طریقه استفاده و نگهداری از پیستوله رنگ کاری

قبل از شروع زنگ کاری، ابتدا باید مدل پیستوله رنگ برقی یا بادی مناسب و همسو با پروژه خود را انتخاب کرده باشید. این موضوع بسیار مهم است چرا که نوع پیستوله (رنگ پاش، سایه پاش و...)، سایز نازل، فشار خروجی رنگ، حجم خروجی رنگ، مدل کاسه رو و کاسه زیر، HVLP یا LVLP بودن، 2 تنظیم یا 3 تنظیمه بودن، نوع رنگ مصرفی پایه آب یا روغنی و... با توجه با هر عمل نقاشی تفاوت دارد. پس در انتخاب و خرید پیستوله رنگ درست کاملا جدی باشید. حال با فرض بر انتخاب صحیح پیستوله، به موضوع اصلی این مقاله می‌پردازیم. جمله زیر را همیشه به یاد داشته باشید: 

طریقه استفاده از پیستوله + نگهداری از پیستوله رنگ دو بال پرنده نقاشی در پروژه های مختلف است.

با هر مدل پیستوله برقی یا بادی که کار کنید، این 2 مورد مهم همیشه باید رعایت شود. قبل از شروع کار با پیستوله رنگ در ابتدا کلیه اتصالات را از لحاظ سلامت و تمیز بودن بررسی کنید. تمامی موارد از جمله کمپرسور و شلنگ باد (برای پیستوله بادی)، منبع و کابل برق (برای پیستوله برقی، کاسه (مخزن) پیستوله، غلظت رنگ، نوع رنگ، سالم و تمیز بودن نازل سوزن پیستوله، تنظیم درست قدرت، حالت و زاویه خروجی رنگ و دیگر قطعات باید چک شوند. در مدل های بادی به وسیله آچار مناسب، شلنگ باد به پیستوله را کاملا محکم نمایید. مناسب ترین فشار باد را با توجه به شرایط و محیط رنگ کاری و میزان غلظت رنگ تعیین نمایید.

حالا اگر تمام موارد آماده است به سراغ رنگ آمیزی و نحوه کار با پیستوله می‌‎رویم. هنگام نقاشی و حین استفاده از پیستوله رنگ بادی و برق، چند پارامتر و بخش مهم باید در نظر گرفته شود:

• تکنیک
• تنظیم فشار
• نوع نازل و زاویه پاشش

تکنیک های نقاشی با پیستوله

ممکن است فکر کنید که تنها افراد حرفه‌ای و با تجربه روش درست نقاشی با پیستوله را بلدند اما در واقعیت و همیشه اینطور نیست؛ هر فردی با رعایت چند نکته می‌تواند به خوبی از پس نقاشی سطوح مختلف فلزی و ساختمانی بر آید. اولین مورد مهم تکنیک دست گرفتن پیستوله و سپس حرکات دست و بدن حین نقاشی است.

