روش‌های خارج کردن مته شکسته از قطعه کار

در روش اول و قبل از شروع کار، ابتدا بهتر است که انتهای مته شکسته را با یک پارچه تمیز پاک کنید؛ چرا که ممکن است مته به واسطه روغن و ذرات ریز در هنگام کار کثیف شده باشد. در صورتی که مته آغشته به روغن‌های روان کننده یا ذرات و براده‌های آهن، چوب و... باشد، برای خارج کردن آن با انبردست یا انبر قفلی با مشکل روبه‌رو خواهید شد. بنابراین مته را از هر گونه آلودگی پاک کنید تا در هنگام بیرون کشیدن آن، انبر لیز نخورد.

بعد از تمیز کردن انتهای مته، دو فک انبر قفلی یا انبردست را روی انتهای آن قرار دهید، سپس دسته انبر را به هم فشار دهید تا دو فک انبر بسته شده و دور مته قفل شوند. برای اطمینان از قفل شدن فک‌های انبر، کمی انبر را به سمت چپ و راست حرکت دهید.

در مرحله بعد انبر را محکم گرفته و به آرامی کمی تکان دهید تا مته شل شود. سپس در در خلاف جهت آج های مته (معمولا خلاف جهت عقربه‌های ساعت) شروع به چرخاندن آن کنید؛ حین چرخاندن دسته انبر را محکم نگه دارید و مراقب باشید فک انبر شل نشود و در نرود. با این اقدام قطعه شکسته شل می‌شود و شروع به چرخش می‌کند. بنابراین همچنان به چرخش انبردست ادامه دهید تا در نهایت مته از قطعه کار خارج شود. در طول پروسه، مته را به آرامی از قطعه کار بیرون بکشید و چرخش را به آرامی انجام دهید. تا زمانی که مته شکسته تقریبا از سطح مورد نظر خارج نشده است، به چرخاندن انبر ادامه دهید. در صورتی که بیشتر بدنه مته بیرون آمده، اما همچنان بیرون کشیدن آن سخت است، به چرخاندن انبر تا زمانی که مته شل می‌شود ادامه دهید تا آن‌قدر شل شود که به راحتی و با اطمینان کامل بتوان آن را از قطعه کار خارج کرد.

نکات:

- ممکن است در ابتدا چرخاندن انبردست سخت باشد، اما با شل شدن مته، کار آسان‌تر می‌شود. در این مرحله می‌توانید با روغن‌کاری مته، به چرخش راحت‌تر آن نیز کمک کنید.

- توجه داشته باشید که در مرحله چرخاندن، به هیچ وجه انبر را تکان ندهید یا خم نکنید، چرا که ترتیب آج های مته به‌هم خورده و کار بیرون آوردن مشکل می‌شود.

- انبر را خیلی به انتهای مته نچسبانید، چرا که ممکن است بر اثر فشار زیاد، انتهای مته نیز دو مرتبه شکسته شود و در این صورت جدا کردن مته دوباره شکسته شده و خارج کردن آن از قطعه احتمالا غیر ممکن شود.

در این روش به یک پیچ‌ درآر یا یک قلاویز دستی نیاز دارید. قلاویز چپگرد دستی ابزاری شبیه به مته قلاویز است اما دندانه ها و آج درشت و چپ گرد دارد. این قلاویزها در سایزهای مختلفی ساخته می‌شوند و از آنها برای بیرون آوردن پیچ شکسته، مهره آسیب دیده، شیر آب و لوله شکسته در کارهای لوله کشی و تاسیسات و... استفاده می‌کنند. از این قلاویزها می‌توان برای بیرون آوردن مته شکسته هم استفاده کرد.

در صورت استفاده از این روش نیاز است که ابتدا یک عینک ایمنی تهیه و برای محافظت از چشمان خود، از شروع کار تا زمان خارج شدن کامل مته، از آن استفاده کنید. چرا که سوراخ کردن یک قطعه شکسته و استخراج آن می‌تواند باعث شود که خرده ریزهای فلزی مته با سرعت بالا از قطعه جدا شوند و با پرتاب شدن به سمت چشم شما، آسیب جدی ایجاد کنند.

