نحوه استفاده از اتو لوله کشی

برای کار با اتو لوله کشی از ابزار معروف با عنوان دستگاه اتو لوله سبز یا اتو لوله سفید استفاده می‌گردد. این شیوه برای تمامی لوله های پلیمری منعطف که از چند سال پیش در پروسه لوله کشی آب جایگزین لوله های آهنی و فلزی شدند استفاده می‌گردد. لوله های قدیمی فلزی همیشه برای آبرسانی مشکلات زیادی را به بار می‌آوردند؛ از نیاز به رزوه زنی سر و ته آنها گرفته، تا نیاز به مصرف نوار تفلون، آب بندی و عایق نشدن درست، پوسیدگی و زنگ زدگی در گذر زمان، سختی در تعویض و تعمیرات، ضررهای مالی و... از جمله مواردی بودند که کار با لوله فلزی را گاهی طاقت فرسا می‌ساختند. اما بسیاری از این مشکلات در کار با لوله پلاستیکی سبز وجود ندارد؛ چرا که تنها با یک دستگاه اتو لوله کشی با کیفیت به کمک انرژی برق، لقمه های درست و قدرت مناسب هیتر و المنت، می‌توان به اتصال دو تکه مختلف این نوع لوله ها پرداخت. در ادامه به آموزش نحوه کار با اتو لوله کشی و بررسی نکات مربوطه حین کار با اتو لوله سبز و جدول درجه حرارت اتو لوله کشی خواهیم پرداخت.

انواع جوش با اتو لوله

قبل از شروع طرز کار با اتو لوله کشی بهتر است به طور کلی با چند روش جوشکاری و چند مدل اتو لوله آشنا شویم. در واقع روشی که اتو لوله های معروف و شناخته شده امروزی خانگی از آن استفاده می‌کنند تنها یکی از راه های چسباندن و جوش لوله پروپیلن یا پلیمری به حساب می‌آید. روش دستی «صفحه داغ» که دو لبه و سر لوله را با کمک المنت و صفحه‌ای داغ کرده و بعد با فشار به هم می‌چسبانند. این مدل در لوله های خانگی سبز و سفید با کمک اتو لوله کشی انجام شده اما در سایزهای بزرگتر و لوله های آب و فاضلاب قطور نیاز به دستگاه های پیشرفته تری دارد.

از دیگر روش های جوشکاری لوله پلاستیکی می‌توان به جوش اولتراسونیک، جوش ارتعاشی و لرزان، جوشکاری اتوماتیک و نیمه اتوماتیک لوله پروپیلن، جوش چرخشی ساده و... نام برد. هر کدام از این شیوه ها، ابزار و یونیت جوشکاری مشخص خود را دارد. دستگاه جوش سوکت فیوژن برای اتصال نوع صفحه داغ بوده و تمامی اتو لوله های جوشکاری که می‌شناسیم از این روش بهره می‌برند. دستگاه جوش لوله بات فیوژن برای سایزهای بزرگ لوله پلاستیکی و در آخر دستگاه جوشکاری لوله الکتروفیوژن که جریان برق تولید کننده گرما را توسط سیم پیچ به سطح مورد نظر لوله می‌رساند از دیگر ابزارآلات جوشکاری لوله پلاستیکی محسوب می‌شوند.

جدول راهنمای تنظیمات حرارتی انواع لوله ها

استفاده و کار با دستگاه اتو لوله کشی شاید به ظاهر خیلی ساده بیاید، اما ندانستن برخی از اطلاعات و نکات ساده ممکن است باعث آسیب به قطعه، کار و دستگاه شود و پروسه را خراب کند. یکی از مهمترین مواردی که اکثر کاربران از دانستن و توجه به آن غافل هستند، نیاز به رعایت تنظیم ماکزیمم درجه حرارت دهی، رعایت میزان عمق حرارت دادن در آن لوله، زمان حرارت دادن و زمان خنک شدن است که در هر سایز و جنس لوله متفاوت خواهد بود. لوله های سبز یا سفید پروپیلن موجود در بازار همگی یک جنس دارند، اما اگر سایز قطر داخلی/خارجی آنها عوض شد؛ و یا قطعه‌ای که قصد اتصال آن را داریم مثل زانویی یا چند راهی، از ضخامت کمتر و بیشتری برخوردار شد، این جدول درجه حرارت اتو لوله کشی در واقع یک جدول راهنمای حرارت دهی است که حین کار باید در مورد آنها رعایت شود.

