دریل قلاویززن چیست؟

دریل قلاویز زن به انگلیسی Tap Drill Machine به دستگاهی خاص گفته می‌شود که پروسه رفت و برگشت قلاویز زدن و ساخت رزوه در داخل اجسام فلزی مثل مهره، لوله و... را با استاندارد جهانی و با دقت هر چه تمام انجام می‌دهد. از آنجا که قلاویز زدن به دقت و حوصله زیاد نیاز داشته و روش دستی انجام آن مشکلات زیادی در پی دارد، دریل های قلاویز زن ساخته شدند تا این کار را به خوبی انجام دهند. با این ماشین می‌توان براحتی در فلزات مثل آهن، فولاد، آلومینیوم، مس، برنج، استیل و... قلاویز کاری کرد.

دریل قلاویززن در نگاه ظاهری و کلی بسیار شبیه به یک دریل ستونی و دریل مگنت ساخته می‌شود. در واقع حتی برخی از دریل های ستونی و مگنتی، حالت کار قلاویز زدن هم دارند؛ اما دریل قلاویز زن با داشتن تنظیمات بسیار پیچیده تر و بیشتر، به طور انحصاری برای قلاویز زدن استفاده می‌گردد. این دریل‌ها می‌توانند از سایزهای مته 2 تا 48 میلی متر و یا قطرهای رزوه M1 تا M80 را قلاویز کنند.

دستگاه دریل قلاویز زن به جز قسمت‌های مشترکی مثل موتور، پایه، میز کار، گیربکس، ستون و غیره...، برخلاف دریل ستونی و دریل مگنت، در قسمت مته گیر بجای یک سه نظام عادی دارای چند کولت مته گیر است. هر سایز این کولت‌ها می‌توانند چندین سایز مته قلاویز را در خود جای دهند. با توجه به تنظیمات و نوع مته قلاویز، با این دریل انحصاری می‌توان انواع سوراخ های رزوه دار به صورت قلاویز «راه به در» و «ته بسته» را ایجاد کرد. ضمن اینکه در برخی مدل‌های دریل قلاویز زن، امکان کار روی سوراخ های غیر مستقیم و با تنظیم زاویه تا 90 درجه هم وجود دارد.

این ماشین های قلاویز زن امروزه با مشخصات فنی بسیار متنوع و ساختار متفاوتی ارائه می‌شوند. یک دریل قلاویز زن ممکن است به صورت مدل‌های زیر طراحی شده باشد:

• دریل قلاویز ساده

دستگاهی مشابه با دریل های معمولی برقی و خانگی که به جای یک سه نظام آچاری یا اتوماتیک مته خور، دارای یک کولت مته قلاویز هستند. این مدل دریل قلاویز زن کاربری سبک‌تری داشته امکان مصرف عمومی و کارگاهی کوچک را دارند و ظرفیت قلاویز آنها بین سایز M4 تا M16 خواهد بود.

• دریل قلاویز ستونی

دستگاهی به شکل یک دریل ستونی که دارای میز، پایه و بیس است.

• دریل قلاویز بازویی

مدلی که بدون پایه و میز کار و بدون بیس ساخته شده و با یک بازو روی میز کارگاه و سطوح مخصوص نصب می‌گردد و امکان جابجایی برای قلاویز زنی در موقعیت تنگ و دشوار را دارد.

هر مدل دریل قلاویز زن ممکن است بتواند رزوه زنی 2 شیار، 3 شیار، 4 شیار و... را انجام دهد. یا مدل هایی در بازار وجود دارند که به نام «دریل قلاویز زن دستی» یا «دریل قلاویز زن اتوماتیک» شناخته می‌شوند؛ نوع دستی تنها پیش‌روی ساده و دستی دارد و نوع اتوماتیک، عمل رفت و برگشت مته قلاویز و پیشروی را به صورت خودکار انجام می‌دهد. اما انواع دریل قلاویز زن بیشتر بر اساس منبع تغذیه آنها دسته بندی می‌گردند.

