راهنمای خرید جعبه بکس و ابزارهای داخل آن

جعبه بکس چیست؟

جعبه بکس به مجموعه‌ای از چند ابزار متنوع و چیده شده به طور منظم در یک محفظه چوبی، پلاستیکی یا فلزی گفته می‌شود که پایه اصلی همه آنها مربوط به اتصالات بکس و مهره‌ها است. شاید این محصولات در روزهای اول تنها به یک آچار بکس و چند سر بکس ساده محدود می‌شد اما امروزه در بازار، انواع و اقسام مختلفی وجود دارد که پا را از این محدودیت فراتر نهاده و غیر از بکس و آچار بکس معمولی، قطعات دیگری هم در آنها یافت می‌شود. جعبه بکس‌ها را با تعداد قطعات و سایز درایو آنها می‌شناسند و واحد پارچه را برای آنها به کار می‌برند. مثلا یک جعبه بکس 46 پارچه ¼ اینچ به معنای بسته‌ای است که از 46 عدد قطعات بکس و اتصالات مربوطه تشکیل شده و تمام آنها درایو استاندارد ¼ اینچ دارند. ممکن است در معرفی یک جعبه بکس کلمه «ترکیبی» استفاده شود؛ به این معنا که آن محصول دارای متعلقاتی با چند درایو استاندارد مختلف است و یک جعبه بکس چند پارچه به حساب می‌آید. از جعبه بکس‌ها براحتی می‌توان در مصارف عمومی، شخصی، کارگاهی استفاده کرد و وظیفه اصلی‌شان باز و بسته کردن پیچ و مهره‌های شش گوش، ستاره‌ای و... با سایزهای مختلف است. مزیت یک جعبه بکس نسبت به یک آچار بکس تکی و چند سر بکس این است که با توجه به تنوع سایز و محتویات گسترده داخل این جعبه‌ها، کاربر برای هیچکدام از اتصالات احتمالی دیگر در محدودیت و ناتوانی نمی‌ماند.

معرفی انواع جعبه بکس

برای شناختن انواع جعبه بکس باید معنای چند عبارت و اصطلاح را بدانید. به عنوان شروع، جعبه بکس‌ها در دو نوع معمولی و فشار قوی ساخته می‌شوند. روکش متعلقات یک جعبه بکس در مصارف معمولی اغلب براق، نقره‌ای رنگ و از جنس کروم – وانادیوم است. اما در میان جعبه بکس‌ها ممکن است به نوعی برخورد کنید که متعلقات مشکی و تیره رنگ دارند. این نوع در اصطلاح فنی به عنوان جعبه بکس فشار قوی شناخته می‌شود و برخلاف نوع معمولی در بیشتر موارد از روکش مولیبدن ساخته شده‌اند. جعبه بکس فشار قوی مشکی نسبت به نوع معمولی سایز درایو و سایز بکس‌های بزرگتری دارد و مدل‌های حرفه‌ای‌تر آن برای مصارف نیمه صنعتی، سنگین و همچنین برای کار با بکس‌های بادی و صنایع خودروسازی قابل استفاده است.

در مورد دوم بهتر است بدانید هر جعبه بکسی به درد هر کاری نمی‌خورد. در بسیاری از مواقع انواع این محصولات متفاوت بوده و مثلا جعبه بکس E ستاره‌ای، جعبه بکس 12 پر، 6 پر، جعبه بکس شمع و ... گاهی به طور تخصصی از هم جداست. این درست که جعبه‌های بکس ترکیبی و عمومی هم وجود دارد اما در بازار گاهی محتویات برخی جعبه بکس‌ها تنها مخصوص کار با نوع خاصی از اتصالات است. مورد بعدی نیز به درایو محتویات و ابزارهای یک جعبه بکس مربوط می‌شود که ممکن است دارای یک درایو استاندارد تکی و یا چند درایو (ترکیبی) باشد. منظور از درایو اندازه سطح مقطع چهار گوش (مربعی) مادگی بکس‌ها و نری دسته و رابط‌های یک جعبه است که با یکدیگر مچ می‌شوند. اعداد این درایوها بصورت استاندارد جهانی با واحد اینچ معرفی شده و بصورت کسری مانند ½ - ¼ - ¾ - 3/8 اینچ و ... یا در نهایت بصورت 1 اینچ ساخته می‌شوند. هرچه سطح مقطع و ابعاد درایو بزرگتر می‌شود، قدرت آن بیشتر و نوع کاربری آن به سمت صنعتی و فشار قوی میل می‌کند.