1. دقت کنید که پیستوله باید کاملا در دست اصلی مهار شده و بدون حرکت باشد.
2. پای اصلی را جلو داده و ستون کنید طوری که حین نقاشی تکان نخورید.
3. بهترین فاصله بین پیستوله و سطح قطعه کار حین پاشش حدود 15 تا 30 سانتی متر است.
4. پاشیدن رنگ از راست به چپ و از چپ به راست با سرعت یکنواخت باشد و در هر رفت و برگشت یکبار ماشه را رها کرده و دوباره بگیرید.
5. در موقع پاشیدن حرکت پیستوله بصورت خط مستقیم و افقی حرکت کند و کاملا موازی با سطح باشد. بهتر است هنگام حرکت دست، یک قدم نیز در راستای پاشش بردارید. چرا که اگر موقع نقاشی یک محدوده و خط، سر جای خود بایستید، حرکت دادن پیستوله در روی کار به صورت قوسی باعث می شود فاصله پیستوله نسبت به سطح در وسط کم شده و در کناره ها زیاد شود و این خود باعث شکم دادن رنگ در وسط می شود.
6. در نقطه استارت خط رنگ آمیزی چندان معطل نکنید و اجازه ندهید رنگ در نقطه شروع زیاد شده و پر حجم شود. به محض شروع پاشش و رنگی شدن سطح، پیستوله را حرکت دهید.
7. در نقطه پایانی هر خط پاشش، سریع پیستوله را عقب نکشید و اجازه دهید نقطه آخر هم به خوبی تمام خط حجم رنگ مناسب داشته باشد.
8. فاصله پیستوله تا سطح کار باید به اندازه و مناسب باشد. فاصله کم باعث تراکم زیاد رنگ گردیده و شره می کند و فاصله ی زیاد باعث پراکندگی رنگ گردیده سطح رنگ دانه، دانه یا زبر می شود به عبارتی به علت فاصله زیاد پیستوله با سطح رنگ قبل از اینکه به سطح برخرد کند به علت تماس زیاد با هوا پودر می شود و بعد از نشستن روی کار سطح را زبر می کند.
9. فاصله ی مناسب با توجه به انواع مختلف رنگ و غلظت های گوناگون بین 15 الی ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته شده است. در هر حرکت حدود ۵۰% از قسمت رنگ شده با حرکت قبلی مجددا تحت پوشش حرکت جدید قرار گیرد. علت این امر تراکم متفاوت پاشیدگی رنگ از پیستوله می باشد.
10. در موقع پاشیدن همیشه از طرف خودمان (لبه ای که به شما نزدیکتر است) شروع به پاشیدن کنیم تا گرد رنگ به طرف مقابل که رنگ نشده حرکت کند اگر از طرف مقابل بپاشیم گرد رنگ روی کاری که رنگ کرده ایم می‌نشیند و کار را زبر می کند.

فشار پاشش رنگ با پیستوله

در بخش دوم باید فشار و قدرت پاشش رنگ را طبق نیاز و قطعه کاری خود تنظیم کنید. این مورد به چندین پارامتر بستگی دارد که در ادامه آنها را مورد می‌کنیم:

1. نوع رنگ: اینکه چه مدل رنگی با چه غلظتی استفاده می‌کنید حین تنظیم فشار مهم است. برخی رنگ های روغنی و یا اینکه حجم بالایی از رنگ را برای سطحی خاص نیاز داشته باشید روی تنظیم فشار خروجی پیستوله تاثیر می‌گذارد.
2. نوع نازل: مدل و حالت پاشش رنگ طبق نازلی که انتخاب شده نیز با فشار پاشش رنگ ارتباط مستقیم دارد.
3. دمای رنگ: بله! درست خواندید! دما و درجه حرارت رنگ هنگام پاشیدن و دمای قطعه کار در کیفیت کار نقش مهمی ایفا می کنند. درجه حرارت رنگ در موقع پاشیدن از ۲۲ درجه تا 60 درجه سانتیگراد و قطعه کار از ۲۲ تا ۳۰ درجه با بالاتر توصیه می شود.
4. برای تنظیم این پارامتر، بهتر است فشار ورودی پیستوله (یعنی سرعت چرخش موتور در پیستوله برقی و فشار باد کمپرسور در پیستوله بادی) را روی کمترین حالت بگذارید و بصورت تست، رنگ آمیزی را انجام داده و نتیجه را مشاهده کنید. اگر حجم مواد و رنگ کم بود، آرام آرام فشار را بالا برده و دو مرتبه تست کنید تا ضخامت رنگ و متریال مورد نظرتان روی قطعه پاشیده شود.
5. فشار هوای لازم جهت پودر کردن رنگ به جنس و غلظت رنگ بستگی دارد فشار هوای خیلی کم رنگ را کاملا گرد نکرده و سطح رنگ شده چروک بر می دارد و فشار هوای زیاد سطح رنگ شده دانه می زند پیستوله باید طوری تنظیم شود که هوا و رنگ به یک نسبت متعادل مخلوط و از درپوش پیستوله خارج شوند و البته این مورد به کیفیت باد تولیدی کمپرسور باد نیز بستگی دارد.

نوع نازل و زاویه پاشش رنگ

نکته مهم بعدی انتخاب صحیح سایز نازل و همینطور تنظیم پاشش آن است. در داخل دفترچه راهنما برای نازل ها و همینطور بر روی هر نازل پیستوله معمولا یک عدد سه رقمی نوشته شده که نشانه زاویه درست پاشش رنگ با آن ناطل و همینطور سایز قطر دایره خروجی نازل است. یعنی مثلا نازل سایز 515 به معنای زاویه پاشش مناسب کار 50 درجه و دارا بودن یک سوراخ قطر 15 میلی متری برای پاشش رنگ است. پس طبق همین راهنما باید قبل از شروع نقاشی نازل و زاویه پاشش درست را انتخاب کنید.

