آموزش کار با دستگاه بالانس چرخ خودرو

تایر و رینگ اتومبیل ممکن است به دلایل مختلفی دچار آسیب های کوچک و بزرگ شود و از گرد بودن کامل خارج شود؛ این تغییرات حتی خیلی کوچک باعث می‌شود تا بالانس و تعادل چرخ به‌هم خورده و در نتیجه فرمان خودرو درست عمل نکند، یا ماشین بلرزد و... به طور خلاصه عملکرد ماشین مشکل پیدا کرده و ممکن است اتفاقات ناگواری رخ دهد. برای رفع و تعمیر نابالانسی چرخ از یک یونیت صنعتی به نام دستگاه بالانس چرخ استفاده می‌شود. برای ماشین سواری، اسپرت، شاسی بلند، کامیون و... انواع بالانسر چرخ در بازار وجود دارد.

در تعریف کلی، بالانس چرخ به دستگاهی صنعتی تکفاز یا سه فاز گفته می‌شود که با نصب چرخ خودرو روی محور آن و چرخاندن لاستیک ماشین می‌تواند تاب و انحراف آن را در نقاط مختلف بیرونی و داخلی رینگ و تایر ماشین شناسایی و حذف کند. این فرآیند با دادن مشخصات و ابعاد چرخ به دستگاه، چرخاندن نرم چرخ روی محور و نصب وزنه سربی توسط کاربر انجام می‌گیرد.

در یک تعمیرگاه و مکانیکی خودرو ممکن است انواع بالانس چرخ سواری و اسپرت، بالانس چرخ کامیونی دیجیتال، نیمه اتوماتیک و اتوماتیک دیده شود. این دستگاه ها همچنین انواع بالانس چرخ ایستاده، رومیزی و روکار (درجا) دارند که نحوه استفاده آنها کمی متفاوت خواهد بود. ما در ادامه این مقاله به آموزش روش استفاده از بالانس چرخ سواری ایستاده دیجیتال می‌پردازیم.

مرحله 1 - آماده کردن دستگاه و چرخ

قبل از شروع، ابتدا باید از سالم بودن دستگاه خود و داشتن تمامی وسایل مورد نیاز اطمینان حاصل کنید. برای کار با دستگاه بالانس چرخ، غیر از داشتن خود یونیت، این وسایل کاربردی زیر باید آماده باشند که معمولا تمام دستگاه های بالانس چرخ آنها را به همراه خواهند داشت:

• فک و مهره کونیک در سایزهای مختلف
• مهره پاپیونی
• فنر نگهدارنده
• چکش سربی
• خط کش منقاری
• خط کش فاصله چرخ
• وزنه سربی (مخصوص رنگ فولادی یا آلومینیومی)

 همراه داشتن این لوازم در کنار خود دستگاه بالانس چرخ برای شروع پروسه متعادل کردن تایر کافی خواهد بود. غیر از این موارد، باید خود لاستیک نیز آماده باشد. برای کار با دستگاه بالانس چرخ ایستاده، باید چرخ را به طور کامل با رینگ از ماشین جدا کنید و بهتر است قطر رینگ را از قبل بدانید. قطر رینگ روی لاستیک و یا خود رینگ نوشته شده است.

مرحله 2 – نصب چرخ روی دستگاه

قبل از گذاشتن چرخ با رینگ روی محور دستگاه بالانس، ابتدا باید یک فک کونیک متناسب با حلقه داخلی رینگ فلزی چرخ و یا فنر نگهدارنده را روی محور بگذارید. معمولا دستگاه بالانس چرخ فک اولیه را دارد و تنها با فنر روی آن قرار گرفته شود. برخی مدل ها نیز هر دو فک نگهدارنده و فنر را باهم دارند.