انواع قطعات رایج داخل جعبه بکس

معمولا داخل جعبه بکس‌ها متعلقاتی شناخته شده وجود دارد و عمومی‌ترین آنها بکس یا سر بکس بوده که کوتاهی و بلندی آنها نیز مهم است. دیگر قطعات رایج این جعبه‌ها شامل دسته بکس، آچار جغجغه ای، رابط بکس، تبدیل بکس و ... است که در فهرست زیر به آنها اشاره می‌کنیم.

‎

بکس یا سر بکس:

آشناترین قطعه‌ای که در یک جعبه بکس وجود دارد سر بکس است. ابزاری کوچک که در طول‌های متفاوت بلند و کوتاه ساخته می‌شود و بنا به نیاز کاربر در جعبه قرار دارد. یک طرف آن سوراخ مادگی چهارگوش مربعی درایو طراحی شده که به آچار بکس وصل می‌شود؛ در طرف دیگر نیز سوراخ اصلی 6 یا 12 ضلعی بکس قرار دارد که در هر سایز متفاوت بوده و از کوچک به بزرگ متغیر است. این سوراخ اصلی بکس‌ها در سه نوع 6 گوش یا همان 6 پر، بکس 12 گوش یا همان 12 پر و نوع ستاره‌ای (که به آن بکس E هم گفته می‌شود) تولید می‌شوند.

بکس 6 پر و 12 پر کاربری متفاوتی باهم ندارند و هر دو برای اتصالات و مهره‌های 6 گوش استفاده می‌شوند اما مزیت 12 پر این است که حین کار جای بازی و دست‌گیری بهتری به کاربر می‌دهد تا او بتواند آچار بکس را در حالت بهتری قرار دهد. اما نکته منفی بکس 12 گوش نسبت به 6 گوش این است که چون در هر ضلع خود سطح اتکای پایین‌تری نسبت به مهره دارد، در فشار و گشتاور خیلی بالا و برای اتصالات بیش از حد محکم شده، احتمال رد کردن و آسیب زدن به ساختمان داخلی بکس و سطح مهره را بیشتر می‌کند. بکس ستاره‌ای یا E نیز بصورت 6، 8 و 12 پر ساخته شده و مخصوص باز کردن و بستن مهره‌های ستاره‌ای است.

 یک محفظه ابزار بکس ممکن هر سه مدل این قطعات را به صورت طول کوتاه و بلند در خود داشته باشد و ممکن است هر کدام‌شان را نداشته باشد. خریدار با توجه به نیاز خود، باید قبل از انتخاب، از محتویات آن جعبه بکس آگاه باشد. سایزهای موجود سر بکس در یک جعبه نیز متفاوت است و می‌توانند از سایز 4 میلی‌متر استاندارد شروع شوند. ضمن اینکه درایو آنها نیز ممکن است باهم متفاوت باشد و مثلا در یک جعبه بکس، 3 عدد بکس 6 گوش سایز 10 میلی متر با درایوهای 1، ¼، ½ اینچ وجود داشته باشد. 

آچار بکس یا دسته بکس معمولی:

دسته بکس ساده، ظاهری شبیه به یک پیچ گوشتی معمولی دارد. تنها تفاوت آن این است که در قسمت نوک فلزی آن به جای پیچ گوشتی، یک درایو چهار گوش مربعی استاندارد تعبیه شده است. این درایو در اکثر موارد نری است تا سر بکس‌ها را در بر بگیرد؛ اما برخی مواقع نیز سر مادگی دارد که می‌تواند به آن تبدیل بکس یا بیت پیچ گوشتی متصل کرد. آچار بکس معمولی با دسته‌های متفاوتی ساخته می‌شود که اغلب پلیمری و با روکش ضد لغزش است. ارگونومیک بودن و راحتی در استفاده و عدم خستگی کاربر از نکات مهم در انتخاب و ساخت یک دسته بکس ساده است. دسته‌ای که بتواند با مصرف انرژی کمتر کاربر بیشترین نیرو را به اتصال وارد کند کارایی بهتری دارد. این دسته‌ها برای جعبه بکس با طول حدود 75 تا 300 میلی‌متر ساخته می‌شوند.