دریل قلاویز زن برقی

دارای یک موتور برقی و تمام بخش‌های الکتریکی است که تغذیه آن توسط برق شهری تکفاز 220 ولت و یا برق سه فاز 380 ولت صورت می‌گیرد. این دریل‌ها ممکن است به صورت ساده بدون داشتن بخش روان کننده و یا با قسمت مایع روغن زن و روان کننده ساخته شوند. توان دریل قلاویز برقی ممکن است بین 350 تا 1500 وات باشد.

دریل قلاویز زن هیدرولیک

این نوع دریل با نیروی روغن کار می‌کند و موتور آن به یک پمپ روغن متصل است. ضمن اینکه در قسمت قلاویز زنی دستگاه، مایع روان کننده و روغن زن هم وجود دارد.

دریل قلاویز زن بادی

دستگاه دریل قلاویز پنوماتیک یا بادی با انرژی باد کار می‌کند و موتور آن به یک دستگاه کمپرسور هوا متصل می‌شود. این مدل هم به صورت دریل قلاویز زن بازویی و هم به شکل دریل بادی ساده ساخته می‌شود. مدل ساده ظاهری شبیه به تمام دریل‌ها داشته و مثل نوع برقی، تنها تفاوت آن در قسمت سه نظام مته خواهد بود که بجای آن یک کولت مته قلاویز وجود دارد. این دریل‌ها به صورت محدود می‌توانند بین سایز M4 تا M16 کار کنند.

اما دریل قلاویز زن بادی بازویی دستگاهی بزرگ با قدرت بالاتر، ظرفیت بیشتر و مجهز به رگولاتور، گیج فشار سنج و قسمت تمیز کننده است. کاربر می‌تواند ضمن قلاویز زنی، برای تمیزکاری براده‌ها در قسمت مته قلاویز نیز از این جریان باد استفاده کرده و محدوده کار قلاویز زنی را پاکسازی کند.

شاید بسیاری از افراد فکر کنند که این دستگاه‌ها چندان مورد استفاده نیستند و لزومی به داشتن‌شان نیست! اما بهتر است بدانید که تمامی کارخانه‌ها و کارگاه‌های تراش و ساخت قطعات خاص رزوه دار یا لوازم مصرفی و یدکی عمومی مثل تولید انواع پیچ و مهره در سایزهای مختلف به این ماشین‌ها نیاز دارند. در واقع کاربرد دریل قلاویز زن در مکان‌ها و پروژه‌های زیر دیده می‌شود:

• ساخت مهره و پیچ رزوه دار استاندارد در انواع سایزها
• قلاویز زنی انواع اجسام و ورق های فلزی نرم و سخت
• تعمیر و قلاویز دوباره سوراخ های رزوه دار روی دستگاه ها و سطوح
• عدم امکان قلاویز کردن دستی در هر موقعیت و شرایط مختلف
• نیاز به انجام قلاویز با مته کوچک و یا روی اجسام حساس
• نیاز به قلاویز زدن یکدست و منظم بدون خطا به صورت سطحی و عمیق
• قلاویز زنی در تعداد و سرعت بالا برای خطوط تولید و مونتاژ کاری
• و...

همانطور که اشاره شد، در این دریل‌ها عمل رفت و برگشت مته قلاویز برای رزوه کاری در سطح قطعه فلزی به صورت نرم، یکدست و یکنواخت انجام می‌گیرد. هر دستگاه دریل قلاویز با توجه به مدل ساخت، آپشن‌ها و امکانات متنوعی دارد. اما سیستم کاری تمامی آنها تا حدی شبیه به هم است.

قبل از کار با دریل قلاویز زن، باید ابتدا سایز کولت و مته قلاویز برای سوراخ مورد نظر توسط کاربر انتخاب گردد. مثلا برای سوراخ M12 نیاز به مته قلاویز 12 میلی متر و کولتی است که بتواند این قطر مته را در خود نگه دارد.

