علت داغ شدن کابل جوشکاری و انبر جوشکاری چیست؟ (بررسی 5 دلیل اصلی)

یکی از مشکلات عمومی و مساله ساز که ممکن برای هر جوشکار حرفه‌ای یا تازه‌کاری پیش بیاید، داغ شدن کابل جوشکاری و انبر جوش است. یافتن علت گرم شدن انبر جوشکاری اولین و مهم‌ترین قدم برای برطرف‌سازی این مشکل به شمار می‌رود. عوامل زیادی می‌توانند دلیل داغ شدن انبر جوشکاری باشند. در این مقاله به بررسی دقیق دلایل اصلی داغ شدن کابل جوش و انبر جوش می‌پردازیم. اگر می‌خواهید به شکل اصولی در مورد علت گرم شدن این لوازم مهم جانبی و مصرفی در صنعت جوشکاری خانگی و صنعتی بدانید، تا انتها کنار ما باشید.

علت داغ شدن کابل جوشکاری چیست؟

کابل جوشکاری یکی از ابزارهای مهم و ضروری در روند پروژه‌های جوشکاری است. کابل جوشکاری مانند شریان‌های حیاتی عمل می‌کند و وظیفه انتقال جریان برق را حین کار، بر عهده دارد. این کابل اگر کیفیت مناسب و قدرت خوبی داشته باشد، پروسه و فرآیند جوش نیز از یک جوش تمیز و منسجم برخوردار خواهد بود. متاسفانه این کالا در بازار ایران ممکن است موارد کم کیفیت و جعلی هم داشته باشد، برای همین همیشه نسبت به اصالت و مرغوبیت کابل جوش خود طبق برند و نام تولیدی آن اطمینان حاصل کنید. اما به طور کلی یکی از مشکلاتی که می‌تواند فرآیند جوشکاری را مختل کند، گرم شدن کابل جوش است که در هر صورت در تمام کابل های مختلف رخ خواهد داد. به همین خاطر نیاز داریم که زودتر علت داغ شدن کابل جوشکاری را بیابیم و برطرف کنیم؛ چرا که امکان دارد به دستگاه جوشکاری و اینورتر، قطعه کار و البته جوش نهایی صدمه وارد کند. علت گرم شدن انبر جوشکاری و کابل می‌تواند فاکتورهای زیر باشد:

طول نامناسب کابل جوشکاری

کوتاهی بیش از حد و بلندی زیاد کابل جوشکاری منجر به بروز اختلال می‌شود. بلندی بیشتر از اندازه مناسب، ضمن افت جریان خروجی و آمپر واقعی دستگاه، مقاومت را بالاتر برده و باعث می‌شود حرارت بیشتری درون سیم پدید آید. این تجمع حرارت، به مرور موجب داغ شدن کابل جوشکاری خواهد شد. بیش از حد کوتاه بودن کابل نیز خوب و ایده‌آل نیست و پیامدهایی شبیه را در پی دارد چرا که شدت آمپر زیاد نیز افزایش سریع گرما را در پی خواهد داشت. پس نیاز است که طول کابل جوشکاری با توجه به نوع پروژه و ابزار مورد استفاده، مناسب باشد.

استاندارد نبودن فلز درون کابل جوشکاری

یکی از دلایل گرم شدن کابل جوشکاری، کیفیت پایین و عدم استاندارد سیم فلزی درون کابل است. جنس فلز درون کابل باید 100درصد از فلز مس باشد، اما به دلیل بالا بودن بعضی هزینه‌ها، جوشکار ناچار به تهیه کابلی می‌شود که سیم داخل کابل به طور کامل مس نیست و در بعضی موارد از آلومینیوم همراه مس استفاده می‌شود. این کار منجر به ایجاد مقاومت درونی داخل کابل شده و این مقاومت یکی از علت‌های داغ شدن کابل جوشکاری است. پس از آن جایی که کابل نقش حیاتی در دستگاه جوشکاری دارد، بهتر است برای حفظ ایمنی بیشتر و داشتن یک جوش باکیفیت، از کابل استاندارد استفاده کنید. همچنین اگر کابل‌های جوشکاری خیلی قدیمی هستند، بهتر است آن‌ها تعویض شوند.

عدم یکپارچگی و یکدستی کابل جوش

همان‌طور که گفتیم طول کابل جوشکاری باید متناسب با نوع و پروژه جوشکاری باشد، اما در بعضی موارد دیده می‌شود به دلیل کوتاه بودن کابل دستگاه جوشکاری، چند قطعه سیم را بهم متصل می‌کنند. این امر موجب شده در محل اتصال دو قطعه کابل، اتلاف انرژی صورت گیرد و در نتیجه، این اتلاف انرژی نیز علت گرم شدن کابل جوشکاری خواهد بود. متاسفانه این عامل، اغلب مورد توجه اپراتور قرار نمی‌گیرد. اما بهتر است از کابل یک تکه و با طول مناسب استفاده کرد تا این سهل‌انگاری تبعات خطرناکی را به دنبال نداشته باشد.