نحوه تنظیم پیستوله

پیستوله از چند قسمت قابل تنظیم تشکیل شده که با تنظیم درست آنها می توان رنگ مطلوبی را بر روی سطح پاشید در قسمت جلوی پیستوله یک درپوش هوا وجود دارد که به وسیله آن می توان چگونگی پخش کردن ذرات رنگ را تغییر دهیم پترن نرمال خروجی از پیستوله حالت بیضی دارد یک اصل کلی برای تنظیم طرح رنگ بدین صورت است که درازای پترن بیضی شکل باید با راستای حرکت پیستوله زاویه ۹۰ درجه بسازد به عنوان مثال اگر حرکت پیستوله در راستای افقی است باید شاخک های درپوش هوا در راستای افقی قرار بگیرد تا درازای طرح رنگ بیضی آن عمود بر راستای حرکت باشد.

اگر بخواهیم عرض پاشش رنگ را کم و زیاد کنیم به فرض مثال برای یک سطح پهن به عرض زیاد پاشش و برای یک سطح باریک مانند پایه یک صندلی به عرض کم پاشش نیازمندیم برای این منظور پیچی در کنار پیستوله قرار دارد که با بازکردن آن عرض پاشش افزایش می یابد و با بستن آن عرض پاشش کاهش می یابد. پیچی که در قسمت پشت پیستوله قرار دارد به وسیله آن می توان میزان رنگ خروجی را افزایش یا کاهش داد هر چه پیچ فوق را ببندیم میزان رنگ خروجی کاهش می یابد و برعکس آن یعنی با باز کردن پیچ میزان رنگ خروجی افزایش می یابد. در برخی از پیستوله ها پیچی برای تنظیم هوا تعبیه شده که با باز و بسته کردن این پیچ می توان میزان فشار هوا را تنظیم کرد.

نقش کمپرسور برای تامین هوای پیستوله بادی

از کمپرسور یا پمپ باد به منظور تامین هوای مورد استفاده پیستوله استفاده می شود؛ هر کمپرسور دارای مخزن با حجم مشخص و همینطور فشار باد خروجی بر حسب بار Bar یا PSI است که با تنظیم آن، قدرت باد ورودی به پیستوله مشخص شده و سپس بر روی پیستوله امکان تنظیم قدرت باد جهت پاشش رنگ به کمک ولوم فلزی وجود دارد. نکاتی که در مورد کمپرسورها حین استفاده برای پیستوله نقاشی باید رعایت شود به ترتیب زیر است:

۱- سیستم هوای فشرده کارگاه بایستی خارج از اتاق رنگ پاشی بوده و فاصله آن با اتاق رنگ پاشی حداکثر ۸ متر باشد.

۲- پس از پایان کار روزانه هوای مخزن به وسیله پیچ خروسک تخلیه و آب لوله های هوای فشرده تا روز بعد تخلیه شود.

۳- هوای فشرده مورد مصرف در رنگ پاشی بایستی تمیز و عاری از هر گونه مواد روغنی و گردو غبار و رطوبت باشد به این منظور کمپرسور باید مجهز به رگولاتور باشد این دستگاه هم فشار هوا را یکسان نگه می دارد و هم از ورود گرد و غبار و رطوبت به داخل لوله های هوا جلوگیری می کند.

هوا به طور معمول حاوی مقداری بخار آب می باشد. ضمن فشردن هوا و ذخیره آن در مخزن کمپروسور، هوا مجددا سرد شده و این تغییر دما باعث تقطیر بخار آب می گردد. در مخزن ذخیره ی هوا و همچنین در مسیر لوله یا شیلنگ عبور، هوا جمع شده و اگرخارج نشود به همراه رنگ به سطح رنگ آمیزی شونده نشسته و باعث دانه دانه شدن و نا یکنواختی سطح رنگ پس از خشک شدن می گردد. لذا به منظور جلوگیری از چنین نقیصه ای شیرهای مخصوصی برای تخلیه آب در مخزن کمپروسور و همچنین در بعضی از پیستوله ها تعبیه شده است.