بعد از آن، چرخ و رینگ باید به آرامی و طوری که هیچ آسیبی نبیند روی محور قرار بگیرد. رینگ روی محور ابتدا به صورت شل باشد. سپس کونیک دوم و مناسب با سایز قطر دایره داخلی رنگی را روی محور قرار دهید. دقت کنید که قطر کونیک باید کاملا در درون قطر درونی رینگ فلزی جای بگیرد. بعد از فیت شدن اولیه، باید مهره محکم کننده با مهره پاپیونی روی کونیک دوم قرار بگیرد. با گذاشتن و چرخاندن مهره پاپیونی روی شفت روزه دار دستگاه، کونیک سفت می‌شود. مهره را با کمک دست یا آچار محکم کنید اما دقت کنید که نباید چرخ را خیلی زیاد محکم کرد! تنها یک نگهداشتن ساده و استحکام معمولی کافی است.

مرحله 3 – وارد کردن مشخصات چرخ به دستگاه

در این مرحله با توجه به پنل دستگاه، باید مشخصاتی چون قطر رینگ، عرض لاستیک و چرخ و فاصله چرخ با دستگاه روی محور را وارد پنل دیجیتال آن کنید. قبل از دادن مشخصات باید مود کاری و حالت دستگاه را انتخاب کنید که 3 حالت داینامیک، استاتیک و آلومینیوم Alu یا Alloy (رینگ اسپرت) روی آن موجود است. معمولا در یک بالانس گیری معمولی روی رینگ سواری غیر اسپرت، حالت باید داینامیک باشد. بعد از روشن کردن دستگاه در ابتدای کار، باید هر دو عدد و کادر صفحه نمایش دیجیتال که بیانگر بالانس بخش خارجی و بالانس بخش داخلی چرخ است باید صفر باشند!... بعد از اطمینان از این کار، شروع به دادن مشخصات چرخ به دستگاه کنید.

عدد اول:

حالت اول یا A مخصوص فاصله چرخ با دستگاه است. وقتی رینگ روی محور محکم شده، با کمک خط کش فاصله که در کنار بدنه دستگاه و به صورت کشویی قرار دارد، فاصله چرخ نصب شده روی محور با بدنه را بدست آورید. بعد این عدد را در پنل دستگاه وارد کنید. معمولا واحد میلی متر است و دقت کنید که حالت و آپشن پنل انتخابی روی A باشد. در برخی مدل‌های پیشرفته‌تر و اتوماتیک، با کمک همین خط کش و با دادن این عدد به دستگاه، به طور خودکار، قطر رینگ توسط یونیت و مکانیزم داخلی محاسبه می‌شود و نیازی به عدد سوم نخواهد بود.

عدد دوم:

این عدد مخصوص عرض و پهنای لاستیک است. با عوض کردن حالت روی پنل از A به B، می‌توان این عدد را وارد کرد. برای اندازه گیری عرض تایر از خط کش منقاری استفاده می‌شود. به سادگی دو سر و عرض چرخ را با کمک این خط کش اندازه گرفته و عدد را با واحد میلی متر به دستگاه وارد کنید.

عدد سوم:

آخرین عدد وارد شونده قطر رینگ است که کافیست عدد قطر با حرف D روی رینگ یا لاستیک را شناسایی کرده، سپس حالت وارد کردن عدد به پنل را روی حالت d قرار دهید و این عدد را وارد کنید. در صورت داشتن دستگاه بالانس چرخ اتوماتیک، نیازی به وارد کردن این عدد سوم نیست و دستگاه در زمان دادن عدد اول، قطر رینگ را به طور خودکار شناسایی می‌کند.

مرحله 4 – شناسایی میزان نابالانسی

بعد از وارد کردن مشخصات و آماده بوده همه چیز، با کلید استارت، محور دستگاه را راه بیندازید. موتور بالانس چرخ برای چند ثانیه شروع به چرخش می‌کند و تایر را می‌گرداند. در زمان چرخش هرگز به دستگاه و لاستیک دست نزنید، چرا که شناسایی عدم تعادل چرخ باعث اشتباه و خطا خواهد شد.

