نحوه کار با مته تیز کن به همراه ویدیوی آموزشی
در ابتدا باید بدانید که روش کار با مته تیز کن به نوع دستگاه و سایز مته بستگی دارد. فرآیند تیز کردن یک مته بسیار آسان و ساده است اما نیاز به رعایت چند نکته دارد. اگر نمی‌دانید نحوه کار با مته تیز کن چگونه است؟ یا اگر جهت نوک مته و مدل دستگاه تیز کن خود را نشناسید و ندانید چطور باید یک مته را تیز کرد؟ ما در این مطلب از وبسایت ابزار مارکت، به همراه یک ویدیو آموزش گام به گام کار با مته تیز کن برقی را بررسی می‌کنیم. برای شروع ابتدا بهتر است یک تعریف کلی از دستگاه مته نیز کن و انواع آن داشته باشیم.
دستگاه مته تیز کن چیست؟
دستگاه مته تیز کن به ابزاری می‌گویند که به صورت دستی یا برقی انواع مته های فلز و آهن بر را تیز می‌کند. این گروه ابزار دارای اجزاء اصلی مثل جایگاه نگهدارنده مته، الماسه و تیغ تیز کن سر مته، پیچ تنظیم و... هستند. دقت کنید که این دستگاه‌ها برای تیز کردن مته الماسه و دیوار مناسب نیستند چرا که سر مته دیوار و سقف دارای طراحی الماسه دار بوده و معمولا وقتی این الماسه از بین برود، امکان تیز کردن دوباره آن وجود نخواهد داشت.
در یک تعریف کلی از روش کار مته تیز کن می‌توان گفت که هنگام کار با این دستگاه ها، مته روی نگهدارنده قرار گرفته و با تنظیم زاویه سر مته و جهت چرخش صحیح، به کمک چرخاندن الماسه دستگاه، نوک مته‌ی کند شده یا شکسته تیز می‌شود. اما در نگاهی دقیق‌تر باید گفت که بر اساس طراحی، ساختار و انواع مدل های مته تیز کن، نحوه کار آنها نیز کمی باهم فرق می‌کند.
انواع دستگاه مته تیز کن شامل موارد زیر است:
مته تیز کن سر دریلی
این ابزار ساده و کوچک معمولا از جنس پلاستیک و از یک نگهدارنده شیار دار با سر زاویه دار و کج به همراه یک سنباده گرد چرخان تشکیل شده است. کاربر مته را با توجه به سایز روی جایگاه و شیار صحیح بدنه آن قرار می‌دهد و سپس با چرخاندن سنباده سر ابزار، نوک مته را تیز می‌کند. دستگاه مته تیز کن سردریلی بیشتر برای سایزهای کوچک مته و تیز کردن سطحی و نه چندان حرفه ای مناسب است.
مته تیز کن برقی اسپیرال
این نوع تیز کننده مته برقی ساختار ساده‌ای داشته و دارای یک پایه و یک ماژول سری مته گیر با سوراخ های متعدد و سایز بندی شده است. در مته تیز کن اسپیرال یک مته در سوراخ مورد نظر قرار گرفته و با چرخش موتور و الماسه دستگاه، نوک آن تیز می‌شود. مکانیزم کار این مدل کاملا حرفه ای نیست و تنظیم فشار و ارتفاع الماسه داخلی و سنباده آن به صورت دستی است.
مته تیز کن برقی حرفه ای
پیشرفته‌ترین و کامل‌ترین نوع مته تیزکن برقی که دو مرحله کاری دارد نوع حرفه ای است. این دستگاه مته تیز کن برقی هم نوک مته را از جهت پهن آن و هم زاویه شیارهای مته را تیز و یکدست می‌کند. طرز کار مته تیز کن برقی بسیار ساده و روش کار و تنظیم آن نیز خودکار و سریع است که در ادامه مطلب به آن اشاره خواهیم کرد.
نحوه کار با مته تیز کن سر دریلی
در هنگام تیز کردن مته با تیز کن سر دریلی باید توجه کنید که این نوع ها کاربری محدودی دارند. مته تیز کن سردریلی نمی‌تواند زاویه نوک و سر بیت مته را تیز کند و تنها برای یک تیز کردن سطحی برای وجه پهن نوک مته مناسب است. اکثر دستگاه مته تیز کن های سر دریلی تنها برای مته های با زاویه نوک 118 درجه که نوعی از مته آهن بر عمومی و پر کاربرد در خانه و کارگاه دارند استفاده می‌گردد.