مثل تمامی ابزارها، در طریقه استفاده از پیستوله رنگ کاری نیز ممکن است مشکلاتی رخ دهد. این مشکلات گاهی به دلیل خرابی و مستهلک شدن وسیله، مرغوب نبودن مواد مصرفی، عدم دانش کافی در کار با پیستوله و یا موارد دیگر باشد. مشکلات زیر از جمله مواردی بوده که ممکن است هنگام رنگ آمیزی با پیستوله بادی و برقی رخ دهد:

شره کردن

شره کردن چه به صورت پایین آمدن یک قطره و چه به صورت ریزش یک سطح باشد دلیل آن جمع شدن بیش از حد رنگ در یک محل می باشد و احتمالا به علت های زیر رخ می‌دهد:

• حرکت پیستوله رنگ پاش با سرعت پایین یا نامتوازن صورت بگیرد
• رنگ بیش از حد رقیق باشد.
• فاصله پیستوله تا سطح کار بیش از حد نزدیک باشد.
• زاویه نگه داشتن پیستوله نسبت به کار اشتباه باشد.
• ضخامت رنگ پاشیده شده بر روی سطح زیاد باشد.

راه بر طرف کردن عیب: بعد از خشک رنگ قسمت های شره کرده را سنباده زده و مجددا رنگ می پاشیم.

خشک شدن رنگ با ظاهری پودری

گاهی اوقات پس از رنگ کاری، قسمت رویی و اولیه سطح زنگ شده به شکل پودری و دانه دانه در می آید. این مشکل ممکن است بخاطر موارد زیر باشد: 

• فاصله زیاد پیستوله رنگ پاش تا کار در موقع پاشیدن که باعث میشه رنگ قبل از رسیدن به کار خشک شده باشد.
• پاشیدن با فشار هوای زیاد و تنظیم نبودن فشار خروجی کمپرسور هوا.
• نشستن گرد رنگ قسمت های در حال رنگ بر روی قسمتهای رنگ شده.

تف کردن پیستوله

در برخی مواقع حین نقاشی و بیرون آمدن رنگ از پیستوله، چند قطره رنگ و یا مقداری از آن به شکل پرتی و هدر رفت از کنار نازل و سوزن به پایین و اطراف ریخته می‌شود. این عیب که اصطلاحا به تف کردن پیستوله معروف است به علت های زیر می تواند اتفاق بیفتد:

• رنگ بیش از حد غلیظ است.
• مجاری پیستوله کثیف و یا گرفته است.
• فشار باد ورودی به پیستوله خیلی کم است.

پوست پرتقالی شدن

در این عیب رنگ بعد از خشک شدن ظاهری ناهموار شبیه روی پوست پرتقال پیدا خواهد کرد. اتقافی که خوشایند نیست و باعث عدم رضایت نقاش و کاربر خواهد شد و خصوصا در یک محدوده نقاشی وسیع و بزرگ ظاهر ناخوشایندی داشته و یکدستی کار را از بین می‌برد. دلایل وقوع این مشکل ممکن در بین موارد زیر باشد:

• فاصله پیستوله تا سطح کار بسیار نزدیک است.
• رنگ به مقدار مناسب رقیق نشده است.

نشت کردن رنگ

نشت رنگ از نازل یا اتصالات دیگر روی پیستوله (حتی بدون فشار دادن ماشه) ریشه در کیفیت پایین مواد، مستهلک شدن، یا فشار بیش از حد ماده در داخل پیستوله دارد. هنگامی که رنگ از بخش های مختلف پیستوله نشت می‌کند، معمولا یک عامل مزاحم یا عدم توجه به آماده سازی پیستوله برای نقاشی باعث این مشکل شده است:

• آسیب دیدن سوزن مایع پیستوله و عدم تعویض آن.
• استهلاک بالا و فرسوده شدن قطعات و اتصالات پیستوله.
• عدم تمیزکاری صحیح و کامل پیستوله.
• عدم مونتاژ و بستن درست پیستوله بعد از تمیزکاری.
• وجود آشغال درنوک نازل سوزن که درست در جای خود ننشسته است.
• بیش از حد رقیق بودن رنگ و مایع که با فشار زیاد از درزها بیرون می‌زند.