آچار جغجغه ای:

محصول دیگری که امروزه تقریبا در تمام جعبه بکس‌ها قرار دارد آچار جغجغه‌ ای یا همان دسته جغجغه است. یک ابزار فلزی با دسته معمولا روکش دار که سر گردی دارد. جنس آن هماهنگ با دیگر متعلقات جعبه بکس بوده و دسته آن یا بدون روکش اما ارگونومیک و آج دار و یا با روکش لاستیکی و پلیمری ساخته می‌شود. به جرات می‌توان گفت که دسته جغجغه پر مصرف‌ترین قطعه یک جعبه بکس بوده و دلیل این موضوع مکانیزم کارش است. هنگامی که یکی از سر بکس‌ها به این آچار وصل می‌شود، کاربر هنگام باز و بست کردن اتصال و مهره، می‌تواند بدون برداشتن ابزار از روی اتصال و با کمک هرزگرد داخلی آچار به کار خود ادامه دهد. یعنی آچار جغجغه حین کار، یک مهره را نیم‌دور باز می‌کند یا می‌بندد و بدون اینکه آن را از روی مهره بردارید، نیم‌دور در جهت مخالف به طور هرزگرد (با صدایی شبیه به جغجغه) چرخیده و دوباره می‌توان عملیات باز و بست را بدون برداشتن آن ادامه داد. سر یک آچار جغجغه شکل نیمه توپی دارد که درون آن یک چرخ دنده قرار گرفته است. یک طرفش دارای سر نری درایو استاندارد بکس بوده و پشت سر نیز یا بصورت ساده، یا با اهرم تغییر جهت و دکمه رها کننده ساخته می‌شود. اهرم تغییر جهت دسته جغجغه را تبدیل به یک آچار چپگرد - راستگرد می‌کند؛ یعنی عملیات باز و بسته کردن اتصال را می‌توان بصورت همزمان و با تغییر جهت اهرم انجام داد. دکمه ضامن رهاکننده نیز برای رهاسازی راحت‌تر سر بکس است. با فشار آن، سر بکس و هر قطعه دیگری که به نری متصل است به سادگی بیرون آمده و دیگر نیازی به اعمال فشار و نیرو برای جدایی آن نیست. مکانیزم چرخ دنده سر جغجغه با تعداد دندانه‌های مشخصی کار می‌کند که در کمترین حالت از 15 دندانه شروع شده و در مدل‌های جدید تا 120 عدد دندانه هم می‌رسد. هر چه تعداد دندانه سر یک آچار جغجغه بیشتر باشد، کار در فضای محدودتر و تنگ‌تر اتصالات راحت‌تر خواهد شد و آچار جغجغه امکان گردش بهتری دارد. این قطعه نیز بین طول‌های 100 تا 300 میلی‌متر ساخته می‌شود.

بکس شمع:

قطعه‌ای دیگر که گاهی تنها در یک سایز و یا در اغلب اوقات در دو سایز 16 و 21 میلی‌متر استاندارد در یک جعبه وجود دارد بکس شمع است و همانطور که پیداست برای کار با شمع‌های مختلف خودرو و موتورسیکلت استفاده می‌شود. اگر چه این 2 سایز تنها ابعاد بکس شمع نیستند اما در بیشتر جعبه بکس‌های معمولی، خارج از این دو اندازه وجود ندارد و برای تهیه سایر ابعاد و سایز خاصی از بکس شمع، باید جداگانه اقدام کرد. این ابزار ظاهری کاملا شبیه به یک سر بکس نیمه بلند دارد و داخل آن یک مگنت قرار گرفته است. گاهی طول این بکس شمع‌ها بلندتر بوده و دسترسی عمیق را فراهم می‌کند. از این قطعه در صورت اتصال به سر لقلقه‌ای و یا دسته تی شکل می‌توان به راحتی بهره برد.

رابط بکس:

دسته کمکی یا همان رابط بکس نیز جزو متعلقات مهمی است که در بیشتر جعبه‌های امروز یافت خواهد شد. رابط بکس یک میله فلزی کوتاه یا بلند بوده که هر دو سر آن چهارگوش (نری و مادگی) درایو است. معمولا یک سر نری و دیگر مادگی است اما در موارد خیلی معدود ممکن است دو سر مادگی و دو سر نری هم وجود داشته باشد. کار اصلی رابط بکس، بلند کردن طول و کمک دادن به کاربر برای دسترسی بهتر به اتصالات عمیق است. یک سر آن به دسته وصل شده و سر دیگر آماده اتصال هر کدام از سر بکس‌ها است. در برخی موارد یک رابط می‌تواند کار تبدیل را هم انجام دهد به این ترتیب که دو سر آن دارای 2 درایو اینچی مختلف است. دسته کمکی یا رابط با طول‌های بین 50 تا 300 میلی‌متر در جعبه بکس‌ها قرار دارد.