آماده سازی قبل از شروع کار با اتو لوله

مثل تمام کارهای فنی، قبل از شروع باید کار با اتو لوله باید برخی وسایل و نیازمندی ها آماده باشد.

- ابتدا سلامتی دستگاه را چک کنید. مرور کنید که تمامی بخش های دستگاه سالم و محکم باشد. از کابل و سیم گرفته، تا پایه، راکت و المنت فلزی، لقمه ها، دسته و کلید، ولوم تنظیم حرارت و... که هر کدام در صورت خرابی می‌تواند مشکلاتی در کار ایجاد کند.

- میزان حرارت دهی اتو لوله را بسنجید. معمولا دستگاه های اتو لوله از 50 درجه سانتی گراد تا ماکزیمم 300 درجه سانتی گراد روی یک یا دو المنت جداگانه تولید حرارت می‌کنند. بهترین دما برای اکثر لوله های سبز و سفید بین 200 تا 300 درجه سانتی گراد است.

- روی هر اتو لوله سبز جای نصب لقمه قرار دارد. با توجه به سایز لوله و اتصالات، لقمه مناسب را قبل از داغ شدن دستگاه روی آن نصب کنید. سایزها و قطر استاندارد لوله سفید و سبز برابر 20 – 25 – 32 – 40 – 50 – 63 – 75  - 90 – 110 – 125 میلی متر بوده که چهار سایز 20 تا 40 میلی متر معمولا بیشترین استفاده خانگی و عمومی را دارند.

- دقت کنید که تعویض و بستن لقمه ها را در زمانی که هنوز دستگاه سرد است انجام دهید. عوض کردن لقمه در زمان داغ بودن، غیر از سختی و مشکلات، ممکن است به دستگاه و لقمه ها هم آسیب بزند.

- باقی وسایل مثل کاتر، قیچی لوله، پیچگوشتی و آچار، تراز، دستکش، متر نواری، انبردست و... را آماده به کار داشته باشید.

- سعی کنید لوازم مصرفی و خصوصا لوله و اتصالات را تمامی از یک برند و تولید کننده استفاده کنید. تجربه نشان داده تفاوت برندها در لوله های سبز و سفید روی کیفیت کار اتصال و عدم هماهنگی آنها تاثیر می‌گذارد. ضمن اینکه تا حد امکان سعی کنید از اتصال لوله سبز و سفید به‌هم خودداری کنید چرا که تفاوت جنس در این نوع لوله ها اتصال ماندگاری نخواهند داشت و معمولا لوله سبز در یک اتصال با لوله سفید بعد از چند وقت دچار ترکیدگی خواهد شد.

- در کنار دستگاه و تمام لوازم و ابزارها، عناوین مصرفی با توجه به پروسه کاری را هم آماده کنید. زانویی 90 و 45 درجه، دو راهی، سه راهی، بوشن اتصال یک سایز یا بوشن اتصال چند سایز لوله معمولا از جمله قطعاتی هستند که در یک نوبت لوله کشی ساختمان امکان استفاده دارند.

نحوه کار با اتو لوله کشی

مرحله اول، آماده سازی

ابتدا جایگاه دستگاه اتو لوله را مشخص کنید. جایی روی زمین که کاملا صاف باشد و سه پایه دستگاه براحتی در آن قسمت قرار بگیرد. سپس برق آن را وصل کرده و دقت کنید که کلیدهای المنت خاموش باشند و ولوم حرارت روی پایین ترین میزان باشد. سپس چک کنید که سایز و جفت لقمه های نر و ماده نصب شده با قطر لوله کاری هماهنگ و یکی باشد.

سر لوله و اتصالی که قرار است داغ شود را با قیچی لوله بر یا کاتر از قبل آماده کنید. تمام لقمه ها، المنت و سر لوله ها را تمیز کنید؛ زیر هر گونه زائده‌ای باعث کند و کم کیفیت شدن نتیجه کار خواهد شد. سایز لوله‌ای که می‌خواهید نصب کنید را از قبل برش دهید و قبل از اتصال به اتو لوله، آن را از لحاظ تراز و اندازه روی قسمت نصبی چک و تست کنید.

مرحله دوم، گرم کردن دستگاه

بعد از چک کردن مراحل قبل، اتو را روشن کرده و چند ثانیه تا چند دقیقه منتظر شوید تا گرم شود. بعد از گرمای اولیه، ولوم تنظیم درجه را چرخانده و با توجه به سایز لوله دمای المنت را به بالای 200 درجه سانتی گراد ببرید.