اکنون و بعد از اینکه یاد گرفتیم چگونه پیستوله رنگ را آماده و استفاده کنیم، در انتهای کار، نگهداری از پیستوله رنگ کاری و مراقبت از ابزارمان بسیار اهمیت دارد. در نظر داشته باشید که این پیستوله قرار است برای شیفت کاری بعدی نیز آماده باشد پس باید در انتهای هر مرتبه نقاشی آن را طبق روش های استاندارد پاکسازی کرده و ایرادان آن را رفع کنید.

• بعد از اتمام رنگ کاری کل بدنه پیستوله را درون محلول تمیز کننده قرار دهید و بخوبی تمیز نمایید.
• کلاهک و نازل باید بصورت جداگانه در محلول با برس بخوبی تمیز شوند.
• بهتر است محلول تمیز کننده را در مسیر عبور رنگ اسپری نمایید و مراقب باشید منافظ کلاهک و نازل صدمه نبینند.
• برای تنظیم سوزن پیستوله و پیستوله برقی بهتر است در زمان نصب ماشه را به عقب بکشید.
• با کوچکترین خرابی و شکستگی هر قطعه پیستوله آن را تعمیر یا تعویض کنید.
• از فرچه سیمی و سوزن تمیزکننده استاندارد و فابریک برای تمیز کردن پیستوله خود استفاده کنید.
• برای تمیز کردن سوراخ نازل پیستوله، نیازی نیست که هر بار آن را باز کنید، بلکه بعد از چندین بار استفاده و یا اگر بین دو نوبت کاری فاصله زیاد است، نازل را برای پاکسازی باز کنید.

نکات ایمنی مهم در کار با پیستوله

به علت به وجود آمدن گرد رنگ و بخارات خطرناک که می تواند مشکلات شدید تنفسی ایجاد کند. مطلوبترین جا برای رنگ کاری با اسپرهای رنگ پاش اتاقک مخصوصی است که فن تخلیه و سیستم آبشار رنگ باشد. در صورت نبودن اتاقک چاره بعدی انجام عملیات رنگ کاری در فضای باز می باشد فضای باز این مزیت را دارد که جریان هوا علاوه بر ایجاد حالت تهویه باعث دور کردن گرد رنگ می شود و از نشستن آن بر روی قسمت های رنگ شده تا حد زیادی جلوگیری می کند.

 برای محافظت از دستگاه تنفسی در هنگام کار کردن با اسپری های رنگ پاش به علت به وجود آمدن بخارات خطرناک و گرد رنگ باید از ماسک های تنفسی استفاده کرد در هنگام نصب این ماسک ها بر روی صورت باید دقت شود که طوری در روی صورت نصب شوند که از هر گونه نشت گرد رنگ و بخارات خطرناک به داخل ماسک جلوگیری کنند.

بهتر است از قبل از کار با پیستوله رنگ را تمیز و صاف کنید؛ برای این کار می‌توانید از صافی، توری و یا فیلترهای مخصوص رنگ بهره ببرید.

توصیه می شود قبل از شروع کار با پیستوله، چند بار با آب و با رنگ، پیستوله را تست کرده و از قدرت پاشش، سلامت بودن ابزار و حالت پاشش اطمینان حاصل کنید.

مشاهده کردید که از آغاز فرآیند انتخاب پیستوله رنگ آمیزی تا هنگام نقاشی روی سطوح مختلف ساختمانی، صنعتی، بدنه ماشین، چوب و فلزات و همینطور پایان کار، چه نکاتی مهم در مورد پیستوله وجود دارد. تمامی این موارد برای هر فر ماهر و یا مبتدی باید اجرا شود تا شما بتوانید هم کیفیت رنگ کاری بالایی داشته و هم از عملکرد خود راضی باشید. علاوه بر آن بتوانید یک پیستوله بادی یا برقی را برای سالیان طولانی جهت پروژه های متنوع نقاشی اسفاده کرده و عمر مفید پیستوله خود را افزایش دهید.

البته که کیفیت بالای خود ابزار نیز مهم است. پس اگر قصد خرید پیستوله رنگ را دارید می‌توانید به مرجع تخصصی ابزار کشور و فروشگاه آنلاین ابزارمارکت مراجعه کرده بهترین پیستوله را برای کار خود از بین برندهای ایرانی و خارجی انتخاب کنید. تمامی محصولات بصورت اورجینال ارائه شده و به سرتاسر ایران در اسرع وقت ارسال می‌شوند.