در زمان کوتاهی، چرخ و محور خواهد ایستاد و روی هر دو کادر صفحه نمایشگر دیجیتال، دو عدد ثبت می‌شود. این اعداد نشان از کمبود وزن آن سمت از چرخ به گرم است. کادر بیرونی (معمولا سمت راست) مربوط به وزن بالانس بیرون چرخ و کادر درونی (معمولا سمت چپ) مربوط به داخل رینگ و تایر است. به طور مثال اگر بعد از تست بالانس گیری یک چرخ، کادر راست عدد 15 را نشان می‌دهد و کادر چپ عدد 40 نشان می‌دهد، یعنی این چرخ به یک وزنه 15 گرمی و بالانس گیری در سمت خارجی و بیرونی و به یک وزنه 40 گرمی در سمت داخلی خود احتیاج دارد.

مرحله 5 – بالانس کردن چرخ

بعد از تست اولیه و شناسایی نابالانس بودن، باید وزنه ها را به دو طرف چرخ نصب کرد. قبل از نصب وزنه، ابتدا باید سایدی که می‌خواهید ابتدا روی آن جهت وزنه را نصب کنید انتخاب کنید. به طور مثال اگر از سمت بیرونی رینگ شروع می‌کنید، قبل از نصب وزنه، ابتدا چرخ را با دست و خیلی آرام بچرخانید تا نقطه نابالانسی مشخص و دقیق لاستیک روی بالاترین قسمت و نقطه قرار بگیرد. برای این کار وقتی چرخ را با دست می‌گردانید، چراغ های LED روی پنل دستگاه روشن و خاموش می‌شوند؛ هر مدل دستگاه بالانس چرخ ممکن است شکل چراغ و نشانگر متفاوت داشته باشد، اما حتما هر کدام نشانه‌ای برای این کار خواهند داشت. روشن شدن همه چراغ‌های LED یا چشمک زدن یا حالتی دیگر این وضعیت را به کاربر نشان خواهد داد. با نمایش این حالت چراغ ها، خواهید فهمید که نقطه‌ی نابالانس لاستیک در سمت خروجی تایر روی حالت بالا قرار گرفته است.

دقیقا عین همین پروسه را باید برای سمت داخلی چرخ و کادر نمایش و چراغ های LED سمت چپ دستگاه انجام دهید. سپس چرخ برای نصب وزنه ر هر سمت آماده خواهد بود.

بعد از از پیدا کردن نقطه دقیق نابالانسی چرخ، باید وزنه سربی مخصوص را با چکش سربی به قسمت شیار بین رینگ و لاستیک روی چرخ وصل کنید. مقدار وزنه باید دقیقا طبق عدد نشان شده انتخاب شود و دقت کنید که وزنه به جنس رینگ هم ربط دارد. وزنه های سربی رینگ استیل و فولادی با قطر و پهنای ضخیم‌تر و ساخته شده و وزنه رینگ اسپرت، نازک تر خواهند بود.

سپس وزنه را به طور صحیح طوری که لبه نازک آن روی شیار بین لاستیک و رینگ قرار بگیرد، روی چرخ بگذارید و با کمک چکش سربی آن را بکوبید. به طوری وزنه کاملا روی چرخ سفت و چفت شود.

مرحله آخر – تست پایانی بالانس چرخ

در مرحله پایانی و نصب هر دو وزنه، یکبار دیگر تست بالانس گیری چرخ را با دستگاه انجام دهید؛ بعد از این کار باید هر دو عدد کادرها 0.0 صفر را نشان دهد. در این صورت چرخ بالانس شده است. در صورت نشان دادن عددی غیر از صفر، یعنی اینکه چرخ یا به خوبی بالانس نشده، یا وزنه به سر نقطه صحیح قرار نگرفته و یا یک نقطه دیگر غیر از نقطه‌ای که وزنه سربی نصب شده، نیاز با بالانس شدن مجدد دارد.

در بخش پایانی مقاله آموزش جامع کار با دستگاه بالانس چرخ خودرو می‌توانید ویدیوی آموزشی نحوه کار با بالانس چرخ را به طور کامل مشاهده کنید. همچنین شما می‌توانید برای خرید دستگاه بالانس چرخ در انواع مدل های سواری، کامیونی دیجیتال و اتوماتیک به فروشگاه ابزار مارکت مراجعه کنید و از مشاوره و راهنمایی رایگان و ارسال فوری به سراسر کشور بهره ببرید.