روش کار با مته تیز کن سر دریلی به این گونه است که ابتدا قسمت سر دریلی ابزار که مجهز به یک سنباده سنگی است، درون سه نظام دریل برقی یا شارژی قرار می‌گیرد و محکم می‌شود. سپس مته طبق سایز قطر میله و شیارهای بدنه ابزار روی شیار درست و صحیح قرار می‌گیرد. با قرار گیری مته در جایگاه خود، باید به کمک فشار دست و انگشت، بدنه آن را روی شیار پلاستیکی مته تیز کن فشار دهید و نگه دارید تا حین کار تیز کردن، مته از جای خود بیرون نیاید.
-- نکته مهم:
اگر طراحی ساخت و مدل بدنه دستگاه مته تیز کن سر دریلی به نوعی است که شیار و مته سمت راست شما قرار می‌گیرد، جهت چرخش سه نظام دریل حین تیز کردن باید در سمت چپگرد باشد. در این صورت مته تیز خواهد شد؛ اگر جهت چرخش دریل در این حالت به سمت راستگرد باشد، مته بجای تیز شدن، کند می‌شود!
نحوه کار با مته تیز کن برقی اسپیرال
طرز کار مته تیزکن اسپیرال بدین گونه است که ابتدا باید دقت کنید که چه ماژولی روی آن قرار دارد. معمولا هر دستگاه تیز کن مته اسپیرال دارای یک ماژول کوچک برای سایزهای کوچکتر مته مثلا بین 3 تا 10 میلی متر و همنیطور دارای یک سری مته گیر بزرگتر برای بازه سایز مته 8 تا 16 میلی متر است. با توجه به سایز مته کند شده که قرار است آن را تیز کنیم، باید ماژول صحیح روی پایه دستگاه نصب شود.
برای شروع تیز کردن، بعد از نصب ماژول، ابتدا دقت کنید که مته شکسته یا مته کند شده کاملا تمیز و خشک باشد. سپس سوراخ درست و مربوط به آن سایز مته را روی ماژول پیدا کنید. (به طور مثال مته سایز 5 روی سوراخ سایز 5 قرار می‌گیرد) و آن را به صورت عمودی به طوری که سر ابزار داخل ماژول قرار بگیرد، مته را درون سوراخ قرار دهید. قرارگیری مته در ماژول مدل های تیز کن اسپیرال تنها از یک طرف اتفاق می‌افتد و بعد از گذاشتن صحیح آن در سوراخ، مته دیگر نخواهد چرخید.
بعد از ثابت کردن مته، دستگاه را روشن کنید، صدای برخورد الماسه دستگاه با نوک مته و تراشیدن و صاف کردن آن به گوش خواهید رسید. اگر این صدا به درستی شنیده نمی‌شود به این معناست که یا طول مته کوچکتر است (مثلا مته شکسته است) یا الماسه داخلی دستگاه ارتفاع دستی ندارد. بنابراین با کمک مهره گردان و تنظیم کننده، ارتفاع آج و الماسه تیز کن، آن را باید بالا و پایین کنید.
هر مته دریل در قسمت نوک 2 وجه دارد. وقتی تیز کردن یک وجه نوک مته تمام شدن، باید آن را از سوراخ بیرون آورده، 180 درجه بچرخانید و دوباره در همان سوراخ قرار دهید و این پروسه تیز کردن را تکرار کنید.
نحوه کار با مته تیز کن حرفه ای
روش کار با مته تیز کن برقی حرفه ای برخلاف مدل اسپیرال کمی فرق می‌کند چرا که این مدل سایزبندی سوراخ دار ندارد. این دستگاه مجهز به یک بدنه، موتور داخلی، الماس داخلی بوده و بجای ماژول سوراخ دار، دارای نگهدارنده مته 8 نظام یا 6 نظام است. نظام های سری 6 تایی یا 8 تایی با کمک دندانه‌های فلزی داخلی نگهدارنده، کار گرفتن مته را انجام می‌دهند.
