مته گازور چیست و چه کاربردی دارد؟

مته گازور به انگلیسی Forstner Drill Bit یک مدل مته چوب با شکلی خاص است. این ابزار کاربردی مثل بسیاری از مته‌ها از یک میله فلزی که در سه نظام دریل قرار می‌گیرد و یک کله گلی یا سر آج دار پهن و گرد تشکیل شده است. مته گازور انتخاب اول هر نجار و چوب کار برای زدن سوراخ های سطحی بزرگ و گرد کنترل شده روی انواع پانل و ورق چوبی به صورت کاملا تمیز و دقیق است.

این مته توسط شخصی به نام بنجامین فورستنر آمریکایی در سال 1886 ساخته شد که اولین طرح های او بسیار شبیه به مته گازور کامل شده کلاسیک است. یعنی یک میله فلزی و یک سر آج دار پهن با دو لبه تیز که برای نفوذ در سطح چوب طراحی شد. این مته با هدف ایجاد یک سوراخ پهن با انتهای بسته و صاف ساخته شد و اختراع مته گازور بدون شک انقلابی بزرگ در صنعت نجاری و ساخت وسایل چوبی محسوب می‌شود.

مته گازور برای هر موقعیتی در ساخت وسایل چوبی و کاربری نجاری بوده که یک سوراخ توخالی کنترل شده و کاملا دقیق و تمیز با ته بسته مورد نیاز است. انتهای بسته‌ی سوراخ به این معناست که میزان نفوذ و عمق سوراخ کاملا دست کاربر باشد و او تعیین کند که حفره چقدر عمیق باشد و مته از سمت دیگر سطح قطعه کار بیرون بزند یا نزند. مته گازور با دریل معمولی کار می‌کند اما بهترین دستگاه برای آن دریل ستونی کارگاهی است. چرا که ثبات چرخش و پیشروی دریل ستونی و نفوذ کنترل شده آن در قطعه باعث می‌شود سوراخکاری با مته گازور براحتی صورت گیرد.

تفاوت کار مته گازور با دیگر مته های چوب؟

شاید خیلی‌ها فکر کنند که با مته برگی یا گردبر چوب هم می‌توان ایجاد سوراخ های گرد بزرگ را انجام داد، پس چه نیازی به مته گازور است؟... جواب بسیار روشن و واضح است: مته گازور حفره و سوراخ به مراتب تمیزتر و با سطح بسته ایجاد می‌کند.

مته مارپیچ و یا مته نیش دار چوبی سایز قطر بزرگی ندارد و بزرگترین آنها سایز 13 میلی متر است؛ پس بنابراین نمی‌توان مثل مته گازور یک سوراخ با قطر بزرگ بیشتر 13 میلی متر با آنها ایجاد کرد. ضمن اینکه مته مارپیچ سوراخی با انتهای بسته ایجاد نمی‌کند. مته برگی نیز با سرعت بالا کار کرده و براده برداری خشنی دارد، برای همین سوراخ ایجاد شده با مته برگی به تمیزی مته گازور نخواهد بود. مته گردبر هم که اساسا برای ایجاد حفره به صورت ته بسته نیست، بلکه یک قسمت و بخش گرد روی دل چوب را از آن جدا می‌کند؛ ضمن اینکه سوراخ ایجاد شده با مته گردبر هم دارای لبه های خشن و پلیسه خواهد بود.

در نتیجه مته گازور یک انتخاب عالی برای ساخت اینطور سوراخ‌های پخ خورده با لبه تمیز و صاف شده خواهد بود؛ چرا که حفره های ته بسته گرد و تمیز در بسیار از کارهای نجاری و چوبی استفاده دارد. از مهمترین موارد کاربرد مته گازور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوراخکاری جای لولا در کابینت ها
• طراحی حفره های زیبایی و نقش و نگار گرد در مبلمان، میز و...
• در آوردن جای قفل در کشو و وسایل چوبی
• در آوردن پلاگ، کام و... برای مخفی کردن پیچ و میخ در قطعات چوبی
• تمیز کردن، گشاد کردن و صاف کردن سوراخ های از قبل دریل کاری شده 
• سوراخکاری برای اتصال قطعات مثل اسباب بازی، لوازم مونتاژی
• در آوردن سوراخ برای فیت کردن و فرو کردن آهنربا، پلاستیک، فلز و... در وسایل چوبی
• نیاز به سوراخ ته بسته برای نصب قطعات پنهان شده و مخفی در وسایل چوبی
• سوراخ زنی گرد روی کفی چوبی برای نگهداشتن پایه ها و چهارچوب یک قطعه
• و...