هر دستگاه دریل قلاویززن قبل از شروع به رزوه زنی، باید برای سایز خاص سوراخ مورد نظر و حالت رزوه زنی صحیح آماده شود. برای این منظور تنظیماتی روی تمام دستگاه ها دارد:

1 - حالت رزوه نهایی آج‌های داخب سوراخ به صورت چپگرد و راستگرد باید تعیین گردد.

2 - حالت پیشروی رفت و برگشت مته به شکل ساده (دستی) و یا حالت پیشروی اتوماتیک (رفت و برگشت مته توسط دستگاه) باید انتخاب شود.

3 - تنظیم عمق و ارتفاع سوراخ رزوه‌ نیز با توجه به نیاز، توسط کاربر تنظیم می‌شود.

4 - سرعت چرخش رفت و سرعت چرخش برگشت مته به صورت جداگانه نیز انتخاب می‌شود. معمولا سرعت برگشت برای نتیجه بهتر باید بیشتر از سرعت رفت باشد. در حالت برگشت، براده‌های فلزی رزوه شده به بیرون می‌آیند.

5 - انتخاب گام پیچ و گام بندی آج پیچ یا همان TPI یا Teeth Per Inch نیز برای برخی کاربری‌ها و مصارف مهم است. این پارامتر به معنای تعداد دندانه رزوه در 1 اینچ است.

6 - تنظیم عمق در رفت و برگشت، دستگاه دریل قلاویز را برای سوراخ‌های بسیار عمیق یا برای سایز رزوه قطور و بزرگتر مثل M30 به بالاتر تنظیم می‌کند.

به جز این موارد عمومی که تقریبا در همه دریل های قلاویز زن مشترک است؛ برخی از مدل‌های پیشرفته امروزی مثل دریل قلاویز زن هوشمند، دیجیتال و... دارای تنظیمات حرفه‌ای تر و خاص‌تر هم هستند:

- به طور مثال، حالت کار ساده و حالت هوشمند برای کنترل گشتاور چرخش سه نظام دستگاه و محافظت مته قلاویز در مقابل شکستن احتمالی آن وجود دارد.

- برخی ماشین‌های قلاویز زنی دیگر دارای حالت قلاویز حساس برای سایز مته بسیار ریز و کوچک مثل سایز M1 هستند تا این محافظت افزایش یابد.

- برخی مدل‌های فوق پیشرفته دیگر دریل قلاویز زن دیجیتال امکان اتصال به کامپیوتر و برنامه ریزی هوشمند و تخصصی برای تنظیم الگوی رزوه زنی دارند.

- تنظیم «میزان تاخیر در برگشت مته» هم یکی از آپشن‌های خاص دیگر است که به مته اجازه می‌دهد بعد از اتمام حرکت رفت مته، به سرعت و ناگهانی برنگردد و به اندازه چند صدم ثانیه تاخیر داشته باشد؛ این امکان از افتادن تا اتفاقات ناگوار و آسیب احتمالی به سوراخ، قطعه کار و مته جلوگیری می‌کند.

- در برخی مدل‌های جدید دریل قلاویززن، امکان تکرار کردن برش زنی یک آج وجود دارد. این کار برای فلزات ضخیم و بسیار سخت مثل استیل کاربرد داشته و باعث می‌شود تا کاربر بتواند رزوه زنی و قلاویز زدن یک یا چند آج پیچ را چند بار تکرار کند.

در این مقاله به معرفی انواع دریل قلاویززن پرداختیم. با این ماشین های صنعتی آشنا شدیم و فهمیدیم که دریل قلاویز زن چیست؟ مشاهده کردید که رزوه زنی و قلاویز کاری با این دریل‌های تخصصی در صورت انتخاب صحیح و تنظیم درست دستگاه و مته قلاویز، بسیار ساده خواهد بود.

شما می‌توانید برای خرید دریل قلاویز زن یا خرید دستگاه دریل ستونی و یا دریل منگت با توانایی قلاویز زنی به فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کرده و با مقایسه محصولات و البته مشاوره گرفتن از تیم کارشناسان فنی و مجرب، به بهترین انتخاب برسید.