- مرحله 1
برای کار با مته تیز کن حرفه ای، ابتدا باید مته را داخل این نگهدارنده قرار داد. ابتدا با کمک پیچ گردان روی نگهدارنده، قسمت مته گیر را باز کنید؛ سپس مته را از داخل نگهدارنده رد کنید به طوری که نوک مته از قسمت مورد نظر کمی بیرون بیاید. حالا پیچ گردان انتهایی را به صورت موقت کمی ببندید، اما آن را سفت نکنید. سپس باید نگهدارنده+مته را در سوراخ تنظیم کننده روی بدنه قرار دهید.
- مرحله 2
بدنه دستگاه مته تیز کن حرفه ای چند سوراخ بزرگ و مختلف دارد. یکی از این سوراخ ها، تنظیم کننده نوک مته است. وقتی مته در نگهدارنده قرار گرفت، آن را در این سوراخ قرار دهید. با فشار دست، دکمه اهرمی فنر داخلی قسمت تنظیم کننده روی بدنه را آزاد کنید و سپس نگهدارنده را در جای خود ثابت کنید. بعد از این کار دست را رها کنید تا دکمه اهرمی قفل شود. با کمی چرخاندن نگهدارنده در سوراخ، اندازه نوک درست مته با توجه به طول آن به شکل و اندازه درست تنظیم می‌شود. یعنی اگر مته‌ی کند شده سالم باشد یا شکسته باشد، در همین مرحله، طول درست نوک آن برای تیز کردن تثبیت و محکم می‌شود. بعد از اتمام وظیفه فنر داخلی، حالا باید مهره گردان نگهدارنده مته را کاملا سفت و محکم کنید.
- مرحله 3
با سفت کردن مهره نگهدارنده، آن را به همراه مته از سوراخ خارج کنید. حالا ترکیب مته + نگهدارنده آماده تیز کردن نوک مته هستند. هر دستگاه مته تیز کن حرفه ای 2 سوراخ جداگانه برای تیز کردن دارد؛ یکی برای تیز کردن وجه پهن و برنده نوک مته و یک سوراخ دیگر برای تنظیم زاویه و شیب آج مته به کار می‌رود. سوراخ کناری و جانبی روی بدنه برای تیز کردن قسمت پهن نوک مته است.
برای این کار، نگهدارنده و مته را در سوراخ قرار دهید. هنگام وارد آن، به شیارهای روی سوراخ توجه کنید چرا که نگهدارنده در یکراستا با آن شیارها به داخل می‌رود. با قرار گرفتن صحیح مته قفل شدن آن، دستگاه را روشن کنید. آج الماسه دستگاه شروع به تیز کردن یک وجه پهن مته می‌کند و شما باید حین تیز شدن، نگهدارنده را به میزان بسیار کم به چپ و راست تکان دهید و با آن بازی کنید. مثل مدل اسپیرال، در اینجا هم بعد از اتمام تیز شدن، حالا باید نگهدارنده و مته را کاملا بیرون آورده و برای وجه دوم پهن نوک مته، آن را 180 درجه بچرخانید و دوباره در کارگیر دستگاه و همین سوراخ قرار دهید تا الماسه آن بتواند وجه دیگر مته را هم تیز کند.
- مرحله 4
بالاتر گفتیم که دستگاه مته تیزکن حرفه ای دارای یک سوراخ دوم تیز کردن برای شیب و زاویه نوک مته است. این سوراخ معمولا در بالای بدنه قرار دارد، جهت انجام این حالت تیز کردن مته نیز، دقیقا مشابه مرحله قبلی، ابتدا مته را با نگهدارنده روی سوراخ قرار داده، سپس 2 بار، برای هر دو وجه نوک مته، عملیات تیز کردن مته را تکرار می‌کنیم.
ویدیوی آموزشی نحوه کار مته تیز کن
با توجه به توضحیات بالا می‌بینید که تیز کردن مته بسیار راحت و آسان است. در انتهای مطلب و ویدیوی زیر، روش کار با مته تیز کن برقی حرفه ای به صورت مرحله به مرحله قرار داده شده است. شما می‌توانید برای خرید مته تیز کن در انواع مدل ها به فروشگاه آنلاین ابزار مارکت مراجعه کرده و ابزار مورد نیاز خود را در سریع ترین زمان درب محل دریافت کنید.
