به هم تابانده شده، اغلب در قطر سایز بین 100 تا 200 میلی متر تولید شده و میزان لایه برداری زیادی را انجام میدهد. از آنجا که کارکرد این تیپ فرچه سیمی جزو خشن ترین و خطرناک ترین برس هاست، به دلیل برندگی بالا و قدرت لایه برداری زیاد این برس، توصیه میشود تا حد امکان از اتصال سایزهای بزرگ آن به دستگاه های حمل شونده (فرز و دریل) جلوگیری شود و تنها از این مدل بر روی سنگ های رومیزی حفاظ دار استفاده گردد.
فرچه سیمی دنباله دار (سر دریلی) قلمی
مورد جذاب بعدی، فرچه سیمی سر دریلی یا دنباله دار بوده و همانطور که از نامش پیداست، برای اتصال به ابزارهای سه نظام دار و کولت دار مثل سنگ انگشتی و دریل شارژی و برقی مناسب است. برس سیمی سر دریلی قلمی یکی از تیپ هایی است که دارای کاسه نگهدارنده و قسمت تارهای افشان به همراه یک دنباله و میله فلزی متصل شده در پشت کاسه است. چهره این مدل فرچه بسیار شبیه به برس های ریش تراش آرایشی آقایان است و با سیم های استیل، برنجی و فولاد کربنی ساخته میشود.
کاربرد فرچه سیمی سر دریلی محدود و خاص است و به همین خاطر هنگام تهیه برس سیمی دنباله دار قلمی باید به قطر برس که اغلب بین 10 تا 30 میلی متر بوده، طول یال، طول میله ابزارگیر و ماکزیمم سرعت کاری آن توجه کرد. این برس به راحتی بر روی دریل شارژی و برقی نصب شده و برای سایش کاری و پرداخت قطعات کوچک، درون سوراخ ها، درون لوله و تیوپ ها، وجه داخلی سیلندرها و... بسیار کاربردی است.
فرچه سیمی دنباله دار (سر دریلی) تخت
آخرین نوع از پر فروش ترین فرچه سیمی ها به نوع برس سیمی سر دریلی تخت میرسد. این ابزار شبیه به فرچه سیمی تخت افشان است اما به جای سوراخ و مهره مرکزی، با یک میله دنباله دار برای نصب روی دریل ها و فرز انگشتی ها همراه شده است. برس سیمی دنباله دار تخت تنها به صورت افشان تولید میشود و در سایزهای بسیار کوچک با رشته های مویی یا نرم فلزی مخصوص سنگ انگشتی و فرز مینیاتوری و حکاکی، و یا در سایزهای بزرگ با سیم فولادی و برنجی برای انواع دریل برقی و شارژی تولید میگردد. قطر سایز فرچه سیمی سر دریلی تخت معمولا بین 5 تا 125 میلی متر بوده و کار با این تیپ به دقت و تمرکز بالایی نیاز دارد.
فرچه سیمی سیلندری (روتاری)
به جز چند مورد گفته شده در بالا، عناوین دیگری هم در خانواده برس سیمی دیده میشود که کاربری خاص و جداگانه خود را خواهند داشت. برس سیمی سیلندری، رولر یا فرچه سیمی روتاری یکی از آنهاست؛ این مدل از بیرون شبیه به یک استوانه سراسر پرز دار سیمی دیده میشود که بدون دسته و با یک مرکز توخالی، جهت نصب روی محور و شفت برخی دستگاه های خاص مثل روتیواتور و دستگاه فرچه سیمی تولید میگردد. کارکرد برس سیمی رولر یا سیلندری معمولا صنعتی بوده و سایزهای آن طبق قطر کارگیر و طول کلی استوانه تعیین میگردد. یکی از معروف ترین برس سیمی های سیلندری روتاری بزرگ و صنعتی در صنایع خودرویی و تمیز کاری ماشین آلات سنگین دیده میشود.
فرچه سیمی مارپیچ
برس سیمی مارپیچی از جمله ساده ترین فرچه هاست که ممکن است نوع ظریف آن در هر خانهای دیده شود. این مدل از یک میله مفتولی مرکزی محکم ساخته شده که دور آن را رشته های برسی منظم گرفته و ادامه راستای میله مفتول مرکزی آن برای استفاده دستی یا نصب روی دستگاه به بیرون آمده است. از برس مارپیچی برای تمیزکاری موقعیت های داخلی دشوار مثل درون ظروف، درون لوله و سیلندر نازک و باریک استفاده میگردد. موقع انتخاب فرچه سیمی مارپیچ، هم باید به جنس میله و سیم های برس و هم باید به 3 پارامتر اصلی یعنی اندازه طول کلی ابزار، طول قسمت کارگیر فرچه و قطر آن توجه کرد که معمولا این قطر بین 3 میلی متر تا 100 میلی متر وجود دارد.
فرچه سیمی تسمه ای (نواری)
برس سیمی نواری مدل دیگری از نوع صنعتی فرچه است که از یک نوار پهن تسمه ای بلند و بزرگ تشکیل شده و برای کار در خطوط تولید، کارگاه ها و کارخانه های صنعتی استفاده میگردد. فرچه سیمی نواری میتواند در جنس های استیل، برنجی و آلومینیوم ساخته شود و به عنوان یک حایل یا حفاظ در خطوط تولید نقش داشته باشد. محافظ گرما، رسوب زدای پهن برای اسکرابرها و کف شوی های صنعتی، لایه برداری وسیع روی ورق ها، سطوح فلزی، سنگی و ساختمانی در مساحت بزرگ از جمله کاربری های برس سیمی تسمه ای است.
در این مقاله با برس سیمی ها و انواع فرچه های صنعتی آشنا شدیم. مروری کردیم بر اینکه فرچه سیمی چیست و کاربرد برس سیمی در کجاست؟ فرچه افشان و برس سیمی بافته در کار چه فرقی دارد و چرا باید انواع فرچه سیمی صنعتی را در کاربری مخصوص به خود استفاده کرد.
شما میتوانید برای خرید فرچه سیمی خانگی و صنعتی در انواع شکل ها، جنس ها، فرم ها و سایزهای مختلف، با توجه به نیاز خود و از میان بهترین برندهای داخلی و خارجی، با ضمانت اصالت کالا و ارسال فوری به تمام شهرها به فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کنید.