دسته‌های خاص‌تر:

دسته بکس هندلی از جمله موارد جدید در جعبه بکس‌هاست که کار با اتصالات را به مراتب آسان می‌کند. طرح این قطعه از هندل ماشین‌های قدیمی و دریل‌های دستی قدیمی الهام گرفته شده و با حالتی ارگونومیک در دستان کاربر قرار می‌گیرد. جنس بدنه آن فلزی بوده و قسمت دست‌گیر آن یا به صورت فلزی آج دار و یا در برخی موارد با روکش لاستیکی و پلیمری ساخته می‌شود.

دسته بکس کشویی دیگر قطعه‌ای است که حضورش به انجام عملیات در اتصالات کمک می‌کند. یک میله فلزی که یک سر نری در وسط آن قرار گرفته است. این سر نری می‌تواند در طول میله آزادانه جابجا شود و کاربر هر جایی که خواست آن را نگهداشته و استفاده کند. دو سر میله فلزی معمولا با دو پین بسته شده تا از جدا شدن ناخواسته سر نری کشویی و افتادن آن جلوگیری کند. مزیت دسته کشویی این است که به نسبت مکان قرارگیری سر نری روی میله، از این ابزار می‌توان هم به صورت تک دستی و هم دو دستی (اگر سر نری در وسط قرار بگیرد) جهت اعمال و وارد کردن بیشترین نیرو روی مهره بهره برد.

دسته بکس تی شکل که به 2 دو صورت ثابت و متحرک (کشویی) ساخته می‌شود نیز مخصوص کار هنگام نیاز به فشار و دسترسی با فاصله است. قسمت بالایی این اهرم از یک میله فلزی تشکیل شده که به وسط آن یک میله عمودی بلند دیگر متصل بوده و به این ترتیب شکلی شبیه به حرف T انگلیسی می‌سازد. در اکثر موارد این اتصال ثابت و محکم بوده اما در برخی موارد نیز حالت کشویی و قابل تغییر دارد. قسمت دسته ممکن است به طور ساده و یا به صورت روکش دار پلاستیکی و لاستیکی با طراحی ارگونومیک دست ساخته شود. قسمت پایین و بکس گیر آن نیز دارای یک درایو چهارگوش نری است.

دسته دو طرفه L شکل که شبیه به یک آچار آلن بزرگ دو طرفه است اما در دو سر آن به جای نری شش گوش آلنی، دو درایو مربعی بکس قرار گرفته است. این 2 سر درایو هم می‌توانند یک سایز داشته باشند و هم می‌توانند متفاوت باشند. معمولا بر روی بدنه این آچار و جای دست گیر آن، یا آج ضد لغزش طراحی شده و یا روکش لاستیکی قرار گرفته است.

رابط لقلقه ای:

از این رابط برای کار در زوایای مختلف در صورت نداشتن فضای کافی استفاده می‌شود. ترکیب رابط لقلقه‌ای و دسته هندلی برای کار با مهره‌ها و اتصالات خودرو بسیار مناسب است و با کمک آن می‌توان چند پیچ و مهره را در عرض مدت کوتاهی باز کرد. یک طرف آن نری درایو و دیگر سمت آن مادگی چهارگوش درایو (گاهی طرف مادگی به صورت شش ضلعی بکس) قرار دارد و پس از وصل کردن این قطعه به مهره و دسته‌ها، کار چرخیدن دسته به راحتی، بصورت متناوب و موجی و بدون تکان دادن زیاد دست کاربر انجام می‌شود.

بکس آلنی:

آلن بکسی یا به عبارتی دیگر بکس آلنی نیز نوعی قطعه با کمی شباهت به سر بکس بوده که یک سمت آن مادگی درایو و در سر دیگر بجای مادگی 6 گوش و 12 گوش بکس یا مادگی ستاره‌ای، دارای یک سر نری آلن شش گوش و یا ستاره‌ای (Torx) است. البته در مواردی هم جای آلن را سر پیچ گوشتی دوسو و چهارسو می‌گیرد. در واقع بکس آلنی با تمام انواع سرهای مختلف برای کاربرانی که نیاز به بیت و آلن برای استفاده از دسته‌ها را دارند ابزار مفیدی است و در طول‌های کوتاه و بلند ساخته می‌شود.