مته گازور انواع خاصی ندارد. در واقع شکل سر این مته‌ها در مدل کلاسیک شبیه به 2 تیغه و اسکنه تیز متصل به‌هم روی یک توپی فولادی توپر یکپارچه و یا با دو بخش جداگانه ساخته می‌شود. این طراحی نوک تیز تا به امروز حفظ شده و تمامی مته های گازور تقریبا به همین این شکل است. به طور کلی مته گازور با توجه به طراحی سر مته در 2 مدل ساخته می‌شود:

مته گازور تخت

مته گازور صاف یا تخت با 2 تیغه آج دار و تیز در مرکز بدون لبه بیرونی و صاف ساخته شده است.

مته گازور لبه دار

در مدل مته گازور لبه دار، 2 تیغه‌ی آج دار با لبه های بیرونی همراه است. این لبه‌ها کمک می‌کند تا براده برداری روی سطوح چوب با راحتی بیشتری انجام گیرد.

اما به تازگی و در نسل جدید مته گازور، نوعی ارائه شده که به مته خودکار Self-Feed معروف است. این مته ها به نوعی ترکیب مته گازور و گردبر هستند چرا که به جای یک سری توپر فولادی، دارای یک کله گی توخالی با 1 جفت و یا 2 جفت لبه تیز آج دار است. این لبه‌ها ممکن است به صورت صاف و یا دندانه دار طراحی شده باشند. کاربرد مته خودکار بیشتر برای زدن سوراخ گرد و تمیز روی زاویه ها و سطوح و اجسام با شکل ناهموار و نامنظم است.

یکی از مهمترین مزایای این ابزار کاربردی، سایزبندی مته گازور است که می‌تواند بسیار کوچک و تا بسیار بزرگ باشد. سایزهای مته گازور با توجه به قطر و پهنای کله گی گرد آن شناخته می‌شود. مته های گازور از سایز 9 میلی متر به بالاتر در بازار وجود دارد و برخی برندها حتی مته گازور تا سایز 100 میلی متر هم تولید می‌کنند.

به دلیل طراحی مناسب و استاندارد این مته‌ها و داشتن لبه‌های تیز و نرم، استفاده از مته گازور بسیار ساده است. در واقع برای کار با مته گازور قبل از تجربه، به صبر و حوصله نیاز دارید چرا که میزان و سرعت نفوذ این مته در چوب به اندازه دیگر مته‌ها نیست.

اگر از دریل برقی و دریل شارژی برای سورخکاری با مته گازور استفاده می‌کنید، عمود بودن و تسلط کامل مته روی قطعه کار بسیار نکته مهمی است! چرا که کج بودن و رد دادن مته کار ایجاد حفره را سخت می‌کند. اما اگر با دریل ستونی کار می‌کنید، کار با مته گازور تنها با مهار کامل قطعه براحتی انجام خواهد شد.

ابتدا اجازه دهید تا سرعت دریل به بالاترین چرخش خود برسد؛ سپس نقطه‌ی مرکزی دو تیغه سر مته گازور را روی سطح چوب قرار دهید و به آرامی فشار دهید. دقت کنید که مته از مکان سوراخ خارج نشود. با جایگذاری اولین نقطه روی سطوح چوبی، مته جای خود را باز کرده و به دل قطعه خواهد رفت. هنگام نفوذ مته گازور در ادامه، باید این کار با نرمی و صبر صورت گیرد. در نهایت به اندازه دلخواه خود، سوراخکاری را ادامه داده و سپس مته را از قطعه بیرون آورید.

اما مته گازور با همه مزایای خود، معایبی هم دارد؛ مته گازور برشکاری آرام و روند سوراخ کردن کندی دارد و اگر آج های مته هم کمی کند شده باشند، سطح کار داغ شده و سوراخکاری کمی فرسایشی خواهد شد.

مته گازور توپر برخلاف مته های مارپیچ و... به دلیل نداشتن شیار و فلوت، اجازه انتقال براده‌ها به بیرون را براحتی نمی‌دهد. این مشکل، سوراخ زدن را کمی سخت خواهد کرد؛ به همین منظور ضمن دقت در هنگام سوراخکاری، باید خاک اره و براده‌ها را به صورت دستی بیرون بیاورید.

در این مقاله در مورد اینکه مته گازور چیست؟ و چه کاربردی دارد صحبت کردیم. به انواع مته گازور اشاره کردیم و اینکه دقیقا برای چه کاری باید از مته گازور بهره برد. این مدل مته‌ها در برخی کارها و موقعیت‌ها عصای دست نجاران، نصابان و سازندگان وسایل چوبی هستند و معمولا برای کار با مته گازور به نقشه قبلی سوراخکاری و سایز مناسب این مته‌ها نیاز است.

شما می‌توانید برای خرید مته گازور در انواع و سایزبندی مختلف به فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کنید و با مشاوره فنی رایگان و ضمانت اصالت و سلامت کالا بهترین انتخاب خود را بین مته های چوب داشته باشید.