مرحله سوم، گرم کردن لوله و اتصالات

مهمترین بخش آموزش کار با اتو لوله کشی در این مرحله است؛ ابتدا باید چک کنید که گرمای المنت به مقدار خوبی رسیده و برای این منظور (اگر دستگاه نمایشگر نداشت)، باید با خود لوله این تست را انجام دهید. با فشاری نه کم و نه زیاد، دو سر لوله را به لقمه های نری و مادگی وارد کنید. اگر لوله سبز و سفید براحتی و با مقاومت مشخصی در لقمه نری و مادگی جای می‌گیرد و نرم می‌شود، یعنی این میزان گرما درست است. اگر این آب شدن خیلی زود اتفاق افتاد و لوله زیادی نرم شد، یعنی حرارت بیش از حد بالاست؛ اگر مقاومت لوله زیاد بود و نرم شدن به سختی صورت گرفت، یعنی المنت و لقمه به اندازه‌ای که باید هنوز داغ نشده است.

نکته دوم بسیار مهم در این مرحله این است که اتصال و فرو کردن لوله در لقمه ها باید کاملا عمود بر هم و تراز صورت گیرد. از خطوط حک شده روی لوله می‌توان برای تراز کردن استفاده کرد. فشار دست لوله به سوی لقمه‌ها کاملا مستقیم، یکنواخت و عمود بر لقمه باشد. هر لقمه اندازه و عمق کارگیر مشخصی دارد که گرم کردن لوله به همان میزان عمق مشخص شده کافی خواهد بود. برخی اتوها تایمر گرمایی دارند و اعلام می‌کنند که لوله باید چه وقتی از سوکت جدا شود. اما در صورت عدم وجود تایمر، می‌توان از جدولی که در بالا ارائه شد استفاده کرد.

مرحله چهارم، اتصال لوله ها و سرد شدن

بعد از در آوردن لوله‌ها و اتصالات از لقمه ها، بدون درنگ به متصل کردن آنها به‌هم بپردازید. دقت کنید که همان فشار مستقیم و عمود و یکنواخت هم اینجا اجرا شود. نکته فنی و به اصطلاح لم کار اینجاست که در این مرحله، بعد از فرو رفتن دو سر لوله به یکدیگر، در صورت امکان از نیم دور تا نهایت 2 دور، یکی از لوله ها را بچرخانید تا به این ترتیب اتصال صورت گرفته بسیار محکم‌تر شود. با توجه به جدول زمانی و سایز لوله باید هر اتصال را از چند ثانیه تا حدود چند دقیقه تحت فشار نگه دارید تا عمل جوش گرمایی لوله‌ها انجام گیرد. سپس زمان دومی نیز معمولا تا چند دقیقه باید به سرد شدن آنها اختصاص یابد. 

نکات مهم کار با اتو لوله کشی

- همیشه و همه وقت از لوازم ایمنی خصوصا دستکش در کار با اتو لوله استفاده کنید.

- برای هر سایز لوله از سایز لقمه دقیق بهره برده و اکیدا توصیه می‌شود لقمه ها از نوع تفلونی و عایق شده درجه یک و با کیفیت انتخاب شود.

- از ولوم تنظیم حرارت دستگاه استفاده کنید. نیازی نیست همیشه المنت اتو روی بیشترین و ماکزیمم درجه حرارت گرمایی باشد.

- حتما از دستگاهی استاندارد، با بدنه عایق، خوش دست و با کیفیت، المنت و راکت فلزی مرغوب و دارای کلید خاموش/روشن استفاده کنید.

- حوصله، صبر، دقت کردن و عجله نکردن یکی از کلیدهای لازم برای موفقیت در جوشکاری اتو لوله سبز و سفید است. ضمن اینکه همواره به میزان گرمای تولیدی دستگاه و محوطه حرارتی و کاری آن دقت کنید و توجه کنید پوست تان در معرض مستقیم حرارت قرار نگیرد.

ویدیو نحوه استفاده از اتو لوله کشی

در این مطلب با طریقه کار با اتو لوله کشی آشنا شدیم و مرور کردیم که چطور می‌شود از اتو جوش لوله سفید و سبز بهره برد. برای درک بهتر موضوع می‌توانید ویدیوی آموزشی زیر را نیز تماشا بفرمایید. ضمن اینه شما می‌توانید برای خرید اتو لوله در انواع مختلف با لوازم و متعلقات کامل ساخت شرکت های ایرانی و خارجی با ارسال رایگان و فوری و مشاوره فنی و تخصصی به فروشگاه ابزار مارکت مراجعه کنید.