سر پیچ گوشتی (بیت):

بیت‌ها یا نوک پیچ گوشتی نیز از جمله قطعاتی هستند که جعبه‌ها و محصولات مخصوص خود را دارند و از آنها به عنوان جعبه بیت یاد می‌شود. اما گستردگی کار بر روی اتصالات این نیاز را می‌طلبد که سازندگان جعبه بکس‌ها نیز مکانی برای گذاشتن بیت و سر پیچ گوشتی هم در نظر بگیرند. یک بیت در جعبه بکس سایز بزرگی ندارد و یک سمت آن نری درایو (4 گوش یا 6 گوش) و سمت دیگر نری با سرهای مختلفی از جمله پیچ گوشتی دو سو، چهارسو، چهارسو خار دار، آلن و ستاره‌ای یا همان تورکس قرار گرفته است. در واقع بیت یا سر پیچ گوشتی نقطه مقابل بکس آلنی است و جای مادگی درایو، نری درایو دارد. برای استفاده از بیت‌های با نری شش گوش نیز یک تبدیل نری 4 گوش به مادگی 6 گوش در جعبه بکس قرار می‌گیرد.

تبدیل درایو:

آخرین قطعه‌ای که وجود آن مهم و مشکل‌گشاست و به خصوص در جعبه بکس‌های با درایو ترکیبی نقش اساسی دارد تبدیل درایو است. این ابزار کوچک دارای دو سر چهارگوش مربعی بوده که درایو مادگی یا نری یک قطعه را برای استفاده در سایز درایوی دیگر به آن تبدیل می‌کند. مثلا تبدیل درایو ¼ به ½ اینچ که به این ترتیب قطعات درایو ½ اینچ تبدیل شده حالا بر روی دسته قبلی ¼ اینچ هم قابل استفاده خواهد بود.

سایر محتویات:

غیر از این موارد اشاره شده، احتمال وجود چند ابزار دیگر در یک جعبه بکس با تعداد پارچه زیاد وجود دارد. مثلا آچار آلن‌ها اگر چه خود ابزار جدایی هستند و معمولا به صورت تکی و ست می‌توان آنها را تهیه کرد اما درون برخی تولیدات جدید جعبه بکس نیز دیده می‌شوند. آلن با اندازه کوتاه و بلند و به صورت شش گوش و ستاره‌ای از جمله قطعات کاربردی در این جعبه‌هاست. که هر کدام در سایزهای مختلف 1.5 میلی متر به بالا ممکن است در یک جعبه بکس وجود داشته باشد. آچار دو سر تخت و یا آچار یک سر رینگ در سایزهای مختلف، انواع پیچ گوشتی دوسو و چهارسو و بعضی از ابزارهای اضافه دیگر نیز ممکن است در یک جعبه بکس وجود داشته باشند. یکی دیگر از آچارهای بسیار خاص که مثلا در چند مدل جعبه بکس جانزوی دیده می‌شود، نوعی آچار لقلقه‌ای دسته بلند است. آچاری که در سر آن به جای جغجغه، یک سر لقلقه قرار گرفته است. یا در برخی موارد سر بکس یونیورسال نیز در جعبه قرار می‌گیرد که نوعی از بکس بوده که به دلیل طراحی سوزنی خاصش بازه‌ای از سایز مهره، مثلا از مهره 3 تا 8 میلی متر را ساپورت می‌کند. جدا از اینها و در موارد خیلی کم و محدود و یا به سفارش مشتری، ممکن است یک شرکت آچار ترکمتر را هم در یک جعبه بکس خاص بگذارد. آچارهای ترکمتر از آنجا که بسیار تخصصی و گران هستند معمولا در یک جعبه بکس عمومی جایی ندارند.

برای خرید جعبه بکس مناسب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

هنگام سفارش و انتخاب بهترین جعبه بکس همیشه به تمام نیازهای جاری و آینده خود توجه کنید. تنها پروژه و کارهای حال حاضر را در نظر نگیرید و به اتصالاتی که بعدها نیز ممکن است درگیرشان شوید فکر کنید. همچنین سایز درایوی که قصد خریدش را دارید هم مهم است. درایوهای بزرگتر برای کارهای سنگین‌تر بوده و طبعا هزینه بیشتری طلب می‌کنند. برای اینکه بدانید بهترین مارک جعبه بکس در ایران کدام است؟ تعداد پارچه و امکاناتی که در اختیار خریدار قرار می‌گیرد نکته مهمی به حساب می‌آید. استاندارد بودن طراحی و جنس، قدرت، هزینه مناسب، کیفیت، امکان جابجایی و ساخت کاربر پسند همواره باید جزو اولین فاکتورهای انتخاب باشد و تمام این معیارها با خرید جعبه بکس از فروشگاه آنلاین ابزار مارکت فراهم است.