نکته دیگر اینکه هر سایز الکترود و ماکزیمم آمپراژ یک دستگاه جوش به قطر و نمره استاندارد کابل خود نیاز دارد. در داخل دفترچه راهنمای هر اینورتر جوشکاری و بر اساس استاندارد جهانی AWS صنعت جوش، یک جدول مشخصات فنی سایز الکترود و اندازه قطر سطح مقطع کابل برای هر مقدار آمپر مربوطه خروجی ثبت شده است. چرا که مثلا کابل جوش نمره 1 تا یک محدوده ای از سایزهای الکترود و جریان خروجی را جواب خواهد داد و برای برخی جوش های سنگین تر و نیاز به جریان زیادتر، به قطر و نمره کابل بیشتر، ضخیم تر و قطورتری مثل کابل نمره 2، نمره 3 و یا کابل نمره 4 احتیاج است. رعایت نکردن اعداد و سایزهای استاندارد کابل در این جداول و استفاده قطر کابل نامربوط به میزان آمپر و سایز الکترود مصرفی، یکی دیگر از علل داغ کردن کابل جوش خواهد بود. 

قفل نشدن اصولی نری و مادگی دستگاه جوش با کابل جوشکاری

چفت شدن نری و مادگی کابل جوشکاری از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا اگر این قفل شدن به درستی انجام نشود، منجر به هدر رفت انرژی از خروجی دستگاه می‌شود. این هدر رفت باعث ایجاد گرما و حرارت زیاد شده و می‌تواند دلیل داغ شدن کابل جوشکاری باشد. قفل نشدن نری و مادگی دستگاه جوش و کابل جوشکاری موجب آسیب دیدگی دستگاه و کاهش دوام کابل خواهد شد. برای اتصال درست فیش سر کابل با کانکتور دستگاه هم جدول استانداردی وجود دارد که هر سایز فیش و کانکتور را طبق یک بازه جریان مشخص می‌کند؛ مثلا برای یک اینورتر جوش 160 آمپری خانگی، کانکتور سایز 10 تا 25 جوابگو خواهد بود اما برای جریان برابر یا بالای 200 آمپر، باید کانکتورهای بزرگتری تهیه کرد. ناهماهنگ بودن نسبت سایز کابل، مقدار آمپر و سایز کانکتور به قفل نشدن درست فیش نری و مادگی دستگاه جوش و کابل منجر شده و باعث داغ شدن کابل خواهد شد.  

اتصال غیر اصولی انبر جوش به کابل جوشکاری

در سر دیگر کابل جوش یعنی نوک آن که انبر وصل می‌گردد نیز، قسمت مسی و رسانای کابل باید به طور کامل و دقیق زیر پیچ اتصال مخصوص قرار گیرد. اگر این اتصال اصولی انجام نشود میزان آمپر دستگاه جوش به سرعت بالا می‌رود. این اتفاق نه تنها دلیل داغ شدن انبر جوشکاری و کابل می‌شود، بلکه به دستگاه جوش آسیب می‌رساند و حتی سریعا به ذوب شدن کابل جوش می‌انجامد. برای پیشگیری از این اتفاقات باید دقت لازم را هنگام بستن پیچ اتصال داشته باشید.

علت داغ شدن انبر جوشکاری چیست؟

یکی دیگر از مساله های عمومی و دردسر ساز که هنگام جوشکاری اتفاق می‌افتد، داغ شدن انبر جوشکاری است. این مشکل باعث می‌شود به جوش، دست کاربر و یا اتصال روی قطعه آسیب وارد شود و در نهایت، نتیجه کار یک جوش بی‌کیفیت باشد. برای پیشگری و برطرف کردن این مشکل نیاز است که ابتدا علت گرم شدن انبر جوشکاری را پیدا کنیم. دلیل داغ شدن انبر جوشکاری معمولا جزو موارد زیر است:

حداکثر میزان رسانایی

بخش رسانا و کارگیر یا سر گیره ای انبر الکترود جوش که دارای 2 فک ثابت و متحرک خواهد بود با توجه به میزان آمپر خروجی دستگاه ممکن است باعث گرماسازی شود. این قسمت انبر، الکترود را در جوشکاری قوسی الکتریکی به خوبی نگه می‌دارد و عدم رسانایی کامل آن به دلایلی مثل آلوده بودن، وجود ذرات و غبار، روغنی بودن، مستهلک شدن و... باعث عدم ارتباط کامل با الکترود و در نتیجه تولید و هدر رفت انرژی و گرمای بیشتر خواهد شد. از این رو حرارت بیش از اندازه تولید شده می‌تواند علت گرم شدن انبر جوشکاری محسوب شود.

