روش خواندن میکرومتر و طرز کار با میکرومتر در ابزار مارکت

میکرومتر یکی از مهمترین ابزارهای دقیق برای پروژه‌های قطعه سازی، تراشکاری و ساخت وسایل با دقت بسیار بالاست. طرز کار با میکرومتر ارتباط مستقیمی به نوع نمایش آن یعنی میکرومتر ورنیه، ساعتی و یا دیجیتال دارد. از طرفی، امروزه در جهان صنعت میکرومترهای بسیار متنوعی از لحاظ کاربری با شکل‌ها و ساختارهای گوناگون ساخته می‌شوند؛ میکرومتر ساده، میکرومتر تخت، سه فک، میکرومتر فک دیسکی، مدل داخل سنج و خارج سنج، میکرومتر پیچ و غیره... تنها چند مدل از خانواده بزرگ میکرومتر هستند.

اما خواندن میکرومتر به روش درست و صحیح چگونه انجام می‌شود؟ تفاوت در اندازه گیری میکرومتر ورنیه و ساعتی با دیجیتال در کجاست؟ چطور می‌توان با سرعت بالا اندازه یک میکرومتر را خواند؟ تفاوت دقت و گام بندی میکرومتر چه تاثیری روی خواندن خطوط و اعداد آن دارد؟ با ما در این مقاله همراه باشید تا تمام حالات مختلف نحوه کار با میکرومتر را بررسی کنیم.

نحوه خواندن صحیح و استاندارد میکرومتر

قبل از شروع به کار با میکرومتر باید بدانید خوانش مدل‌های ساعتی و دیجیتال با مدل میکرومتر ورنیه کمی تفاوت دارد و ساده تر است. مدل میکرومتر دیجیتال و ساعتی مجهز به نمایشگر هستند و هنگام خواندن نیازی به دانش پیچیده و فرمول‌های حساب کردن خاص ندارند. اما روی میکرومتر ورنیه (ساده)، نمایشگری وجود ندارد و بجای آن، 2 یا 3 ردیف خطوط و اعداد روی محورهای فولادی آن حک شده است. برای خواندن یک اندازه در میکرومتر ورنیه، باید طبق فرمول استاندارد و راهنمای ابزار، اندازه نشان داده شده را محاسبه و تبدیل به عدد دقیق و صحیح آن کرد.

همانطور که گفته شد در میکرومتر ورنیه، 2 یا 3 ردیف خطوط و عدد و البته 1 عدد خط بلند و کشیده به نام خط نشانگر وجود دارد. این دو ردیف خط و عدد به عنوان دو پارامتر اصلی زیر شناخته می‌شوند:

• گام بندی خطوط و اعداد محور ثابت
• دقت و گام بندی اصلی میکرومتر Graduation

گام بندی محور و خط کش ثابت

به فاصله استاندارد بین هر دو خط اندازه گیری که روی محور ثابت و اصلی ابزار حک شده، گام خط کش اصلی میکرومتر می‌گویند. این عدد و فاصله بین هر دو خط ممکن است برابر 0.5 میلی متر یا 1 میلی متر باشد. عددی که هنگام اندازه گیری با کمک این خطوط بدست می‌آید، به معنای عدد بزرگ و اولیه یک اندازه است.

به عنوان مثال:

یک میکرومتر ورنیه سایز 0 تا 25 میلی متر دارای اعداد حک شده روی محور اصلی بین عدد 0 تا عدد 25 میلی متر است. بین این اعداد چندین خطوط حک شده که هر کدام نشانگر یک عدد است. اگر در این مدل میکرومتر گام خط کش 0.5 میلی متر دارد؛ پس یعنی اینکه هر خط این میکرومتر روی محور ثابت، با اندازه 0.5 میلی متر از عدد قبلی خود فاصله دارد. به این صورت:

0 – 0.5 – 1 – 1.5 – 2 – 2.5 – 3 و... تا آخر

حال اگر مثلا گام خطوط محور ثابت یک مدل میکرومتر، بجای 0.5 برابر با 1 میلی متر بود، پس فاصله بین هر خط عدد اصلی با خط بعدی 1 میلی متر است. به همین ترتیب برای دیگر میکرومترها نیز فاصله این خطوط طبق عدد گام بندی شده از طرف سازنده حک شده است.

دقت و گام بندی میکرومتر Graduation

اما گام بندی میکرومتر یا Graduation که در ایران به آن دقت میکرومتر هم می‌گویند، معمولا یک عدد کوچکتر و دقیق‌تر از 0.5 یا 1 میلی متر بوده و با تعداد خط و اعداد مختلف «روی فک متحرک و چرخان» میکرومتر ورنیه حک می‌شوند. این خطوط روی فک چرخان عدد اعشاری یک اندازه را حساب می‌کند و تعداد آنها در هر مدل میکرومتر، با توجه به گام و دقت آن متفاوت خواهد بود. به مثال زیر دقت کنید.

به عنوان مثال:

یک میکرومتر با ظرفیت انداره گیری 0 تا 25 میلی متر و با فاصله خطوط محور ثابت 0.5 میلی متر ساخته شده است. گام بندی اصلی و دقت این میکرومتر از طرف سازنده برابر با 0.01 میلی متر اعلام شده است. پس فاصله دو خط اندازه روی محور گردان این مدل میکرومتر برابر 0.01 میلی متر است. بنابراین تعداد 50 عدد خط از اعداد 0 تا 50 بر روی فک چرخان این میکرومتر حک می‌شود. هنگام اندازه گیری، وقتی خط نشانگر روی یکی از اعداد این فک گردان ایستاد، عدد و خط شمرده شده ضربدر گام ابزار (در اینجا 0.01 میلی متر) می‌شود و عدد اعشاری اندازه بدست می‌آید. سپس عدد اعشاری به عدد اصلی اضافه می‌شود. مثلا اگر فک گردان روی خط 29 ام فک گردان ایستاد، به اندازه 0.29 میلی متر به عدد اصلی اندازه (همان عدد محور ثابت) اضافه می‌شود.