در مرحله دوم ابتدا باید لبه‌های دندانه دار مته شکسته را جدا کنید. چرا که قبل از شروع، شما نیاز به یک سطح صاف در انتهای مته شکسته دارید تا بتوانید برای استخراج آن، انتهای مته را سوراخ کنید. برای انجام این کار باید ابتدا با یک اسکنه، سوهان یا ابزاری مشابه، تکه‌های دندانه‌دار و قسمت آج دار در انتهای مته و قطعه شکسته را صاف کنید.

بعد از جدا کردن لبه‌های دندانه‌دار، نوبت به سوراخ کردن مته می‌رسد؛ به این منظور می‌توانید ابتدا از یک سنبه استفاده کنید تا راهنمای خوبی برای ادامه کار باشد. بعد از قرار دادن سنبه روی انتهای مته، یک چکش بردارید و به انتهای سنبه مرکزی بزنید تا سوراخ کوچک راهنما روی مته شکسته ایجاد شود. سعی کنید یک فرورفتگی کوچک در مرکز مته ایجاد کنید.

در مرحله بعد یک مته کوچکتر از سایز مته شکسته شده را در یک دریل قرار دهید و آن را به طور کامل با روغن برشکاری، روغنکاری کنید. باید از مته‌ای استفاده کنید که قطر آن کمتر از مته شکسته باشد. برای روغن کاری مته و سهولت نفوذ در قطعه شکسته، یک قطره روغن نیز در انتهای مته شکسته بریزید تا به میزان لازم چرب شود.

تا عمق حدود 1/4 اینچ (6 میلی متر) از مته شکسته را به واسطه دریل با مته کوچک‌تر سوراخ کنید. برای انجام این کار، مته را روی سوراخی که با پانچ مرکزی ایجاد کرده‌اید، قرار دهید. مته را در یک راستا با مته شکسته نگه دارید تا مستقیما وارد سوراخ انتهای بیت مته شود. در حین کار مته را تکان ندهید. آن را صاف نگه دارید و مستقیما قطعه شکسته را سوراخ کنید.

در مرحله آخر باید به سراغ ابزار پیچ درآر یا همان قلاویز دستی بروید. قلاویز را روی سوراخ مته شکسته قرار دهید، سپس تا جایی که می‌توانید آن را به سمت پایین محکم کنید. زمانی که پیچ درآر و قلاویز روی قطعه محکم شد، می‌توانید به کمک یک آچار به آرامی آن را در جهت خلاف آج های مته شکسته چرخانده و مته شکسته را از قطعه کار خارج کنید.

همانطور که اشاره شد این دو روش تنها ایده های بیرون آوردن مته شکسته نیستند. استادان کار و تکنسین ها برای خارج کردن مته شکسته از داخل قطعه، از چندین روش دیگر سنتی، تجربی دیگر مثل برش دادن مته، شیار زنی و تبدیل سر مته شکسته شده به پیچ دوسو و بیرون آوردن آن با پیچگوشتی و... استفاده می‌کنند. اما دو روش بیان شده در این مقاله از بهترین و کاربردی‌ترین مواردی بوده است که بارها تست شده‌اند. توجه داشته باشید با استفاده از مته‌های با کیفیت، رعایت نکات ایمنی، چرب کردن مته در زمان لزوم و نیاز کار، عدم حواس پرتی حین سوراخکاری و کار با دریل، امکان شکست مته بسیار کمتر می‌شود.

ضمنا شما می‌توانید برای خرید قلاویز چپ گرد دستی در سایزهای مختلف و خرید مته و ست مته به فروشگاه ابزار مارکت مراجعه کنید و تمامی محصولات برندهای ایرانی و خارجی را با ضمانت اصالت و سلامت کالا در محل و شهر خود دریافت کنید.