تناسب انبر سازگار با آمپر دستگاه جوش

مثل سایز الکترود و نمره قطر کابل در بالاتر اشاره کردیم، یک علت گرم شدن انبر جوشکاری نیز می‌تواند عدم سازگاری سایز و آمپر انبر جوش و دستگاه جوشکاری باشد. ظرفیت کاری و تحمل جریان توسط انبر جوش بهتر است متناسب با دستگاه مدنظر انتخاب و خریداری شود تا نتیجه کار هم از کیفیت بالایی برخوردار باشد. بر روی بسته بندی و یا در مشخصات فنی یک انبر جوشکاری حتما ماکزیمم آمپر و دامنه جریان کاری آن نوشته شده است چرا که این عدد مهمترین مشخصه فنی یک انبر جوش است. ضمن اینکه معمولا سایز و اندازه هر انبر جوش با توجه به مقدار جریان کاری آن تغییر می‌کند.

مرغوبی جنس فلز مقاوم در برابر حرارت انبر

انبر جوش چند قسمت مختلف دارد که دو بخش اصلی آن، یعنی بدنه و فک کارگیر کاملا ضد هم با جنس های مختلف ساخته می‌شوند. بدنه یا از خانواده پلاستیک فشرده است یا اگر فلزی باشد، حتما با عایق فایبرگلاس، پلاستیکی، لاستیکی و... ساخته می‌شود. بدنه و دسته انبر جوش جدا از جنس ساخت، باید در مقابل حرارت و انتقال آن مقاوم باشند. ضمن اینکه با طراحی ارگونومیک و خوش دست از متریال و موادی ساخته شود که ویژگی‌هایی چون سبک بودن و در عین حال مقاومت در برابر حرارت در آن اعمال شود. اما برخلاف قسمت دسته، فلز مرغوب قسمت فک که رساناست چه از جنس مسی باشد، چه آلومینیومی و غیره... نباید باعث انتقال حرارت به قسمت دسته و دستان کاربر شود. جوشکاری عملیاتی است که با حرارت سر و کار دارد و اگر جنس دسته انبر جوش در برابر حرارت تولیدی مقاوم نباشد، تبادل گرمایی به سرعت صورت می‌گیرد و احساس گرما و دلیل داغ شدن انبر جوشکاری کاملا حس خواهد شد.

جلوگیری از شل بودن انبر جوشکاری

مثل داستان کانکتور و فیش کابل جوش که بالاتر اشاره شد، اتصال دقیق و محکم انبر جوش با کابل و محکم بودن فک گرفتن الکترود هم یکی از موارد مهمی است که قبل از شروع عملیات جوشکاری باید حتما چک شود. استهلاک و بالا رفتن عمر انبر جوش به شل شدن قطعات، اتصالات و فک های آن می‌انجامد. این مساله به مشکل نهایی عدم ارتباط درست کابل و عدم اتصال درست الکترود به قسمت رسانای فک منجر خواهد شد؛ و همین مشکل یکی دیگر از علل گرم شدن انبر جوشکاری است.

ضمنا مواردی دیگر وجود دارد که هر جوشکاری باید در حین کار با دستگاه جوش بداند و هر بار مرور کند تا مطمئن شود که هیچ مشکلی مانند داغ شدن انبر و کابل جوشکاری پیش نمی‌آید. مثلا همیشه مطمئن شوید که ایمنی را اولویت شماره یک خود قرار داده‌اید. با توجه به کار و پروژه خود ابزاری چون کابل و انبر جوش را انتخاب کنید. صادقانه بگوییم، یک کابل جوش با کیفیت هیچ جایگزینی ندارد. همیشه از کابل‌های باکیفیت استفاده کنید تا از بروز مشکل در آینده جلوگیری کنید.

بررسی کنید که آیا کابل‌ها صاف و سالم هستند و هیچ گونه پیچ خوردگی یا مانعی وجود ندارد. کابل‌ها را صاف کنید و سپس شروع به جوشکاری کنید. همیشه دوبار بررسی کنید که کابل‌ها سالم هستند یا خیر. جوشکاری کار ساده‌ای نیست؛ این عملیات علاوه بر نیاز به مهارت و تمرین زیاد، بدون توجه میزان تجربه در جوشکارهای حرفه ای و یا کاملا مبتدی و تازه کار، به داشتن لوازم جانبی با کیفیت مثل یک انبر جوش و یک کابل جوش کاملا استاندارد و صحیح نیاز دارد.

در این مقاله سعی کردیم درباره علت گرم شدن کابل و انبر جوشکاری صحبت کنیم. اکنون می‌توانید آگاه‌تر به فرآیند جوشکاری نگاه کنید و دانستن دلیل داغ شدن انبر جوشکاری می‌تواند در جوش خانگی و صنعتی بسیار کمک کننده باشد. شما می‌توانید برای تهیه انواع انبر جوش و کابل جوشکاری با ضمانت اصالت کالا از برندهای معتبر داخلی و خارجی و مشاوره فنی و تخصصی رایگان به فروشگاه ابزار مارکت مراجعه کنید.