خط نشانگر

اما به جز دو ردیف و عددی که بالاتر توضیح داده شد، بر روی محور اصلی یک میکرومتر، «یک خط بلند سرتاسری» نیز حک شده که به عنوان خط نشانگر اندازه شناخته می‌شود. وقتی محور چرخان میکرومتر در اندازه‌ای خاص قفل می‌کند و می‌ایستد، «یکی از خطوط فک گردان یا فاصله بین دو خط روبروی نوک این خط نشانگر قرار می‌گیرد.» به این ترتیب عدد اعشاری طبق جایگاه و جایی که نوک خط ایستاده محاسبه می‌شود و به عدد اصلی روی محور ثبت اضافه می‌گردد.

به عنوان مثال:

در یک میکرومتر سایز 0 تا 25 میلی متر، با گام خط کش ثابت 0.5 میلی متر و گام بندی اصلی 0.01 میلی متر که 50 عدد خط و عدد روی فک گردان دارد، عدد محور ثابت روی خط 5.5 میلی متر ایستاده است.

خط نشانگر روی خطوط فک گردان در برابر عدد 28 قفل شده است. به این ترتیب عدد 5.5 به اضافه عدد 0.28 میلی متر می‌شود و اندازه بدست آمده برابر زیر خواهد بود:

5.5+0.28=5.78 میلی متر

توضیحات بالا روش خواندن صحیح میکرومتر در تمام مدل‌هایی که 2  ردیف خط و عدد دارند را بیان می‌کند. بنابراین با توجه به 2 پارامتر یعنی گام خط کش ثابت و گام بندی میکرومتر روی فک گردان، در کنار خط نشانگر، می‌توان هر اندازه و عددی روی این مدل میکرومترهای ورنیه را خواند. در تصویر زیر نمونه متحرک دیگری از اندازه گیری و طرز کار یک میکرومتر نشان داده شده است.

نحوه خواندن میکرومترهای با گام بندی دقیق تر

همانطور که اشاره شد برخی میکرومترها در بازار وجود دارد که دارای 3 ردیف خط و عدد روی محورها هستند. این میکرومترها توانایی اندازه گیری فوق دقیق دارند و معمولا با گام بندی بسیار دقیق‌تر مثلا  0.001 – 0.002 – 0.005 میلی متر و... ساخته می‌شوند.

بر روی این مدل میکرومتر، علاوه بر ردیف 1 و 2 مثل میکرومترهای توضیح داده شده در قسمت بالاتر متن، یک ردیف سوم خط و عدد برای بدست آوردن «اعشار هزارم» اندازه نیز حک شده است. عددهای بزرگتر روی محور ثابت با همان گام 0.5 میلی متر و 1 میلی متر، عددهای اعشاری صدم روی محور گردان و این عدد اعشار هزارم روی محور اصلی و بالاتر درج می‌شوند.

بهتر است با یک مثال، روش خواندن میکرومتر فوق دقیق با گام بسیار کوچک را توضیح دهیم:

فرض کنید قطعه اندازه گیری شده در یک میکرومتر با گام 0.001 میلی متر طبق عدد و تصویر زیر نشان داده می‌شود. سه عدد نشان داده شده و اندازه واقعی قطعه طبق روش زیر محاسبه می‌شود.

• عدد اول و اصلی:

در این اندازه و این میکرومتر، گام بندی محور اعداد اصلی 0.5 میلی متر است، بنابراین در این مثال عدد اول با ایستادن فک روی خط 6 برابر با 6 میلی متر شده است.

• عدد دوم:

عدد دومی که بدست آمده، مقدار اعشاری صدم میلی متر یا همان دقت اندازه گیری طبق روش کلاسیک و عادی با شمردن خط فک گردان بدست می‌آید. در این مثال، فک و خط نشانگر عدد 21 را نشان می‌دهد که به معنای 0.21 میلی متر است.

• عدد سوم:

عدد سومی به معنای اعشار هزارم مقدار است و با توجه به خطوط فوق دقیق محور ثابت حساب می‌شود. در تصویر زیر این عدد روی 0.003 میلی متر قرار دارد.

بنابراین عدد اندازه قطعه بدست آمده در مثال زیر برابر این خواهد بود:

6+0.21+0.003= 6.213 میلی متر

ویدیوی آموزش کار و خواندن میکرومتر

در ویدیوی زیر نحوه خوانش میکرومتر ورنیه به صورت کامل و گام به گام توضیح داده شده است.

- دقت کنید که هنگام خواندن میکرومتر چشم شما زاویه دید 90 درجه و قائم روی خطوط داشته باشد.

- ضمن اینکه هنگام سفت کردن فک و گرفتن قطعه، حتما در انتها از استاپر جغجغه ای و هرزگرد میکرومتر استفاده کنید.

شما می‌توانید برای خرید میکرومتر داخل سنج و خارج سنج در انواع مختلف ورنیه، دیجیتال، ساعتی از برندهای معتبر خارجی و جهانی مثل اینسایز، آسیمتو، آکاد، میتوتویو و... به فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کنید. تمام محصولات به صورت اورجینال با ضمانت اصالت کالا و تضمین کالیبراسیون ارائه می‌شوند.